درد مفاصل، دردی ناخوشایند در ناحیه مفاصل است که در فصول سرد سال خصوصاً زمستان و گاهی در بهار شیوع بیشتری پیدا می‌کند و باعث می‌شود روال عادی زندگیتان مختل و فقط بر درمان و التیام درد متمرکز شوید، اما در این بین چیزی که اهمیت دارد این است که شاید دوست نداشته باشید برای کاهش و التیام درد مفاصل، مسکن مصرف کنید، مخصوصاً اگر نگران عوارض جانبی و تداخلش با دیگر دارو‌ها باشید؛ و یا شاید هم دارو‌ها به تنهایی نمی‌توانند کمکتان کنند، پس در این شرایط باید به فکر یک درمان غیر دارویی باشید. درمان خشکی مفاصل در طب اسلامی چیست؟ درمان درد مفاصل در طب سنتی و درمان التهاب مفاصل در طب سنتی را با شما بررسی خواهیم کرد.
پس با ما همراه باشید تا شما را با راهکارهای طبیعی و داروهای غیرشیمیایی طب سنتی جهت درمان درد مفاصل آشنا نماییم.
آیا می دانید درد مفاصل ناشی از چیست ؟؟
پیش از آن که به سراغ راهکارهای درمانی برویم باید بدانیم که علت بروز درد مفاصل چیست، چرا که دانستن علت بروز این مشکل می‌تواند به روند درمان آن نیز کمک کند.
از آنجا که بروز درد مفاصل ممکن است به علت بروز بیماری‌های مختلف باشد پس طبیعتاً درد مفاصل به عنوان یک بیماری مجزا تلقی نمی‌شود و شیوه درمان آن هم نمی‌تواند یک روش ثابت باشد. البته در طب سنتی و با استفاده از داروهایی که از دل طبیعت بدست می‌آیند، درمان‌‌ها بسیار شبیه به هم هستند.
علل عمده دردهای مفاصل
بسیاری از عواملی که باعث ایجاد درد مفاصل می شود به علت التهاب یا اختلال در عملکرد مفاصل هستند. در نتیجه برای درمان درد مفاصل باید تلاش شود تا این التهاب یا اختلال برطرف گردد، از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب یا آرتریت مفاصل
- التهاب در تاندون یا تاندنیت
- کشیدگی رباط
علاوه بر عوامل بالا که دلایل اصلی بروز درد مفاصل هستند، موارد زیر نیز بی تأثیر نیستند:
بیماری‌های منشأ و علل فرعی بروز درد مفاصل
- ضعف مفاصل یا ریزش و تجمع یک یا چند خلط از اخلاط چهارگانه در مفاصل
- سوء مزاج مفصل (يعنی مزاج مفصل به علل مختلف از حالت طبيعی خارج شده و مزاجی مخالف مزاج طبيعی جايگزين آن شده باشد)
- ضعف هضم
- پرخوری
- فعالیت سنگین بعد از صرف غذا
- ترشحات پشت حلقی مستمر
- عدم دفع فضولات بدنی یا یبوست مزاج
- التهاب در مفاصل یا آماس کیسه ای
- بیماری لوپوس
- بیماری نقرس
- بیماری‌های عفونی مانند اوریون، آنفولانزا و هپاتیت
- شکستگی غضروف در بخش کشکک زانو یا نرمی کشکک زانو
- جراحت در مفصل
- عفونت استخوانی
- فعالیت بیش از اندازه مفصل
- راشیتیسم و …
رایج ترین علائم درد مفاصل
- تورم و قرمزی
- احساس درد در ناحیه مفصل و اطراف آن
- حساس شدن نسبت به لمس کردن و گرما
- احساس درد بیش از 3 روز
- ایجاد تب
برخی موارد هستند که در صورت بروز باید سریعاً به اورژانس خبر بدهید این موارد عبارت اند از:
- آسیب دیدگی جدی در استخوان‌ها و مفاصل
- تغییر شکل مفاصل
- تورم ناگهانی مفاصل
- درد شدید در ناحیه مفصلی
هنگام بروز درد مفاصل چه باید کرد؟
- از زمانی که علائم این بیماری در بدن شما بروز می‌کند تا زمان بهبود آن، از انجام هر گونه فعالیت سنگین خودداری کرده و استراحت کنید.
- اگر درد شما شدید نیست و می‌توانید فعالیت داشته باشید؛ بهتر است که به انجام فعالیت‌های ورزشی که به التیام درد مفاصل شما کمک می کند بپردازید. ورزش در استخر آب گرم به بهبود درد مفاصل و خشکی مفاصل کمک زیادی می‌کند.
