یکی از انواع ورزش در طب سنتی ایران مشت و مال یا همان ((ماساژ)) است که برای همه سنین حتی نوزادان نیز مفید می باشد. مشت و مال در طب سنتی ایران انواع و اقسام دارد که بسیاری از این روش ها پایه و اساس ماساژ های مهم دنیا گردیده است.
ماساژ نرم
در اینجا می خواهیم ماساژ نرم را برایتان توصیف کنیم. این ماساژ را حتی غیر حرفه ای ها نیز می توانند انجام دهند و عارضه ای ایجاد نمی کند. ابن سینا در مورد ماساژ نرم می گوید: (( ماساژ نرم عضلات را شل می کند.))
تجربه ای درباره ماساژ درمانی
مادری با کودک سه ساله اش به مطب دکتر ناصری مراجعه کرد در حالی که کودک از یک سال قبل دل درد شدید داشت و هیچ کدام از درمان های اطبای دیگر بهبودی حاصل نکرده بود. در شرح حال گیری از مادر مشخص شد که شروع کودک درد با بازگشت مادر به کار و جدایی فرزند از آغوش گرم او و سپردن مراقبت از فرزند به دیگران شروع شده بود. در معاینه عضلات شکم سفت بود که نشان از تنش و اضطراب کودک داشت. با توجه به توصیه بوعلی سینا دکتر ماساژ نرم ستون فقرات و عضلات خلفی را تجویز کرد به همراه بوسیدن منظم کودک توسط مادر هر یک ساعت یک بار. یک هفته بعد کلیه علائم از بین رفته بود و مادر از وضعیت بهبودی فرزندش اظهار رضایت کامل داشت.
مشت و مال صورت
این ماساژ برای آرامش و رفع اسپاسم عضلات صورت مناسب است و سبکی سر و چشم ها و رفع خستگی را به دنبال دارد. افرادی که در کارهای پرتنش و استرس زا درگیر هستند بهتر است هر 45 دقیقه یک بار این ماساژ را انجم دهند. این ماساژ سه مرحله دارد:
مرحله اول
دو دست خود را به گونه ای روی صورت تان بگذارید که دست به طور کامل با صورت تماس یابد و نوک انگشتانتان در محل رویش مو باشد. حال دست هایتان را به سمت عقب و خارج سر به نحوی حرکت دهید که از روی گوش ها عبود کنند و صدای باد در گوشهایتان بپیچد. این حرکت را ده مرتبه تکرار نمایید.
مرحله دوم
دست ها را مانند مرحله اول روی صورت تان قرار دهید. این بار دست ها را بین چانه و محل رویش مو بالا و پایین ببرید به طوری که دست ها در خلاف جهت هم حرکت کنند.. این مرحله را نیز ده مرتبه تکرار کنید.
مرحله سوم
کف دست هایتان را روی گونه هایتان بگذارید و با حرکت های دایره ای کل عضلات صورتتان را ماساژ دهید. این کار را نیز ده مرتبه تکرار نمایید.
مشت و مال ستون فقرات
این ماساژ نیاز به ماساژ دهنده دارد. و بهتر است نیم ساعت قبل از خواب انجام شود. انجام این ماساژ در کودکان سبب بهبود قدکشیدن آنها می شود.
برای انجام این ماساژ :
- به صورت دمر بخوابید به نحوی که کمر شما رو به آسمان باشد. ماساژ دهنده دست خود را با کمی روغن زیتون آغشته کرده و ماساژ دادن را از پشت گردن و پایین رویشگاه مو آغاز می کند. ماساژ دهنده باید با کف دست راست ستون فقرات را به صورت دورانی ماساژ دهد و بهسمت کمر و ناحیه خارجی بدن حرکت کند. این عمل را دو تا ترجیحا پنج دقیقه ادامه دهد.
- از پشت گوش سمت راست به مدت دو تا پنج دقیقه ماساژ دادن را آغاز و به سمت گردن و سپس شانه و بازوها اداه دهد. این عمل باید به صورت قرینه در سمت چپ بدن نیز انجام شود.
- از باسن راست به سمت پشت ران و تا مچ پا ماساژ داده شود. این عمل نیز می بایست دو تا پنج دقیقه انجام شود و برای سمت چپ بدننیز به صورت قرینه صورت پذیرد.
منبع: کتاب حفظ سلامتی از دیدگاه طب سنتی ایران.