یکی از مشکلات شایع بیماران کلیوی، وجود سنگ در کلیه هاست؛ در افراد مستعد سنگ کلیه، ممکن است در نتیجه عدم توجه به تدابیر طبی مشکل سنگ کلیه در طول ماه مبارک رمضان و در طول روزه داری تشدید شود. در این پست، علل اصلی بوجود آورنده سنگ کلیه از دیدگاه طب سنتی ایران را بیان کرده و نکاتی برای پیشگیری و درمان آن ویژه افراد روزه دار ذکر خواهیم کرد.
علل اصلی به وجود آورنده سنگ کلیه از دیدگاه طب سنتی
از دید طب سنتی دو عامل اصلی در ایجاد سنگ کلیه موثرند:
- غذای دیرهضم که از آن ماده خام و غلیظ در خون تولید می‌شود.
- حرارت زیاد از حد کلیه؛ حرارت زیاد وقتی به ماده غلیظ می‌رسد آن را می‌خشکاند و جرم بر جای می‌گذارد که به مرور تولید سنگ می‌کند.
روش ها و تدابیر درمانی
روش کلی در درمان سنگ کلیه عبارت است از:
- معتدل کردن حرارت کلیه
- مصرف غذاهایی است که خون لطیف و رقیق از آن تولید شود و پرهیز از غذاهای تولید کننده خون غلیظ است.
برنامه غذایی جهت تقویت ضعف هضم
(پرهیز از غذاهای سنگین و مولد سنگ یا خون غلیظ )
- پرهیز از شیر، پنیر، نان فطیر و خام، حلیم، آش های سنگین، گوشت گاو و حیوانات پیر، ماکارونی، تخم مرغ آب پز و …
- بنابراین مصرف پنیر و یا شیر در ابتدای افطار برای اکثر افراد خصوصاً افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر است و باید از آن پرهیز کنند.
- همچنین پرهیز از مصرف میوه و آب سرد همراه افطار و شام یا وعده سحری.
- پرهیز از مصرف خیار و گوجه خام همراه غذا.
- همچنین پرهیز از مصرف میوه های خوب نرسیده مانند موز سفت نیز در این افراد ضروری است.
(مصرف غذاهای مولد خون رقیق و لطیف)
برای غذاهای مصرفی این افراد در وعده افطار یا سحری، موارد زیر توصیه می‌گردد:
- مصرف غذاهای سبک مانند شوربای سبک، حریره بادام رقیق، آّبگوشت حیوانات جوان و جوجه
- مصرف زیتون پرورده همراه با غذا
- مصرف سالادی متشکل از جعفری، آویشن و کاسنی به همراه کمی روغن زیتون و آب نارنج
تعدیل حرارت کلیه ها
از عوارض سبک زندگی نادرست در روزه داری، کاهش رطوبت بدن و ایجاد حرارت زائد در اندام هاست. همان طور که اشاره شد یکی از عوامل ایجاد سنگ کلیه سوء مزاج گرم کلیه است.
علائم سوء مزاج گرم کلیه ها
از علائم این سوء مزاج می‌توان موارد زیر اشاره کرد:
- زردی رنگ ادرار
- بوی تند ادار
- سوزش ادرار
- حرارت سطح بدن در محل کلیه
- تشنگی
- افزایش میل جنسی
- و …
راهکارها و تدابیر درمانی برای تعدیل حرارت کلیه ها
پرهیزات
- برای درمان حرارت کلیه باید از مصرف مواد غذایی خیلی گرم و ادویه در غذای افطار و سحر پرهیز کرد.
- از ورزش شدید در طول روزه داری پرهیز کنید.
- سعی کنید برای تامین رطوبت بدن و پیشگیری از تشدید حرارت بدن در طول روز خواب کوتاهی داشته باشید.
شربت ها و نوشیدنی های مفید
- مصرف شربت بذرهای لعاب دار مانند به دانه، خاکشیر، اسفرزه و … در فاصله افطار تا سحر برای تعدیل حرارت کلیه مناسب است.
- سایر نوشیدنی های اطفا کننده حرارت مانند شربت انار، شربت زرشک، شربت کاسنی، شربت ریباس و … نیز برای این منظور مناسب هستند.
- مصرف آب هندوانه با سکنجبین برای تعدیل حرارت کلیه مفید است. این شربت را در زمان خالی بودن معده مصرف کنید.
- یکی از نوشیدنی های مناسب برای کاهش حرارت کلیه ها دوغ ترش است.
- جرم و دردی دوغ و سایر لبنیات می‌تواند سنگ تولید کند،
- بنابراین برای درمان حرارت کلیه در مشکلات سنگ کلیه بهتر است فقط آب ترش دوغ مصرف شود (ظرف دوغ را مدتی بدون حرکت در مکان مناسب نگه دارید تا دردی آن ته نشین شود و سپس آب آن را جدا کنید).
سایر راهکارها
- مصرف آش های با مزه ترش و طبع نسبتاً سرد در ابتدای افطار مفید است.
- آش غوره، آش زرشک، آش انار، آش جو و … در کاهش حرارت کلیه ها موثر است.
- مالش پارچه آغشته به سرکه و گلاب به موضع کلیه می‌تواند حرارت کلیه را کاهش دهد. انجام این کار باید با احتیاط باشد و افراط در آن ممکن است باعث ضعف کلیه ها شود.
- اگر حرارت کلیه ها ناشی از غلبه خلط دم باشد، بهتر است یکی از روش های مناسب پاکسازی خون را زیر نظر طبیب انجام دهید.