- اگر اضافه وزن دارید بهتر است که وزن خود را کاهش دهید چرا که باعث فشار زیاد روی مفاصل شده و بیماری شما را تشدید می‌کند.
- رژیم غذایی خاصی را دنبال کنید تا به بهبودی کامل دست یابید.
- برای راه رفتن، ایستادن و نشستن بدن خود را صاف نگه دارید تا از فشار و درد در ناحیه مفاصل جلوگیری شود.
امروزه غالباً عامل بیماری‌های مفاصل از نوع اخلاط بلغمی است، از این رو باید از مصرف موارد زیر خودداری کرد:
- لبنیات، ترشیجات، آب سرد، غذای مانده، غذاهای غلیظ، گوشت قرمز مخصوصاً گوشت گاو و گوساله
- سبزیجاتی مانند چغندر، زردک، خیار، هندوانه، نوشیدنی‌های الکلی
- خوابیدن پس از غذا، فعالیت بدنی پس از غذا، خوردن قبل از تخلیه کامل خلط قبلی، نزدیکی بعد از غذا و فعالیت جسمی
- در موارد درد مفاصل مانند عرق النساء یعنی بیماری دیسک و سیاتیک پرهیز از غذای تند و غذای شیرین، پرهیز از میوه های خام و ترشی، پرهیز از غذای مانده
در مقابل استفاده از موارد زیر توصیه می‌گردد:
- استفاده از غذاهای مسخن و مجفف یعنی گرم کننده و خشک کننده مانند:
- مربای زنجبیل
- گوشت‌های لطیف سرخ شده با ادویه گرم
- کباب و بریانی با فلفل و زنجبیل و دارچین
- گوشت سرخ شده با دارچین و آویشن و زیره
خوراکی‌های ممنوعه
- گوجه فرنگی
- شیر
- گوشت قرمز
- کافئین
- قند و شکر
- روغن نباتی
- میوه و سبزیجاتی مانند بادمجان، فلفل دلمه‌ای قرمز و سیب زمینی
خوراکی‌های مفید
- چای سبز مقدار زیادی آنتی اکسیدان و نیکوتین را به بدن می‌رساند که به کاهش التهاب و دردهای مفصلی کمک می‌کند.
- اسید های چرب امگا 3 التهاب مفاصل را کاهش داده و بافت‌هایی از غضروف‌ها که از بین رفته اند را بازسازی می‌کند.
- پیاز و پیازچه حاوی مقدار زیادی ماده شیمیایی نادر به نام کورستین می‌باشند که به کاهش درد کمک شایانی می‌کند، اما چون طبع سرد و بخارزایی دارند باید مصرف آن‌ها محدود باشد.
- زرد چوبه و زنجبیل خاصیت ضد التهابی و ضد درد دارند که روند درمان درد مفاصل شما را تسریع می‌بخشند زردچوبه برای درمان ورم زانو به شدت توصیه می‌شود.
راهکارهای درمانی درد مفاصل از نگاه طب سنتی
در طب سنتی اصلاح مزاج (برطرف کردن سوء مزاج) و اصلاح سبک زندگی خصوصاً اصلاح عادات غذایی، شروط اساسی درمان به حساب می‌آیند و این طب با تکیه بر این دو اصل، راهکارهای زیر را برای التیام و درمان درد مفاصل پیشنهاد می‌کند:
- بادکش گرم و خشک قسمت‌های مختلف بدن 14 تا 40 مرحله
- ماساژ اندام‌های بدن با روغن سیاه‌دانه یا روغن بادام تلخ و اسانس نعنا
- رفع یبوست با مصرف انجیر یا زیتون روزی 7 عدد
- اسفند روزی یک قاشق چای‌خوری با آب
- دوسین در آقایان روزی یک قاشق مرباخوری
- پودر سنجد + شیر داغ + عسل روزی یک استکان
- سركنگبین روزی 2 لیوان صبح و شب
- رازیانه و عسل روزی یک استکان
- ترک غذاهای سرد و تر (بلغم زا) از برنامه غذایی مانند سالاد ، ماست، دوغ، هندوانه، کدو و …
- حجامت عام، ساكرال و موضعی بسته به نیاز بیمار
- ایجاد تحرک و ورزش
- زالوی موضعی در صورت نیاز
- خوراک ارده + شیر و نخود آبگوشت در برنامه غذایی
- روغن گزنه موضعی
- فصد اندام‌ها در صورت تشخیص و نیاز
- استفاده از ادویه جات گرم در غذا مانند زیره و جویدن و سپس بلعیدن کندر (برای درمان ورم و خشکی مفاصل)
- استفاده موضعی از روغن گردو برای رفع دردهای مفصلی, درد گودی لگن و مفصل ران (دارای طبع گرم و خشک).
