معرفی جلبک اسپیرولینا
جلبک اسپیرولینا (به انگلیسی: Spirulina) زیست توده ای از سیانوباکتری ها و یک نوع جلبک سبز آبی است که توسط انسان و حیوانات مصرف می شود. به علت شکل مارپیچ آن، نام اسپیرولینا را روی آن گذاشته اند.
در اصل اسپیرولینا مانند سبزیجات و جلبک ها نیست، بلکه جزو ارگانیسم های زنده محسوب می شود و حاوی مقدار زیادی پروتئین هستند. دارای سه گونه با نام های Arthrospira platensis , A. fusiformis و A. maxima می باشند. اسپیرولینا را به عنوان یک سوپر غذا می شناسند به طوریکه حتی ناسا جلبک اسپرولینا را در برنامه غذایی فضانوردان وارد کرده است. همچنین ورزشکاران برای ریکاوری سریعتر از این جلبک سرشار از پروتئین در مسابقات استفاده می کنند.
اسپیرولینا علاوه بر فواید و مصارفی برای انسان ها دارد در رژیم غذایی حیوانات و آبزیان نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این جلبک به‌طور طبیعی در بسیاری از دریاچه ها رشد می کند و امروزه در خیلی از کشورها این جلبک را برای مصارف تجاری پرورش می دهند.
ریخت شناسی جلبک اسپیرولینا
همانطور که گفتیم شکل اندام های این جلبک مارپیچی به رنگ سبز آبی (سبز تیره مایل به سورمه ای) می باشد. جلبک اسپیرولینای اصل اگر از طریق دستگاه خشک شده باشد، رنگ سبز تیره مایل به سورمه ای با دانه بندی بسیار ریز و یکنواخت دارد و اگر به روش های سنتی خشک شده و با آسیاب پودر شده باشد، رنگ سبز نسبتا تیره با دانه بندی درشت تر و غیر یکنواخت خواهد داشت.
جلبک اسپیرولینای اصل باید بوی زهم دریایی داشته باشد. اگر مقدار کمی از پودر آن را داخل یک لیوان آب ریخته و کمی به هم بزنید:
کل آب باید به سرعت به رنگ سبز تیره تغییر رنگ دهد، همچنین کل پودر باید در آب حل شود و اگر مقداری از پودر در آب حل نشد آن پودر دارای ناخالصی است و در نهایت اگر حدود یک ساعت این مخلوط را بدون حرکت بگذارید، باید رنگ آن از سبز تیره به سورمه ای خیلی تیره تغییر یابد و این به دلیل وجود رنگدانه آبی رنگ فایکوسیانین می باشد که پس از گذشت مدتی باز شده و نمایان می گردد.
خاستگاه جلبک اسپیرولینا
خاستگاه اسپرولینا بیشتر در آفریقا، آسیا، آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی است. این جلبک در دریاچه های منطقه گرمسیری و مناطق نیمه گرمسیری رشد می کند که آب های آن قلیایی بوده و سرشار از کربنات و بی کربنات است.
این جلبک هم در آب‌های شیرین و هم در آب های شور رشد می کند. امروزه در بسیاری از نقاط جهان و حتی در ایران، این جلبک به مقاصد تجاری پرورش داده می شوند.
طبع جلبک اسپیرولینا
طبع جلبک اسپیرولینا گرم و تر می باشد.
ترکیبات شیمیایی جلبک اسپیرولینا
جلبک اسپیرولینا علاوه بر اینکه سرشار از پروتئین است، حاوی ویتامین هایی مانند خانواده گروه B، ویتامین E، ویتامین A ، ویتامین C، ویتامین K نیز می باشد.
اسپیرولینا همچنین دارای بتاکاروتن، گاما لینولئیک اسید، اسیدهای آمینه ضروری، آنتی اکسیدان‌ها و امگا 3 و 6، املاحی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، منگنز و روی و آنتی اکسیدان های متعددی از جمله بتاکاروتن، فیکوسیانین، توکوفرول ها، ریزمغذی ها، اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه به ویژه اسید گاما لینولنیک و ترکیبات فنلی می باشد.
خواص جلبک اسپیرولینا
- کنترل دیابت.
- تقویت بافت عضلانی.
- کنترل فشار خون.
- درمان بیماری مزمن کلیوی.
- بهبود عملکرد مغز و تقویت کننده حافظه.
- تقویت قوای جسمی.
