سل چیست؟
سل یک بیماری عفونی شدید است که ریه ها را به شدت درگیر می کند و آمار مرگ و میر آن بسیار بالا می باشد. این بیماری در دو صورت نهفته و فعال وجود دارد که معمولا از هر ده مور د آن یک مورد بسیار حاد شده و به مرحله فعال بودن می رسد. علامت های آن معمولا سرفه مزمن خونی ، خلط غلیظ، کاهش وزن، تعرق شبانه و تب می باشد. مهم ترین عامل درگیر شدن مردم به این بیماری ویروس ایدز می باشد که زمینه ساز اصلی این بیماری است. واکسن این بیماری نیز به دست آمده و در دوران کودکی تزریق می گردد ولی نمیتواند به طور کامل شخص را در برابر این بیماری ایمن سازد و تنها کاهش کوچکی در افزایش تعداد این بیماری دیده شده است.
توضیحات کلی
بیماری سل tuberculosis یکی از 10 عامل مهم مرگ و میر در سرتاسر جهان می باشد. این بیماری یک بیماری عفونی شایع، و در بسیاری از موارد مرگبار است. این بیماری توسط گونه‌های مختلف مایکوباکتریا، به‌طور معمول «مایکوباکتریوم توبرکلوزیس» ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا به‌طور معمول به شش‌ها حمله می‌کند، اما بر قسمت‌های دیگر بدن نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. وقتی افرادی که عفونت سلی فعال دارند سرفه، عطسه، یا بزاق خود را از طریق هوا منتقل میکنند سل از طریق هوا پخش می‌شود.
عامل بیماری و روش های انتشار
بیماری سل توسط باکتری های (مایکوباکتریوم توبرکلوزیس) ایجاد می شود که اغلب ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری قابل درمان و پیشگیری است. سل از طریق هوا و از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. هنگامی که افراد مبتلا به سل ریه سرفه ، عطسه یا تف می کنند ، میکروب ها را به هوا منتقل می کنند. فرد برای آلوده شدن کافیست فقط تعداد کمی از این میکروب ها را استشمام نماید.
حدود یک چهارم جمعیت جهان به این بیماری از نوع پنهان مبتلا هستند ، این بدان معناست که افراد به باکتری سل آلوده شده اند. اما هنوز به صورت واقعی مبتلا محسوب نمی شوند و قادر به انتقال بیماری نیستند.
افراد آلوده به این باکتری در طول زندگی 5-15٪ خطر ابتلا به بیماری سل را دارند. افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی ، مانند افراد مبتلا به HIV ، سو تغذیه یا دیابت ، یا افرادی که از دخانیات استفاده می کنند ، بیشتر در معرض خطر بیماری قرار دارند.
هنگامی که فرد به بیماری سل فعال مبتلا می شود، علائم (مانند سرفه ، تب ، تعریق شبانه یا کاهش وزن) ممکن است برای چند ماه اول خفیف باشد.این امر می تواند منجر به تأخیر در تشخیص و شروع درمان موثر باشد و منجر به انتقال باکتری به دیگران شود.
افراد مبتلا به نوع فعال این بیماری می توانند در طی یک سال 5-15 نفر دیگر را از طریق تماس نزدیک آلوده کنند. بدون درمان مناسب ، 45٪ افراد HIV منفی با سل و تقریباً همه افراد HIV مثبت با سل می میرند.
انواع بیماری
اگرچه بدن شما ممکن است باکتریهای عامل سل را در خود جای دهد ، اما سیستم ایمنی بدن شما معمولاً می تواند مانع بیماری شما شود. به همین دلیل ، پزشکان این بیماری را به دو نوع تقسیم می نمایند:
نهفته :
در این شرایط ، بیمار به عفونت سل مبتلا است ، اما باکتری ها در بدن فرد در حالت غیر فعال باقی می مانند و علائمی ایجاد نمی کنند. سل نهفته ، که به آن عفونت سل یا سل غیرفعال نیز گفته می شود ، مسری نیست. این بیماری می تواند به حالت فعال تبدیل شود ، بنابراین درمان برای فرد مبتلا به نوع نهفته و کمک به کنترل شیوع سل مهم است. تخمین زده می شود که 2 میلیارد نفر نوع نهفته این بیماری را داشته باشند.
