چای کوهی ؛ تسکین دهنده بیماری ‌هایی با طبع سرد

چای کوهی يکی از گونه‌های گیاهی با خواص درمانی متعدد می‌باشد که در مناطق مختلف ايران می‌روید. در این مطلب می‌توانید، با این گیاه بیشتر آشنا شوید.

چای کوهی چیست؟

• چای کوهی، گیاهی از تیره کلازیاسه است که به مقدار زیاد در آمریکا و اروپا می‌روید و معمولاً به صورت خودرو در میان مزارع گندم و ذرت یافت می‌شود.
• متأسفانه برخی افراد این گیاه را با علف چای (هوفاریقون/ گل راعی) اشتباه می‌گیرند. هوفاریقون دارای گل‌های زرد است اما چای کوهی گل‌های ریز بنفش پوشیده از کُرک دارد.
•  این گل‌ کمی معطر و دارای بوی مخصوصی می‌باشد.
• گل‌های چای کوهی، به‌صورت سنبله‌های پنبه مانند و آبی مایل به بنفش است و بیشتر، گل آن مصرف درمانی دارد تا اعضاء دیگر آن.
• میوه این گیاه دارویی به شکل کپسول است.
• جالب است بدانید که روغن چای کوهی برای مدت سه قرن در انگلستان تنها داروی زخم‌ها بوده است.
•  در ایران در دامنه کوه‌های البرز،‌ کرج، ‌چالوس و مازندران و نقاط غرب ایران به حد زیاد می‌روید.
• طعم این چای عموما دلپسند بوده و همه‌ي ذائقه‌ها با مصرف آن حس خوبی پیدا می‌کنند. طعمی شبیه به ترکیب نعناع، لیمو و بابونه دارد و عطر آن نیز بسیار دلخواه است.
• کاراگینان موجود در این چای به آن خاصیت ضدالتهابی بخشیده است.
• جلوی افزایش پلاک آمیلوئید در مغز را گرفته و باعث پیشگیری از آلزایمر می‌شود.

نام ‌ها و اسامی رایج این گیاه

نام محلی این گیاه، پشموکی است و در لرستان، دلفان، کرمانشاه آن را «پشمینه» یا «کلکنه» یا «کلکینه» و به زبان ترکی «اکلیجه» و به فارسی «چای کوهی» نیز می‌گویند. توکلیجه، گل گربه، کلک گربه نیز نام‌های دیگر این گیاه است و به انگلیسی به آن «Stachys lavandulifolia» می‌گویند.

خواص چای کوهی و طبع چای کوهی چیست؟

گیاه چای کوهی از نظر طب قدیم ایران، دارای مزاج گرم و خشک با تانن فراوان است، لذا برای درمان بیشتر بیماری‌های رطوبتی و سرد مزاج مفید است. ماده قرمز رنگ هایپریسین که در برگ‌های آن وجود دارد و با فشار دادن برگ‌ها از آن استخراج می‌‌شود برای التیام زخم‌‌ها و درمان سوختگی‌‌‌ها به کار می‌رود. خواص چای کوهی برای از بین بردن ویروس‌ها فراوان است. این چای منجر به کنترل ویروسی مانند ویروس ایدز می‌شود و در بهبود سیستم ایمنی این افراد بسیار مفید است.

چای کوهی خواص دیگری نیز دارد که برای درمان افسردگی و آلزایمر بسیار مفید هستند. سالمندان با مصرف این چای می‌توانند از آلزایمر پیشگیری کنند و جلوی تشکیل آمیلوئید در سرشان را بگیرند. خاصیت چای کوهی برای افراد لاغر در این است که به افزایش اشتهای آن‌ها کمک کرده و منجر به افزایش وزن و چاقی در این افراد می‌گردد. به طور عکس، افراد دارای اضافه وزن بهتر است که از مصرف آن خودداری کنند. چایی کوهی باعث کمک به عملکرد کبد و فرایند هضم می‌شود.

خواص چایی کوهی منجر می‌شود که افراد انرژی و حوصله‌ی بیشتری داشته باشند و جلوی افسردگی را می‌گیرد. طبع چایی کوهی گرم و خشک است و به همین جهت نشاط آور بوده و باعث سرزندگی می‌شود. چای کوهی برای تقویت قوای جنسی نیز گزینه‌ی مناسبی است و کسانی که از ضعف جنسی رنج می‌برند بهتر است که از این گیاه دارویی استفاده کنند.

چای کوهی خلط آور است. به درمان کزاز نیز کمک می‌کند. جلوی میگرن و سردرد را می‌گیرد و باعث آرامش اعصاب می‌گردد. ضد سرطان است و از رشد سلول‌های بدخیم سرطانی در سینه و رحم جلوگیری می‌کند.