- درمان اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب.
- استحکام بافت و افزایش تراکم استخوان ها و پیشگیری و درمان پوکی استخوان.
- کمک به سلامت دندان ها.
- تقویت بافت لثه ها.
- درمان سوء هاضمه و تقویت دستگاه گوارش.
- کاهنده استرس اکسیداتیو.
- التیام دهنده زخم‌های دستگاه گوارش مانند زخم معده.
- بالا بردن مقاومت بدن در برابر تابش مواد رادیواکتیو و سایر تشعشات مضر مانند اشعه فرابنفش خورشید.
- کمک به کاهش وزن و لاغری.
- افزایش متابولیسم بدن.
- کاهنده اشتها و القاء احساس سیری.
- افزایش دفع کلسترول و صفرا از طریق مدفوع.
- مهار تکثیر سلول‌های سرطانی مانند سرطان های معده، سینه، روده بزرگ، تخمدان، ریه، پانکراس، پروستات و پوست.
- درمان کننده فیبروز زیر مخاطی دهان (OSMF).
- ضدالتهاب و آنتی اکسیدان بسیار قوی.
- ضد ویروس مانند ویروس ایدز.
- درمان بیماری های کبدمانند سیروز کب، نارسایی کبد، هپاتیت C، التهاب کبد و کبدچرب.
- ضد انگل و قارچ.
- حفظ باکتری های مفید روده.
- رفع سوء مصرف الکل و دخانیات.
- خون ساز و برطرف کننده فقر آهن و درمان کم خونی.
- رفع خستگی و ضعف شدید.
- تقویت سیستم ایمنی بدن.
- درمان بیماری‌های قلبی و عروقی.
- کاهش کلسترول بدLDL، افزایش چربی خوب HDL.
- کاهش تری گلیسیرید خون.
- افزایش متابولیسم صفرا برای کاهش سطح چربی خون.
- کاهش جذب چربی در روده کوچک.
- افزایش رشد باکتری های سالم روده.
- درمان یبوست.
- حمایت از سلامت دیواره سلولی و میتوکندری.
- تسریع بهبودی ناشی از جراحت یا جراحی.
- شادی آور و آرامش بخش.
- کاهش خطر ابتلا به آب مروارید و ضعف بینایی در سنین بالا.
- سم زدایی بدن به خصوص در شهرهای آلوده.
- درمان مسمومیت های ناشی از آرسنیک، فلوراید، آهن، سرب و جیوه.
- محافظت از بدن در برابر فلزات سنگین.
- درمان آلرژی و علائم ناشی از آن مانند عطسه کردن، گرفتگی بینی، خارش بینی و آبریزش بینی.
- ترمیم سلول های آسیب دیده روده و درمان زخم های روده.
- تقویت و کمک به رشد بهتر مو ها، کاهش ریزش مو و برطرف کردن نازکی مو.
- برطرف کننده علائم سندرم پیش از قاعدگی یا همان PMS مانند خستگی، گرفتگی عضلات، نفخ شکم، نوسانات روحی و بدخلقی
- کمک به سلامت پوست. برای استفاده از جلبک اسپیرولینا برای پوست می توانید از کرم های حاوی این پودر استفاده کنید یا ماسک های طبیعی با این پودر درست یا تهیه کنید.
- ویتامینه قوی پوست و مؤثر در جمع شدن منافذ باز پوست.
- لیفت و سفت کننده قوی پوست و درمان شل شدن پوست و افزایش خاصیت ارتجاعی پوست.
- ضد عفونی کننده و ضد باکتر ی قوی برای پوست.
- ترمیم سلول های مرده پوست.
- جوان سازی، لطافت و شاداب کننده پوست.
- پیشگیری و درمان لک های صورت، چین و چروک پوست و پیری زودرس.
- کاهش تیرگی و لکه هایی روی پوست زیر چشم.
- پیشگیری و درمان آکنه و جوش های قرمز.
- کلاژن ساز بسیار قوی.
- نرم و روشن کننده پوست.
- کاهنده و از بین برنده سلولیت‌ها .
- تحریک کننده جریان خون در رگ‌ها و لنف‌ها و دفع کننده چربی‌های سطحی پوست.
- پاک کننده پوست.
- آب رسان قوی.
