فوائد وضو در طب سنتی

همانطور که در خیلی از مطالب گفته ایم همه دستوراتی که در اسلام آورده شده است به مرور زمان و با پیشرفت علم ثابت شده اند که در سلامتی انسان نقش به سزایی دارند و آن هایی که نهی شده اند ثابت شده که برای بدن و سلامتی جسم و روح چقدر مضر می باشند. مواردی مانند روزه، نماز، شرب خمر و ….

یکی از دستورات اسلام گرفتن وضو و داشتن طهارت است. شاید تا کنون به این فکر نکرده باشید که همان وضو برای سلامت ما آیا می تواند مفید باشد. در این مطلب می خواهیم فواید وضو گرفتن را از منظر طب سنتی و علم نوین مورد بررسی قرار دهیم.

خداوند در قرآن کریم می فرمایند: « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمتُم إِلَی الصَّلاهِ فاغسِلُواْ وُجُوهَکُم وَأَیدِیَکُم إِلَی الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُؤُوسِکُم وَأَرجُلَکُم إِلَی الکَعبَین: وقتی خواستید نماز بخوانید، صورت و دست های خود را تا آرنج ها بشوئید و بخشی از سر و پاهای خود را تا قوزک ها مسح کنید»

وضو در لغت به معنی نظافت و پاکیزه کردن است و در اصطلاح فقه، عبارت است از: نوعی شستن مخصوص که علاوه بر اینکه مقدمه ی لازم برای انجام فریضه نماز است، خود نیز نوعی عبادت محسوب می شود که می توان آن را به دو صورت انجام داد: وضوی ترتیبى و وضوی ارتماسى.

وضوى ترتیبى بدین صورت است که به قصد قربت و اطاعت از فرمان خدا (نیت)، ابتدا صورت و سپس دست راست و بعد دست چپ را از آرنج تا نوک انگشتان بشوید. سپس با رطوبتى که از شستن دست بر کف آن باقى مانده، سر را از فرق سر تا محل رویش موها، مسح کرده و سپس پاى راست و پس از آن پاى چپ را مسح نماید.

وضوى ارتماسى بدین صورت است که پس از نیت، صورت و دست‏‌ها در آب فرو برده می شود، با رعایت اصول شستن از بالا به پایین. گاهى ممکن است این دو شیوه با هم تلفیق شوند؛ به این صورت که: صورت را ارتماسى و دست‏‌ها را ترتیبى بشوید. این شکل از وضو نیز صحیح است.

وضو گرفتن علاوه بر جنبه طهارت و پاکیزگی که خود به سلامت انسان کمک می کند فواید دیگری نیز به ارمغان خواهد آورد. به طوری که در احادیث و روایات اینگونه آمده که به هنگام تب و حرارت بدن، سردرد، دل پیچه، خشم و عصبانیت و … وضو بگیرید.

امروزه دانشمندان با تحقیقات علمی گسترده به این نتیجه مهم دست یافته اند که، انسان یک منبع انرژی است و به طور پیـوسـته انرژی و نور و همینطور، امواج و بارهای الکتریکی از او ساطع می شود و میزان این انرژی ها، با استفاده از دستگاه های سنجش انرژی قابل اندازه گیری است.

امواجی که دستگاه مزبور، قبل از وضو گرفـتـن، نشان می دهد با امواجی که پس از انجام وضو نشان داده می شود، متفاوت هستند. امواج ثانویه که پس از وضو گرفتن، مورد واکاوی قرار گرفته اند، نشان دهنده  وجود حالت آرامش بیشتر نسبت به زمان قبل از گرفتن وضو است. این بررسی ها نشان می دهد که وضو گرفـتـن که عملی شامل شـستن صورت و دو دست و نیز مسح سر و پاها ، به انسان آرامش می بخشد و باعث دفع امواج و بارهای منفی می شود.

هنگامی که وضو می گیرید، الکتریسیته های ساکن را به سطح بدن خود می آورید. آب نیز رسانا است و شما امواج آلفا (امواج آرامش بخش) تولید می کنید. با کشیدن مسح سر، این امواج را به کورتکس مغز انتقال می دهید و باعث می شوید که ناحیه شلوغ ذهن آرام گیرد. با مسح پا، انتقال امواج آلفا را در اندام های پایینی سرعت می بخشید.۷ قسمت بدن شما با زمین تماس پیدا می کند، امواجی را دریافت می کنید که باعث آرامش شما می شود.

