همان‌طور که می‌دانید اصول طب سنتی بر پایه مزاج بنا شده است و یکی از مهم‌ترین نکات در این طب توجه به مزاج افراد است. اصولا تمامی روش‌های درمانی در طب سنتی بر مبنای مزاج بوده و تشخیص درست آن برای یک درمان کامل ضروری است. مزاج دموی یکی از انواع مزاج‌هایی است که افراد دارند. از دیدگاه طب سنتی افراد دارای ۴ نوع مزاج گرم و تر، گرم و خشک، سرد و تر و سرد و خشک هستند. هر یک از این افراد باید رژیم غذایی خاص خود و حتی شیوه و رفتار زندگی مخصوص به خود را در پیش گیرند. در این مقاله با ویژگی دموی مزاج‌ها و روش‌های تشخیص مزاج دموی و خصوصیات افراد گرم مزاج آشنا خواهیم شد.
مفهوم مزاج
مزاج از نظر لغوی به معنی در هم آمیختن است. هر جسم مرکبی از هر چهار رکن تشکیل شده است و اختلاف مقدار این چهار رکن در اجسام، آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند.
- مزاج در طب سنتی به معنی کیفیت یکسان و جدیدی است که در نتیجه آمیختن ارکان با یکدیگر و فعل و انفعال آنها در یک جسم مرکب به وجود می‌آید.
- مقدار و نسبت موجود از هر کدام از این ارکان، تعیین کننده مزاج جسم مرکب خواهد بود.
- در جهان آفرینش به تعداد موجودات جاندار و بی جان مزاج داریم.
- اما به طور کلی مزاج‌ها به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند که مزاج گرم و تر یکی از آنها است.
انواع مزاج
مزاج انسان به دو دسته کلی تقسیم می شود:
- مزاج ذاتی (جبلی، مادرزادی، مولودی یا جِبِلی): مزاج ذاتی مزاجی است که شخص با آن زاییده شده است.
- مزاج اکتسابی (عارضی یا عرضی): مزاج عارضی مزاجی است که در اثر تغییر مزاج ذاتی توسط عواملی هم چون فصل، سن، جنس، مکان زندگی، اعراض نفسانی و… به وجود آمده است.
- نکته مهم: ملاک تمام ویژگی‌ها برای شناسایی مزاج یک فرد، مزاج ذاتی یا جبلی وی است، لذا مواردی که در ادامه به آن اشاره می‌شود مربوط به این قسم از مزاج است.
خصوصیات مزاج دموی گرم و مرطوب را بشناسید
ویژگی‌های افراد با مزاج دموی
دموی مزاج‌ها ممکن است خلقیات و روحیات منحصر به خود را داشته باشند که بعضا بر اساس این ویژگی‌ها نیز می‌توان طبع آنها را تشخیص داد. از جمله خصوصیات افراد گرم مزاج به موارد زیر می‌توان اشاره نمود:
- افراد دموی مزاج هیکل درشت و بدنی عضلانی دارند و لاغر نیستند.
- پوستی سرخ و سفید رنگ از ویژگی‌های افراد با طبع گرم و تر است.
- زن دموی مزاج موهای پر‌پشت دارد. البته این به معنی رشد موهای زائد نیست بلکه منظور موهای سر است.
- خوب می‌خوابند اما تحمل بی‌خوابی را نیز دارند.
- افراد با طبع گرم و تر پوستشان گرم و مرطوب و نرم است.
- از علائم مزاج دموی این است که نه گرمایی هستند و نه سرمایی، اما به نسبت تحمل سرما برایشان راحت‌تر است.
- میل به شیرینی و ترشی دارند.
- انسان‌های با مزاج دموی شجاع، جسور و با اعتماد به نفس بالا هستند.
- افراد دارای طبع دموی معمولاً مدیر و رهبر یک گروه یا یک جمع هستند.
- از جمله خصوصیات اخلاقی افراد گرم مزاج خوش اخلاقی، صمیمیت، خوشرویی و آرام بودن است.
- دموی مزاج اگر عصبانی شود، رفتارهای مخاطره آمیز از خود نشان می‌دهد.
- یکی از خصوصیات اخلاقی افراد دموی مزاج آن است که به شدت ریسک پذیر هستند.
- افرادی که دارای مزاج گرم و تر هستند به اندازه صفراوی مزاج‌ها منظم و دقیق نیستند و اکثراً بی‌نظم هستند.
- هوش و حافظه بالایی دارند. به عبارتی این افراد توان نگهداری اطلاعات را در حافظه خود به حد بالایی دارند.
- افرادی که دارای مزاج گرم و تر سریع و پرانرژی هستند.