طریقه استفاده از جلبک اسپیرولینا
جلبک اسپیرولینا به شکل های پودر و قرص یا کپسول مورد استفاده قرار می گیرد. پودر این جلبک دارای طعم تلخیست، برای همین جهت مصرف، آن را با مواد طعم دار دیگر ترکیب کنید.
بهترین شیوه‌ی مصرف قرص‌ها 3 تا 5 گرم (ترجیحا صبح) به مدت 1 تا 3 ماه است. بعد از این مدت باید یک وقفه‌ی 15 تا یک ماه ایجاد شده و دوباره شروع شود.
پودر اسپیرولینا را می توان به اسموتی ها و آب میوه ها اضافه کرد یا روی سالادها یا سوپ ها پاشیدیا اینکه با سایر مواد خوراکی مخلوط کرد. همچنین از این پودر برای تهیه ماسک صورت و مو نیز می توان استفاده کرد.
ماسک موی اسپیرولینا
ریزش مو معمولا یا به دلیل چربی یا خشکی بیش از حد کف سر است و یا بدلیل کمبود ویتامین و کم خونی.با استفاده ماسک و شامپوهای حاوی پودر جلبک اسپیرولینا می توان از ریزش موها جلوگیری و موها را تقویت کرد.
برای رفع چربی کف سر می توان از پودر جلبک اسپیرولینا و سرکه سیب استفاده کرد. برای موهای خشک نیز می توان از ترکیب روغن نارگیل و پودر جلبک اسپیرولینا بر روی موها و کف سر به عنوان ماسک یا تونیک استفاده کرد.
ماسک موی اسپیرولینا دارای خواص زیر است:
- تقویت موها و رساندن انواع ویتامین ها به ریشه و ساقه موها.
- جلوگیری از سفیدی زودرس موها.
- ضخیم کننده موها.
- جلوگیری از ریزش و کمک به رویش مجدد موها.
- بازسازی موهای آسیب دیده.
- صاف و براق شدن موها.
ماسک پوست صورت اسپیرولینا
یک واحد پودر اسپیرولینا یک واحد عسل را به خوبی باهم مخلوط کنید. این ماسک را بر روی صورت تمیز خود بمالید. بگذارید 20 دقیقه بماند و سپس آن را با آب گرم بشویید. این ماسک دارای خواصیست که در بالا گفتیم.
عوارض و موارد احتیاط و منع مصرف جلبک اسپیرولینا
عوارض
مصرف به اندازه توصیه شده توسط پزشک متخصص طب سنتی، برای بدن عوارض جدی نخواهد داشت. ولی مانند دیگر مواد خوراکی زیاده روی در مصرف آن ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
- افزایش اسیداوریک به دلیل وجود پروتئین زیاد آن.
- بروز مشکلات گوارشی مانند اسهال و نفخ.
- سردرد.
- احساس خستگی.
- مشکلات پوستی.
- احتمال فشارآوردن و آسیب‌زدن به بافت کبد.
- واکنش های آلرژیک.
- درد ماهیچه ها.
- تعریق بیش از حد.
- بی خوابی.
- اسپیرولینا آلوده می تواند باعث آسیب کبدی، درد معده، تهوع، استفراغ، ضعف، تشنگی، ضربان قلب سریع، شوک و حتی مرگ شود.
موارد احتیاط و منع مصرف
- افرادی که در دوره شیمی درمانی قرار دارند از مصرف آن خودداری نمایند.
- خانم‌های باردار و شیرده بهتر است در مصرف این جلبک احتیاط کنند و تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی نسبت به مصرف آن اقدام کنند.
- افراد مبتلا به نقرس به دلیل میزان پروتئین بالای اسپیرولینا از آن مصرف نکنند.
- افرادی که از داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین استفاده می کنند نیز نباید از اسپیرولینا استفاده کنند، زیرا خود این جلبک رقیق کننده خون است.
- افرادی با مشکلات دفع پروتئین باید در مصرف این جلبک احتیاط نمایند.
- سالمندان و کودکان با مشورت پزشک باید از این پودر مصرف کنند.
- افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی ماننده انواع MS که برای بهبود نیازمند کاهش سطح ایمنی بدن هستند نباید از این پودر مصرف کنند.
- افرادی که انعقاد خونشان مشکل دارد از این پودر نباید استفاده کنند.
- افرادی که کلیه آن ها سنگ ساز است در مصرف این جلبک با پزشک متخصص طب سنتی مشورت نمایند.
منبع: تیم تولید محتوای طبایع