رابطه نماز با بارهای الکتریکی و میدان مغناطیس

در احادیث آمده است که آب وضو را خشک نکنید، دلیل پزشکی آن این است که بدن در برابر سرمایی که حس می‌کند خود به خود درجه حرارت را  بالا می‌برد تا قسمت های خیس را خشک کند که همین تحریکات باعث بازشدن منافذ پوست و ورود اکسیژن بیشتر به بافت‌ها و عضلات زیر پوست می‌شود که باعث شادابی و نشاط می‌گردد.

بارهای الکتریکی زائد در اثر تحریکات مغناطیسی و الکتریکی اطراف ما همچون نیروگاه‌های برق، موبایل، تلویزیون و سشوار بر امواج مغزی تاثیر می‌گذارد که این اثرات در نواحی که تحریکات عصبی بیشتری دارد خطرات جدی‌تری را باعث می‌شود و این نواحی دقیقا همان نواحی شست‌وشوی وضو است(سر، صورت، دست، مچ دست و پا) که بهترین و ارزان‌ترین و بی‌خطرترین راه برای دفع این امواج زائد، آب است و در وضو باعث انتقال بارهای ساکن از بدن به اطراف می‌شود.

بنا به تحقیقات پروفسور لای، امواج مغناطیسی خارجی به DNA سلول‌های مغزی آسیب می‌زند و در طول روز مغز در برابر میدان‌های مغناطیسی بیرونی ناشی از امواج و نیروگاه‌ها و از طرفی میدان مغناطیسی زمین قرار می‌گیرد که به شدت برای مغز مضر است، وقتی انسان در نماز رو به قبله می‌ایستد و در هنگام سجده، میدان مغناطیسی بدن و زمین برهم منطبق شده و مثل رسانا باعث دفع مواد الکتریسته از سر به زمین می‌شود.

علت توصیه به وضو گرفتن با آب سرد

از روایات چنین برداشت می‌شود که وضو گرفتن با آب گرم کراهت داشته و وضو با آب سرد افضل و بهتر از آب گرم است، زیرا میکروب هایی که بر اعضاء وضو قرار دارند و ممکن است نفوذ جلدی پیدا کرده و وارد بدن شوند، با تحریک با آب سرد نابود می شوند و هر چه آب سردتر باشد اکسیژن آن بیشتر و فعالیت میکروب کشی آن زیادتر است.

وقتی مقداری آب سرد بر اعضای وضو می‌ریزیم، آن عضو سرد شده و جریان خون برای گرم کردن آن قسمت با سرعت و شدت بیشتری به سوی آن قسمت حرکت می‌کند و باعث طراوت و شادابی پوست و بدن می‌شود. همانطوریکه امروز با ماساژ قلب احیاء انجام می‌شود و بیمار به زندگی برمی‌گردد شستن و دست کشیدن روی اعضای وضو هم باعث تسریع جریان خون در بدن می‌شود.

امام صادق علیه السلام فرمودند: “کسى که وضو بگیرد و با حوله اعضاى وضو را خشک کند، یک حسنه براى او نوشته می‌شود، اما کسى که وضو بگیرد و صبر کند تا دست و رویش خود خشک شوند، سى حسنه براى او نوشته می‌شود.

زیرا اگر وضو با آب سرد صورت پذیرد و پس از آن از خشک کردن آن اجتناب شود، بدن در برابر سرمائی که در اثر خشک نکردن آب وضو حس می‌کند، خود به خود درجه حرارتش بالا می‌رود تا آب وضو را خشک کند، که همین تحریکات حرارتی باعث باز شدن منافذ زیر پوست می‌شود و اکسیژن بیشتری به بافت های پوست و مقداری هم عضلات زیر پوست می‌رسد و باعث نیرو و نشاط می‌گردد.

شاید جالب باشد که بدانید اعضایی که در وضو شسته می‌شوند، حدود هشتاد درصد اعصاب حسی بدن هستند، به طوریکه که اگر به جای وضو انسان تمام بدنش را کامل بشوید، چیز زیادی نسبت به تحریک وضو، به دست نمی‌آید. به همین خاطر در روایات به دائم الوضو بودن و تجدید وضو با آب سرد برای فرو نشاندن خشم و آرامش اعصاب و نشاط بدن، تاکید زیادی شده است.

استنشاق آب از مستحبات وضو

آب یا مایع دیگری را به بینی کشیدن استنشاق( شستشوی بینی) از مقدمات نماز است . رسول گرامی اسلام صل الله علیه و آله همیشه هنگام وضو گرفتن آب در داخل بینی استنشاق می نمودند و مکرراً این امر مستحبی را به مسلمین توصیه می کردند.