- مزاج دموی گرم و مرطوب باعث افزایش قدرت حرکات بدنی بالای آنها می‌شود.
- افراد دارای طبع دموی میل و توان جنسی بالایی دارند.
- استعداد ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون در این افراد بالا است.
- عروق روی دست‌ها برجسته است.
- افراد دارای مزاج دموی گرم و مرطوب نبضی پر و قوی دارند.
- صدایی رسا و محکم از جمله نشانه های مزاج دموی است.
- قدرت هضم و اشتهایشان خوب است و معمولاً یبوست ندارند.
- دموی مزاج‌ها معمولاً افرادی بی‌خیال، سرزنده و اغلب بی‌حساب و کتاب‌اند.
علائم غلبه خلط دم چیست؟
اگر تعادل میان اخلاط و مقدار آنها یا کیفیت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب بیماری در بدن می‌شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن می‌شود که می‌بایست مورد درمان قرار گیرد. در ذیل علایم غلبه خلط دم ذکر شده است:
این افراد پوستی گندم‌گون متمایل به گل‌خون، غیرمرطوب، چرب و با منافذ درشت دارند. بدن و سر این افراد پرمو بوده و دچار ریزش موی متوسطی می‌شوند. دست و پاهای این افراد گرمای زیادی دارد و در کل دمای پوست آنها هنگام لمس کردن زیاد است.
ضخامت زیاد، فر درشت و برجسته و رنگ مشکی و خرمایی تیره از خصوصیات موهایشان است. اندامی درشت با شانه‌های پهن و برجسته، سینه، کمر و ساق درشتی دارند. عروقشان آشکار و برجسته و رنگ زیر ناخنشان قرمز پررنگ است. چشمانی به رنگ مشکی و لب‌های قرمز تیره دارند. البته توجه داشته باشید که در برخی افراد ممکن است این علائم به صورت خفیف و در برخی دیگر شدید باشد. از این‌رو می‌توان گفت این تغییرات بسته به بدن فرد می‌تواند متفاوت باشد.
جهت آشنایی بیشتر با غلبه دم و درمان غلبه دم، پیشنهاد می‌کنیم مقاله مرتبط با غلبه دم را مطالعه نمایید.
توصیه های کاربردی برای افراد دموی مزاج
- در هوای سرد، خود را گرم و در هوای گرم، خود را سرد نگهدارند.
- به پیاده روی یا دویدن صبحگاهی (حدود ۳۰-۱۵) دقیقه بپردازند.
- ۶-۷ ساعت خواب شبانه داشته باشند.
- همه افراد از زود به رختخواب رفتن و زود بیدار شدن بهره می‌برند ولی افراد با مزاج گرم و تر، حتی المقدور این دستور را اجرا کنند.
- در تابستان نیم ساعت استراحت یا چرت بعد از غذا بسیار مفید است.
- سعی کنند بیشتر از ۸ ساعت نخوابند.
- نوشیدن آب و چای با چند قطره آب لیمو شیرین تازه برایشان مفید است.
- حجامت یا فصد برای این افراد عالی است و بهتر است این کار در فصل بهار انجام شود.
- از هوا، محیط و فعالیت‌ها و حالات روانی افزایش دهنده گرمی و تری پرهیز کنند.
- به خصوص در هوای مرطوب، فعالیت زیاد و ورزش‌های سخت برای آنها مفید نیست.
- استفاده از غذاهای کم حجم و ساده به آنها کمک بسیاری می کند و در کنار آن باید نرمش و ورزش سبک را نیز در برنامه خود داشته باشند.
- نگرانی، خشم و هیجان بیش از اندازه نداشته باشند.
- از مصرف مستمر یا افراط در مصرف مواد گرم و تر پرهیز کنند.
- در رژیم غذایی برای مزاج دموی، کم خوری توصیه می‌شود.
توصیه غذایی به افراد با مزاج گرم و تر
اگر شما فردی با مزاج دموی یعنی طبع گرم و تر هستید، می‌توانید با اصلاح برنامه غذایی و استفاده از گیاهان و عرق های گیاهی و خوراکی های طبیعی طبع خود را به سمت معتدل شدن ببرید و میزام دم را در بدن خود کنترل کنید.
- بهترین برنامه غذایی برای مردان و زنان دموی‌مزاج گنجاندن غذاها و خوراکی‌هایی است که طبع آنها خنک و سرد است.
- از میان غذاها مصرف خورش آلو، آش انار، آب زرشک، انواع مرکبات در وعده‌های غذایی و میان‌وعده این افراد می‌تواند به کاهش میزان دم دربدن‌شان کمک کند.