برخی خواص دارویی این گیاه عبارتند از:

• این گیاه باز کننده قولنج‌های سرد است.
• به سبب مواد موثره‌ای که دارد به منظور درمان کمکی در تنظیم ایمنی و مقابله با بیماری‌های ویروسی، توصیه شده است.
• به خصوص در سینوزیت، برونشیت و عفونت‌های ریوی که با ترشحات فراوان همراهند، انتخاب خوبی است.
• برای درمان سنگ کلیه و عفونت مجاری ادراری کاربرد بسیار موثری دارد.
• در تسکین مشکلات خواب و افسردگی افراد سردمزاج، توصیه می‎‌شود.
• نوشیدن یک فنجان دمنوش چای کوهی در سالمندان، موجب بهبودی حافظه و رفع بی‌اشتهایی می‌شود.
• در افرادی که تشخیص ورم معده دارند، از صدای شکم شکایت می‌کنند و نفخ دارند و گاهی بی‌علت، دچار بیرون روی می‌شوند نیز نوشیدن آن توصیه می‌شود.
• جوشانده آن نیز برای اکثر بیماری‌های رطوبتی بخصوص بیماری‌های روماتیسمی و درد مفاصل کاربرد دارد.

• برای سیستم عصبی خاصیت آرام‌بخش دارد.
• مصرف اين گياه خستگی ذهنی را بر طرف می‌سازد.
• به علت انرژی‌زايی و نشاط‌‌انگيزی می‌تواند برای رفع خستگی و بی‌حوصلگی در افراد افسرده سرد مزاج مورد استفاده قرار گيرد.
• چای کوهی باعث افزایش اشتها می‌شود.
•  این گیاه در درمان و بهبود دردهای قاعدگی مؤثر است.
•  گرفتگی صدا را باز می‌کند و خلط‌آور است.
• در مبتلایان به تخمدان پلی کیستیک در کنار دمنوش عناب، دمنوشی مناسب محسوب می‌‎شود.
• بیماری مننژیت را درمان می‌کند.
• برای درد سیاتیک بسیار موثر است.

در کل یک فنجان دمنوش چای کوهی، هفته‌ای دو یا سه بار در افرادی که طبیعتی سرد دارند، موجب بهبود روند گوارش غذا، تنظیم ایمنی، خواب، اشتها و حافظه، کاهش دردهای قاعدگی و البته جلوگیری از بروز بیماری‌های سخت علاج خواهد شد.

چای کوهی برای چاقی یا لاغری؟

چای کوهی هم میتونه باعث چاقی و هم میتونه باعث لاغری بشه! این چای با توجه به قدرت اشتهاآوری و قدرتی که در تنظیم سیستم گوارش بدن داره میتونه باعث افزایش وزن بشه و مناسب برای افرادی که لاغری مفرط دارند، باشه.

از طرفی چون طبع این چای گرم و خشکه برای افرادی که دچاری چاقی ناشی از سردی مزاج یا همون چاقی های بلغمی هستند میتونه برای رفع این موضوع بهشون کمک کنه.

موارد منع مصرف چای کوهی

مصرف چای کوهی یا پشمینه ملاحظات زیادی دارد و لازم است حتما تحت نظر طبیب مصرف شود، چرا که مصرف بی‌رویه آن برای گرم‌ مزاجان و زنان باردار اثرات زیان‌باری خواهد داشت.

• زنان باردار: زنان باردار مجاز به خوردن پشمینه (کلکنه) نیستند چون کشنده جنین است. حتی اگر بخور جوشانده این گیاه را در زیر رحم بدهند سبب سقط جنین خواهد شد.
• افرادی که قرص‌های ضدبارداری، آسم، سرماخوردگی و حساسیت استفاده می‌کنند.
• استفاده زیاد از چای کوهی برای افراد گرم مزاج مضر است و موجب خون‌آلود شدن ادرار می‌شود.

نحوه مصرف چای کوهی

دم کرده: یک قاشق مرباخوری پر از چای کوهی را در یک لیوان آب جوش ریخته و با قاشق خوب به هم بزنید. آنگاه روی آن را با یک نعلبکی بپوشانید و بگذارید مدت 20 دقیقه بماند تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و با کمی عسل میل کنید.

جوشانده: برای تهیه جوشانده این گیاه باید حدود یک قاشق چایخوری برگ و گل خشک گیاه را در دو فنجان آب جوش ریخته و آن را آنقدر بجوشانید تا یک فنجان باقی بماند، سپس آن را مصرف کنید.