مکتب طب سنتی ایران، دانشی آمیخته با هنر و فراست و ذخیره‌ای برخاسته از حکمت خسروانی اهالی سرزمین آریایی ایران است که در حکمت یونانی آمیخته و با محک تجربه در طول سالیان حیات انسان آزموده شده است. مکتبی که در دوران زرین شکوفایی تمدن اسلامی، و با طلوع ستارگان پرفروغ تاریخ علم، آن فرزانگان ایرانی جهان‌وطن، بر پایه خردورزی و با جدا ساختن سره از ناسره گسترش یافت و اکنون نیز توانایی حل برخی از معضلات علمی را در عرصه بهداشت، پیشگیری، تشخیص و درمان دارا است.
این مکتب با ریشه‌ای ده هزار ساله، انسان را فقط از بعد مادّی نمی‌نگرد بلکه به ابعاد دیگر وجود او به‌عنوان خلیفه الهی نیز توجه دارد. در این دیدگاه، حفظ سلامت مقدم بر درمان است، و توجه به روش زندگی و تأمین هوای سالم، تغذیه درست، فعالیت کافی، استراحت به‌اندازه و تعادل حالات روحی روانی شعار طب سنتی ایران است.
اکنون جامعه پزشکی جهان به اهمیت روش‌های درمان طبیعی و مکاتب طب سنتی و مکمل پی برده است و دانشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی بسیاری در غرب و شرق جهان به پژوهش برای به‌کارگیری روش‌های مختلف طبّی -که سابقه علمی و تاریخی دارند- مشغول می‌باشند.
گسترش فوق‌العاده طب سنتی چین، طب تبتی، کایروپراکتیک، آیورودا، هومیوپاتی و صدها مکتب و روش گوناگون، نشان‌دهنده این حرکت عظیم جهانی است. این حرکت، همچنین موجب شده است که پزشکان و محققان در ایران و دیگر کشورهای جهان به شناخت مبانی طب سنتی ایران گرایش یابند.
معرفی کتاب مروری بر کلیات طب سنتی ایران
طب سنتی ایران علمی است که با دیدگاهی خاص و زبانی تخصصی، سلامت و راه حفظ آن و بیماری و راه درمان آن را تعریف کرده است. پس برای فهم صحیح و کامل آن باید زبان آن را شناخت. کتاب «مروری بر کلیات طب سنتی ایران» با همین هدف نگاشته شده است.
با توجه به گروه مخاطب کتاب که عبارتند از جامعه علمی گروه علوم پزشکی و سایر محققان علاقه‌مند که احتمالاً برای اولین بار به متون طب سنتی مراجعه می‌کنند، تلاش شده است تا ضمن حفظ اصالت و مبانی اصولی، با روشی متناسب با دانشگاهیان امروزی به آسان‌سازی مطالب بپردازد. در نتیجه احتمال آسیب به برخی مفاهیم عمیق، وجود دارد و در حقیقت این کتاب، تنها کلیدی برای ورود به این دانش است تا محقق با تلاش بعدی خود به تتبع و درک عمیق‌تر مفاهیم بپردازد.
پیش گفتار کتاب
کتاب مروری بر کلیات طب سنتی ایران که اکنون سومین نگارش و دومین ویرایش آن پیش روی شماست، تلاش دارد پاسخگوی هرچند ناچیزِ این نیاز و عطش، به‌خصوص برای افرادی که تازه پای در این راه گذارده‌اند، باشد. در چاپ پیشین و نیز در این ویرایش نو، تلاش کرده‌ایم ضمن حفظ اصطلاحات طب سنتی ایران و اصالت بیان، با روشی مناسب به سادهسازی مطالب بپردازیم؛
کوشش ما آن بوده است که در روند سادهسازی مطالب و نزدیکی بیشتر آن به زبان امروز، به مفاهیم ژرف و محتوای فلسفی گزاره‌های طبی آسیبی نرسد و مقصود حکیمان، ناخواسته دچار آسیب و دگرگونی نشود. با این حال خوانندگان گرانقدر آگاه باشند که این کتاب، تنها روزنی به گستره پهناور طب سنتی ایران است و لازم است آنان به این توشه بسنده نکنند، بلکه آن را دستمایه پژوهش ژرف‌تر و جستجوی بیشتر قرار دهند و از پیمودن بقیه این راه باز نایستند.
به‌هر روی استقبال بسیار خوب علاقه‌مندانِ گروه علوم پزشکی از کتاب و اتمام شمارگان آن، بهانه‌ای شد تا به ویرایش دوّم کتاب با تجدید نظر و افزوده‌های نو همّت بگماریم. از جمله، مطالبی بر بخش تدابیر حفظ الصحه یا دانش نگاه‌داشت تندرستی -که از اهداف بزرگ احیاء و نوسازی طب سنتی ایران است- افزوده شد.
در ویرایش جدید، دکتر مجید انوشیروانی به جمع نویسندگان کتاب پیوست، و به‌علاوه به بازخوانی کلّ متن و ویرایش آن، و بازنویسی یا بهسازی برخی تعریف‌ها و مثال‌ها اهتمام ورزید. دکتر مهدی علی‌زاده نیز شمار زیادی از تصاویر آموزشی و طرح‌های نمادین خود را بی‌دریغ در اختیار ما گذاشت که کمک شایانی به عینی‌سازی مفاهیم و تعمیق یادگیری می‌نماید.
در اینجا ضمن قدردانی از ایشان، امیدواریم به‌زودی شاهد روزی باشیم که کتاب مرجعی – هم اصیل و هم امروزین- از مبانی، داروشناسی، تدابیر تندرستی، و معالجات طب سنتی ایران منتشر شود که هر بخش و فصل آن، حاصل پژوهش و به نگارش یکی از محقّقان و اساتید طب سنتی ایران و مبتنی بر شواهد پایه و بالینی علمی روز و مستند به مقالات تحقیقی باشد.
فهرست کتاب مروری بر کلیات طب سنتی ایران
- بخش اول: کلیات و امور طبیعیه
- بخش دوم: اسباب و علل
- بخش سوم: دلايل و علايم
- بخش چهارم: دانش نگاه‌داشت تندرستی (تدابیر حفظ‌الصحه)
- بخش پنجم: تدابیر درمانی
- بخش ششم: اصول دارو شناسی
- بخش هفتم: مفردات غذایی
- بخش هشتم: تصاویر
- فهرست منابع مورد استفاده
دانلود بخش هایی از کتاب
نویسنده یا مترجم
- دکتر محسن ناصری
- دکتر حسین رضایی زاده
- دکتر رسول چوپانی زنجانی
- دکتر مجید انوشیروانی
انتشارات
انتشارات طب سنتی ایران