- افراد دموی مزاج (طبع گرم و تر) تقریباً باید از مقادیر مساوی میوه جات، حبوبات، یا سبزیجات و گوشت استفاده کنند.
- غذاهای دریایی برای ایشان سودمند است.
- از غذاها با فیبر زیاد استفاده کنند تا اجابت مزاج طبیعی داشته باشند.
- شربت خاکشیر، شربت تخم بالنگ، شربت قدومه شیرازی به صورت ناشتا برای افراد دموی‌مزاج به کاهش حرارت درونی‌شان کمک می‌کند. خوردن این گونه نوشیدنی ها نیز می تواند به عملکرد روده ها نیز کمک کند چرا که بسیاری از افراد دموی در این زمینه شکایات بسیاری دارند.
- اگر فرد دموی همراه با غذاهای گرم مانند شیرینی‌جات از موادغذایی سرد استفاده نکند، دچار جوش و خارش بدن، گر گرفتگی، بی‌قراری، کهیر، سوزش ادرار، سوزش سردل و آفت دهان می‌شود.
- خیس شده ی برگ زرد آلو، هلو، انجیر و الو بخارا،بهترین دارو برای این نوع افراد است.
- ترشی‌جات طبیعی مانند زرشک،آلو بخارا نیز برای این افراد مفید است. و بر اثر استفاده از آنها بیمار سریع تر بهبودی خود را بدست می‌آورد.
- خوردن متعادل زرشک، کاهو،خیار،میوه جات، انار، سبزیجات، سوپ جو، لیموترش تازه، استفاده از سالاد فصل قبل از غذا، روغن زیتون، حبوبات و غلات جوانه زده، بذر های ملین (خاکشیر و… ) عسل به مقدار کم، غذاهای خام، انواع توت قرمز،شاه توت، کدو خورشتی، به این افراد توصیه می‌شود.
- نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان آب زرشک سریعا خون را به حالت طبیعی باز می گرداند.
پرهیزات غذایی دموی مزاج ها
- غذاهای سرخ شده چرب و پر حجم،
- شیرینی‌جات
- ادویجات تند
- غذاهای شور
- گوشت زیاد
- کره و خامه، تخم مرغ، ماست، سس، رب
- غذاهای نشاسته ای و نان
- آب یخ، دوغ، نوشابه، قهوه، چای زیاد، نوشیدن مایعات همراه با غذا یا بعد از غذا
- بادمجان و غذاهای ساندویچی و فرآوری شده
آشنایی با ویژگی سایر مزاج ها
در این مقاله سعی کردیم در خصوص افراد دموی مزاج نکاتی را برای شما بیان کنیم. در صورت تمایل برای آشنایی با سایر مزاج‌ها و خلط‌های چهارگانه بدن، از طریق لینک‌های زیر می‌توانید اقدام کنید.
- ویژگی افراد سوداوی مزاج با طبع سرد و خشک
- ویژگی افراد صفراوی مزاج با طبع گرم و خشک
- ویژگی افراد بلغمی مزاج با طبع سرد و تر
نکته آخر….
- اگر غلبه دم به سمت صفرا پیش رود، فرد بی‌قرار می شود و اگر غلبه دم به سمت بلغم رود، فرد پرخور و پرخواب می‌گردد.
- امروزه که اکثر غذاها سرد یا خشک هستند، اگر فردی دموی مزاج معتدل باشد خیلی خوش شانس است و باید مراقب باشد مزاج اکتسابی دیگری در او غلبه نکند و اجازه ندهد خوراکی‌های امروزی طبع خوبش را از وی بگیرد.
نتیجه
همان‌طور که گفته شد، به تعداد جاندارانی که وجود دارند می‌توان مزاج‌های متنوعی را نام برد. اما به طور کلی ۴ نوع مزاج و طبع وجود دارد که یکی از آنها طبع گرم و تر است. عموما به افرادی که دارای مزاج گرم و تر هستند، دموی مزاج گفته می‌شود. در این مقاله در خصوص این موضوع و خصوصیات اخلاقی افراد گرم مزاج نکاتی را بیان کردیم. امیدواریم استفاده از این مقاله برای شما مفید بوده باشد. نظرات خود در رابطه با روش تشخیص مزاج خود، علائمی که در آن مشاهده می‌کنید
مجتبی
تقریبا ۹۰ درصد این خصوصیات رو دارم . ممکنه مزاج تغییر کنه بعضی وقتا؟؟
امیر
بله شما ممکن به تدریج مزاجتون تغییر کنه و یا دچار انواع سوء مزاج بشید
الهه
من تمامی این خصوصیات رو دارم ولی خیلی لاغرم چطور میتونم چاق بشم.