نظافت مجرای تنفس بینی یکی از مستحبات وضو گرفتن و نماز است . و همان طور که می دانید میکروب ها با تنفس از راه بینی وارد بدن انسان می شوند و بینی مانند صافی عمل می کند، یعنی پیچ و خم ها و موهای داخل بینی و مخاط مرطوب مانع ورود میکروب به داخل بدن می شوند، پس لازم می آید که انسان همیشه این عضو از صورت را که در حقیقت راه تنفسی است به وسیله شستشو با آب سرد پاکیزه نگاه دارد تا لانه کثافت و میکروب ها نگردد.

درباره انعکاس های اعصاب سمپاتیک سال ها بود که اطلاعات مبسوطی کشف کرده بودند، ولی اخیرا یکی از پزشکان بزرگ فرانسه دکتر پول ژیه رئیس ‍ سابق کلینیک دانشگاه لیون ، کشف های عجیبی درباره اعصاب سمپاتیک کرده است . او می گوید: امراض بسیاری مانند ضعف اعصاب ، قانقاریا در نوک انگشتان ، امراض ‍ عصبی ، ترک های پوست ، بی خوابی ، مالیخولیا، هیستری ، درد سینه ، دردهای روماتیسمی سردردهای سخت یا فلج و غیره ممکن است بر اثر اعصاب سمپاتیک به وجود آید.

اکنون دکتر ژیه پس از سال ها تحقیق طریقه معالجه این امراض را یافته و سال ها است که از آن استفاده می کند. اساس معالجات او عبارت از این است که بزرگترین نوک مرکز عصبی سمپاتیک که به محیط خارج تماس دارد، در میان سوراخ های بینی واقع است و ترتیب معالجه آن چنین است که دو میله باریک را که سر آن ها گرد است داخل دو سوراخ بینی بیمار می کنند.

بیمار ابتدا احساس ناراحتی می کند. اما پس از چند ثانیه نتیجه مطلوب انجام می گیرد،زیرا دکتر در میان مخاط بینی مریض سر عصب سمپاتیک را یافته و میله را به آن تماس ‍ می دهد. بیمار دفعتاً مقدار زیادی هوا استنشاق کرده چشمانش پر از اشک می شود، چهره اش سرخ می گردد و گاهی عطسه می زند ولی عمل دیگر تمام شده بیمار شفا یافته است .

با این طریق دکتر ژیه ، بسیاری از مبتلایان به امراض عصبی را معالجه کرده که واقعا تعجب آور است و رمز کار او در تحریک نوک عصب سمپاتیک در بینی است که اسلام برای این تحریک استنشاق آب خنک را تجویز کرده است .

وقتی که شما استنشاق می کنید و با بینی خود، آب را بالا می کشید ، فوراً بر روی عصب سمپاتیک شما اثر کرده و به جهت آن سوزش و اشک چشم و سرخی چهره را در خود احساس می کنید، علاوه بر این ها سردردهایی که بر اثر هوای ناسالم و خستگی به وجود می آید را از بین می برد و این کاری است که یک نمازگزار واقعی هر روز چند بار هنگام وضو گرفتن انجام می دهد.

سوای آنچه گذشت استنشاق با آب سرد فواید دیگری نیز دارد که از جمله آنها این است که : استنشاق نمازگزار را از مبتلا شدن به امراضی چون سل و آسم و امراض ریوی و زکام ، مصون داشته و تعادل عصبی حالت نشاط، تعادل و فرح در نهاد آدمی ایجاد می نماید

 حکمت مسح سر در وضو

در جمجمه یک درز و شکاف وجود دارد که در منابع طب سنتی به آن یافوخ و در طب نوین درز  ساژیتال گفته می‌شود. حکما به افرادی که دارای مغز خشکی هستند که یکی از عارضه‌های آن خواب سبک و سوت گوش هست، توصیه میکنند که مسیر درز یافوخ را با روغن بنفشه یا بادام شیرین چرب کنند.

یکی از رطوبت‌بخش‌های طبیعی دیگری که باید خیلی خیلی به آن توجه کنیم، کشیدن مسح سر هست که در طی شبانه‌روز چندین مرتبه به مغز رطوبت بخشیده و باعث آرامش اعصاب و … در فرد می‌گردد.

منبع: تیم تولید محتوای طبایع