اگزما نوعی التهاب پوستی و واکنش درماتیت است که با علائم شایع و معمولی چون پوسته پوسته شدن یا پوست ریزی، قرمزی و خارش، زدن جوش های ریز و احساس خشکی شدید و کشیدگی پوست همراه است.
چرا دچار اگزما می‌شویم؟
- غلبه سوء مزاج خشک بر بدن (سودا یا صفرا)
- ترشحات پشت حلق (سینوزیت حاد یا التهاب سینوس‌ها)
- اختلال هضم و یا احساس نفخ بعد از غذا خوردن (عدم کارکرد درست دستگاه گوارش)
- تجمع اخلاط غلیظ و مواد زائد در بدن و عدم دفع آن‌ها به دلایل مختلف مانند یبوست، یائسگی، اختلال قاعدگی، عدم تعریق مناسب و ….
- خشکی آب و هوا، آلودگی هوا
- مشکلات کبدی
- شستشو و استحمام زیاد (به ویژه آب داغ)
- حساسیت غذایی (بادمجان، گوجه فرنگی و …)
تدابیر مهم جهت پیشگیری و درمان
گام اول: دورشدن از عوامل محرک
- دوری از مواد شوینده و ضدعفونی کننده نامناسب
- امتناع از شستشو با آب داغ یا آب خیلی سرد
- دوری از تماس زیاد با آب (رسیدن آب به دستان محدود به حمام و شستشوی دست‌ها در دستشویی باشد)
- پرهیز از تماس با آفتاب
- دوری از گرد و غبار، لوازم آرایشی و اسانس‌ها مانند صابون معطر
- دوری از استرس
گام دوم: رعایت پرهیزات غذایی
- غذاهای غلیظ و سنگین مانند ماکارونی، حلیم، کله پاچه
- گوشت گاو و گوساله
- غذاهای دارای نشاسته ساده مانند برنج و نان سفید
- لبنیات به جز شیر ( البته شیر در برخی ممکن است مولد آلرژی و حسساسیت پوستی شود)
- خوراکی‌های آلرژی زا مانند گوجه فرنگی ، بادمجان و …
- غذاها و خوراکی‌های خشکی افزا مانند خرما، عسل، گردو، ارده، پسته ، فلفل و ادویه های تند، ترشیجات و شوریجات
- مصرف فست فودها، غذاهای فرآوری شده
- مواد غذایی محرک ( ادویه‌ها، سس‌ها و کافئین)
- خوردن ماست و سالاد و نوشیدنی همراه غذا
گام سوم: رطوبت بخشی به بدن
1) با رژیم غذایی رطوبت رسان
- بهترین میوه برای افراد مبتلا به اگزما: سیب و گلابی، انار، آلو، تمر هندی
- آب سیب، آب هویج، آب انار
- سوپ و آش جو ساده بدون ادویه
- آش اسفناج، خورش کدو، خورش آلو اسفناج، زرشک پلو، آش گشنیز، چلو گشنیز و …
- بادام و شیربادام
- ماء الجبن (آب پنیر)
- ماء الشعیر طبی در افرادی که سردی دستگاه گوارش ندارند و در صورت داشتن سردی معده همراه با یک قاشق عسل
2) به شکل موضعی
- روغن کدو، روغن بنفشه بادام روزی دو تا سه بار تا 6 هفته (تهیه از سلامتکده های دانشگاهی)
- روغن نارگیل در پیشگیری از رخداد اگزما و روغن بنفشه و بادام در هنگام بروز بیماری
- اسپری کردن گلاب به دفعات به ناحیه موردنظر
- شب ها روغن بنفشه و صبح و عصر روغن کدو (به هنگام پوست ریزی شدید)
- قراردادن دست‌ها در آب خیار و ماسک کردن خرده‌های خیار روی بخش‌های از بدن که دچار اگزما شده به مدت 30 دقیقه
- استفاده از ماسک آلوئه ورا
- استفاده از ماسک جودوسر پخته و له شده بر نواحی اگزما
- آغشته نمودن همه پوست یا قسمتی که دچار اگزما شده به گلاب با استفاده از پنبه در انتهای حمام و اجازه دادن برای خشک شدن در هوای عادی و بعد پوشیدن لباس (هفته ای یکبار).
- قرار دادن انگشتان دستی که دچار اگزما شده در آبزن جوشانده گل محمدی هفته ای سه بار در صورت نداشتن حساسیت (ابتدا یکی از انگشتان را در آبزن قرار دهید اگر بعد 24 ساعت حساسیت نداشتید، استفاده شود).
درمان‌های خانگی
اگه سابقه اگزما و خارش شدید دارید:
- همیشه یک شیشه کوچک حاوی ترکیب سرکه سیب و گلاب را در یخچال داشته باشید.
- به محض زیاد شدن خارش؛ ابتدا یک لیوان شربت کاسنی، شاهتره و یک ق غ خاکشیر با یک قاشق غذا خوری شکر تهیه و میل کنید.
- سپس پارچه را به ترکیب سرکه سیب و گلاب خنک شده آغشته و بر روی نواحی دچار خارش و اگزما بگذارید، این کمپرس خنک را روی موضع نگه دارید تا خارش آن محل کنترل شود.
درمان خوراکی دوم
- عرق کاسنی و شاهتره + نصف لیوان آب جوش+ یک قاشق غذاخوری خاکشیر+ دو قاشق غذاخوری سکنجبین (بسته به نیاز افراد سه تا 4 مرتبه در روز قابل استفاده است)
- در موارد حاد که به شکل کهیر است، به ترکیب فوق یک قاشق چای خوری ترنجبین حل و صاف شده در آب جوش نیز اضافه شود.
تذکر مهم :
- ترکیبات خوراکی فوق (به ویژه ترکیبی که ترنجبین دارد) بیش از دو هفته نباید استفاده شود مگر با مشورت پزشک.
- استفاده خوراکی ترکیبات دارویی گیاهی در کودکان فقط با مشورت پزشک قابل استفاده است. برای کودکان تدابیر موضعی و رژیم غذایی را رعایت کنید.
- هنگام استفاده از تدابیر موضعی برای کودکان هم، اول روی یک قسمت از بازو امتحان کرده و در صورت نداشتن حساسیت، به طور کامل استفاده کنید.
- در صورت داشتن یبوست، یبوست را هم برطرف و شب ها به مواقع و به اندازه بخوابید.
- در صورت برطرف نشدن اگزما با تدابیر فوق، نیاز به مراجعه به پزشک دارید.
این نکات را هم فراموش نکنید
- شوینده خودتان را عوض کنید و از یک شوینده ملایم استفاده نمایید.
- همیشه پوستتان را مرطوب نگه دارید.
- برای شستشوی ظروف یا گردگیری منزل، ابتدا به دست‌ها مرطوب کننده بزنید، سپس یک دستکش نخی و در آخر بر روی آن دستکش پلاستیکی بپوشید.
- موقع بیرون رفتن چه در هنگام آفتاب چه در هنگام سرما دستکش بپوشید.
منبع:
- تیم محتوایی طبایع
- با سپاس از دکتر الهام اختری، دکتر فاضله حیدریان و دکتر فاطمه نجات بخش
