کدوم مزاج ایده آل تر، برتر و بهترینه؟ مزاج گرم و تر؟
چه مزاجی بده؟ سرد و تر یا سرد و خشک؟
همه این‌ها سوالاتیست که طبیعتاً ذهن خیلی از افراد رو درگیر خودش کرده، پس برای دونستن جواب صحیح، در ادامه با ما همراه باشید!
مزاج‌شناسی و اشتباهات رایج
قبل از پاسخ به سوالات مطرح شده، باید یک موضوع را برای شما شفاف سازی کنیم.
اشتباه اول
یکی از برداشت‌های اشتباه در مورد مفاهیم مکتب طب ایرانی، سوء برداشت از مفهوم مزاج است.
در اثر باورهای نادرست یا اطلاعات ناقض و بعضاً غلط، برخی فکر می‌کنند تمام بیماری‌های خود یا دیگران را می‌توانند با استفاده از دو واژه گرمی و سردی، تفسیر و توجیه نمایند و در ادامه از یک برچسب «مزاج فلان» برای تأیید طرز فکرشان استفاده کنند.
غافل از این که تعیین علل بیماری، خود مقوله بسیار گسترده‌ای در مکتب طب ایرانی است که ذیل مبحث تخصصی «اسباب و علل» در کتب حکمای بزرگ شرح داده شده است.
و بیماری‌ها از منظر طب سنتی به 3 دسته بیماری‌های سوء مزاجی، سوء ترکیبی و بیماری‌های تفرق و اتصال تقسیم بندی می‌شوند که در یک پست جداگانه این موارد را برای شما شرح خواهیم داد، پس الزاما همه مشکلات از سردی و گرمی مزاج شما نیست.
اشتباه دوم
توجه به مزاج جبلی یا مادرزادی (مزاج پایه) با مزاج عارضی یا عارض شده در اعضای مختلف بدن مهم است. اینطور نیست که همه اعضا و اندام‌ها همه با هم گرم یا همه با هم سرد شوند. مثلا ممکن است مزاج پایه فرد گرم و خشک اما مزاج معده یا مغز او سرد و تر، باشد.
اساس کار متخصصان مکتب طب ایرانی هم همینطور است که مزاج هر عضو به خصوص مزاج عضو درگیر را جداگانه در نظر می‌گیرند و برنامه درمانی را هدفدار برنامه ریزی می‌نمایند و اهمیت زیادی به سبب بروز و زمینه شروع اختلال می‌دهند!
اشتباه سوم
اصطلاحات معمولی مثل دموی، سوداوی، صفراوی و بلغمی بیان‌های دقیقی نیستند یعنی این‌ها در اصل اسامی اخلاط بدن هستند و نه مزاج‌ها و بهتر است به جای آن‌‌ها از واژه‌های گرم و تر، سرد و تر، گرم و خشک و سرد و خشک استفاده کنیم.
چون صفرا و سودا و بلغم و دم خلط هستند و ماهیت مزاج بستگی مطلق به خلط ندارد؛ یعنی ممکن است:
- کسی مزاج پایه‌اش گرم و خشک باشد، اما از تعادل خارج نشده و صفرای غیرطبیعی در بدن اون زیاد نباشد.
- و یا فردی صفرای غیرطبیعی زیادی در بدن دارد اما مزاج عام او گرم و خشک نیست.
- حتی گاهی مزاج عام مفرد است یعنی فقط تر است یا فقط خشک و …
و اما اشتباه چهارم….
در مبحث مزاج مادرزادی، چه چهار مزاج مفرد (گرم، سرد، تر و خشک) و چه چهار مزاج مرکب (چه گرم و تر، چه گرم و خشک و چه سرد و تر و چه سرد و خشک) خوبتر یا بدتر از مزاج دیگر شمرده نمی‌شود.
پس مزاج ما چی باشه بهتره؟ به نظرم تحت هر شرایطی مزاج گرم و تر برتر است!
کاملاً در اشتباهید.
اگر هر مزاجی در حالت تعادل و سلامتی فرد باشد برای آن فرد خوب است و صاحبان همه مزاج‌ها در حالت صحت و اعتدال، در طیف سلامت قرار می‌گیرند و هیچ کدام بد نیستند.
پس نمی‌توانیم بگوییم مزاج گرم و تر از همه برتر و مزاج سرد و تر از همه بدتر است. مثلاً اگر کسی مزاجش گرم و خشک است، این مزاج، برای آن فرد ایده‌آل است و اگر مزاج او از تعادل خارج شده و یا در اثر سبک غلط زندگی و تغذیه نامناسب دچار مزاج سرد و تر یا گرم و تر شود، بیمار می‌گردد.
آنچه مهم است:
این است که هر فردی با داشتن هر مزاجی، سالم و شاداب زندگی کند، البته به شرطی که تدابیر متناسب با مزاج خود را هم رعایت کند.
تقابل واژگانی مزاج و سوء مزاج
مزاج در مقابل واژه سوء مزاج قرار می‌گیرد:
سوء مزاج یعنی مزاج پایه فرد از حالت تعادل خارج شده و سلامتی و تندرستی فرد کاهش پیدا کرده یا از بین رفته باشد و فرد باید به روشی (یا پاکسازی یا تغذیه یا با دارو یا با خروج خون مثل فصد، حجامت یا …) این سوء مزاج را درمان کند و به حالت طبیعی مزاج خودش برگردد.
پس اگر با داشتن مزاج سرد و تر، دچار چاقی زیاد، یا بیماری‌های مختاف با منشاء سردی گرده‌اید نشان از خارج شدن مزاج شما از حالت تعادل است.
«پس همه مزاج‌ها خوب و همه سوء مزاج‌ها بد هستند»
حرف پایانی
در مواقع سلامتی و عدم غلبه مزاجی، نمی‌توان گفت کدامیک از مزاج ها بهتر و برتر است و تفاوت ساختارها و عملکردهای مزاجی در افراد است که موجب توانایی‌ها و استعدادهای متفاوت در افراد می‌شود.
- افرادی که دارای مزاج سرد و تر هستند روابط عمومی بهتری دارند،
- افرادی که دارای مزاج گرم و خشک هستند برای کارهای منضبطانه مناسب‌تر هستند
- و افرادی که دارای مزاج سرد و خشک هستند دقیق‌ترند،
«در واقع همه افراد با هر مزاجی، خوبند تا زمانی که دچار سوء مزاج نشوند».
پس اگر مزاج سرد و تر یا مزاج سرد و خشک دارید، ناامید نباشید، یا اگر مزاج گرم و تر دارید باد به غبغب نندازید، بلکه بکوشید با رعایت تدابیر مربوط به مزاج خود، دچار سوءمزاج نشوید!
خب، با این اوصاف، حال مزاج شما چطوره؟
منبع
- خانم دکتر الهام پارسا
- آقای دکتر مجید سلطانپور