فعال :
این شرایط باعث بیماری فرد می شود و در بیشتر موارد به دیگران نیز سرایت می کند. ممکن است در چند هفته اول پس از آلوده شدن به باکتری سل رخ دهد یا ممکن است سالها بعد اتفاق بیفتد.
علائم و نشانه های سل فعال شامل چه مواردی می باشد:
- سرفه ای که سه هفته یا بیشتر طول بکشد
- سرفه آلوده به خون
- درد قفسه سینه ، یا درد همراه با تنفس یا سرفه
- لاغری ناخواسته
- خستگی
- تب
- عرق شبانه
- لرز
- از دست دادن اشتها
پیشگیری از سل در پزشکی جدید
در صورت مثبت شدن آزمایش بیمار برای عفونت سل نهفته ، پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند که برای کاهش خطر ابتلا به سل فعال ، داروهایی مصرف کنید. تنها نوع سل که مسری است ، انواع فعال است . بنابراین اگر بیمار بتواند از فعال شدن نوع بیماری نهفته خود جلوگیری نماید ، این بیماری را به شخص دیگری منتقل نخواهد کرد.
راه های مراقبت از خانواده و دوستان
برای جلوگیری از بیمار شدن دوستان و خانواده خود ، این نکات را رعایت کنید:
- در خانه بمانید. لازم است در چند هفته اول درمان بیماری سل فعال ، به محل کار یا مدرسه نروید و در اتاق مشترک با افراد دیگر نخوابید.
- اتاق را تهویه کنید. میکروب های این بیماری در فضاهای کوچک بسته که هوا حرکت نمی کند به راحتی گسترش می یابند. اگر در فضای باز هوا خیلی سرد نیست ، پنجره ها را باز کنید و با استفاده از یک فن هوای داخل را بیرون بکشید.
- دهان خود را بپوشانید. در هر زمان که می خندید ، عطسه می کنید یا سرفه می کنید از یک دستمال برای پوشاندن دهان خود استفاده کنید. دستمال کاغذی را درون کیسه ای بریزید ، آن را مهر و موم کرده و دور بریزید.
- ماسک بزنید. استفاده از ماسک جراحی در هنگام حضور در کنار افراد دیگر در طی سه هفته اول درمان ممکن است به کاهش خطر انتقال کمک کند.
راه درمان بیماری سل در پزشکی جدید چیست؟
واکسن ها
در کشورهایی که این بیماری بیشتر دیده می شود ، نوزادان غالباً با واکسن باسیلوس کالمت-گوئرین (BCG) ) واکسینه می شوند زیرا این امر می تواند از نوع شدید این بیماری در کودکان جلوگیری کند.
در برخی کشورها پیشرفته استفاده از واکسن BCG برای عموم توصیه نمی شود زیرا در بزرگسالان چندان موثر نیست. ده ها واکسن جدید این بیماری در مراحل مختلف توسعه و آزمایش هستند.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت تب ، کاهش وزن غیر قابل توضیح ، عرق شبانه یا سرفه مداوم به پزشک مراجعه کنید. این موارد معمولا علائم سل هستند ، اما همچنین می توانند از دیگر مشکلات پزشکی ناشی شوند. پزشک می تواند آزمایشاتی را برای کمک به تعیین علت انجام دهد.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها توصیه می کند افرادی که احتمال این بیماری را افزایش می دهند، از نظر عفونت نوع نهفته این بیماری مورد بررسی قرار گیرند. این توصیه شامل افرادی است که:
- اچ آی وی یا ایدز داشته باشید
- از داروهای IV استفاده کنید
- با افراد آلوده در تماس هستند
- از کشوری هستند که سل در آن شایع است ، مانند چندین کشور در آمریکای لاتین ، آفریقا و آسیا
- در مناطقی که این بیماری در آن شایع است مانند زندان ها یا خانه های سالمندان زندگی یا کار کنید
- در مراکز مراقبت های بهداشتی کار میکنند و افرادی را که مبتلا به خطر این بیماری هستند را درمان می کنند
