ماء الجبن ؛ دارویی معجزه گر در طب سنتی

امروزه به دلیل آلودگی هوا و استفاده از انواع غذاهای کارخانه‌ای، میزان سموم موجود در خون و کبد زیاد است و یک پاکسازی اساسی را می‌طلبد، در میان داروهای معرفی شده در طب سنتی ایرانی، ماءالجبن یا آب پنیر، جهت پاکسازی بدن از مواد زاید دارویی پرکاربرد به شمار می‌آید. اما این تنها خواص این داروی سنتی نیست، جهت آشنایی با سایر خواص ماءالجبن، طرز تهیه ماءالجبن در برنامه طبیب و شیوه مصرف آن، در ادامه با ما همراه باشید:

چقدر با ماءالجبن آشنایی دارید؟

1. قطعا این سوال برای شما نیز پیش آمده است که ماءالجبن چیست؟ ماء الجبن از شیر به دست می‌آید، شیر و روشی که در ساخت ماءالجبن به کار می‌رود، طبیعت (مزاج) آن را متاثر می‌سازد.
2. اما در حالت کلی، ماءالجبن دارای طبیعتی گرم در درجه اول و مرطوب در درجه دوم است.
3. در میان داروهای معرفی شده در طب سنتی ایرانی ،ماءالجبن یا آب پنیر، دارویی پرکاربرد به شمار می آید.
4. این دارو که از جنبه های غذایی نیز برخوردار است، هم به تنهایی و هم در ترکیب با سایر داروها استفاده می‌شود.
5. پاکسازی بدن از مواد زاید، اثر درمانی بارز ماء الجبن به حساب می‌آید.
6. انتخاب این دارو به خاطر ویژگی‌هایی که دارد، می‌تواند در وقت ضرورت، طبیب را از به کارگیری داروهای قوی که طبعاً با ضرر نیز همراهند، بی نیاز سازد.
7. این دارو، زود به عضو می‌رسد.
8. از معدود داروهایی است که هم مواد زائد را برای دفع آماده می‌سازد (اصطلاحاً منضج است) و هم آن ها را اسهال می‌دهد (مسهل است)
9. با رعایت آداب مصرف، ماده زائدی در بدن ایجاد نمی‌کند و لذا بر طبیعت بدن بار نمی‌شود و اگر هم چیزی از آن بماند، مورد تغذیه بدن قرار می‌گیرد.
10. برخلاف داروهای مسهلی که دارو در معده میماند و قوت (کیفیت) دارو به محل ماده بیماری می‌رسد و این اقتضاء می‌کند که دارو قوی باشد، جرم ماء الجبن به موضع مرض می‌رسد.

(در توضیح نکته 5 باید اشاره شود که تأثیر دارو در بدن به واسطه کیفیت آن است. حال اگر جرم دارو به محل بیماری نرسد، کیفیتش نیز نمی‌رسد مگر این که شدید باشد).

خواص ماءالجبن

در واقع خواص ماءالجبن تا حدی است که دو ضرب المثل ایتالیایی درباره ی آن وجود دارد: «اگر می‌خواهی سالم و فعال بمانی، آب پنیر بخور» و «اگر انسان‌ها هر روز آب پنیر بخورند، دکترها بیکار می‌شوند»

• مهم ترین خواص ماءالجبن، سم زدایی کل بدن می‌باشد،
• در واقع این دارو به دلیل نفوذ سریع در تمام عروق انتهایی و ریز بدن، کل بدن را از اخلاط غلیظ و گرفتگی عروق ریز پاکسازی می‌کند.
• به همین دلیل در درمان انواع لک‌های پوستی، انواع سده ها (انسدادها)، انواع سوء مزاج‌ها و انواع اختلالات خلقی بنابر نظرمتخصص پزشک قابل تجویز می‌باشد.
• ماالجبن، مسهل سودا بوده و تلخی صفرا را دفع می‌کند.
• به علت رقت و لطافت، نیروی آن زیاد است، اخلاط شدید را آرام می‌سازد.
• نرم کننده‌ی جرم بیماری زاست و ماده‌ی بیماری زای مقاوم را به تدریج، تجزیه و حل می‌کند.

کاربردهای درمانی

• ماالجبن بر اساس تشخیص طبیب، به تنهایی یا همراه با ادویه مناسب دیگر استعمال می‌شود.
• مثلاً برای بیماری های ناشی از سودای غیرطبیعی (بیماریهای سوداوی) همراه با ماء الجبن میتوان افتیمون و نمک هندی و هلیله سیاه تجویز کرد.
• چرا که ماءالجبن افتیمونی و نمک هندی، مسهل سودا و هلیله سیاه نیز پاک کننده خون از سودا شمرده می‌شوند
• در منابع گوناگون طب سنتی، به اثر این دارو در درمان بیماری‌های سر،چشم، پلک و مژه، بینی، زبان و دهان، لب، حلق و مری، قلب، معده، کبد، طحال، روده، مقعد، بیماری های مخصوص زنان و مردان، تب ها و ورم ها و … اشاره شده که بیش از 160 بیماری را شامل می‌شود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این داروی معجزه گر مقاله زیر را حتماً مطالعه نمایید 

انتخاب شیر مناسب جهت تهیه ماء الجبن

• انتخاب شیر مناسب، شرط نخست تهیه ماءالجبن است.
• شیر بز جوان سالم و ترجیحاً سرخ مو، به خاطر اعتدال اجزای سه گانه آن، مناسب‌ترین شیر برای تهیه ماء الجبن معرفی شده است.
• البته در نبود شیر بز می‌توان از شیرگاو برای این منظور بهره برد.

علت برتربودن شیر بز برای تهیه ماالجبن

• به بیانی دقیق‌تر دلیل ترجیح شیر بز این است که اسهال و لینتی که در استفاده از ماء الجبین موردنظر است از آب و چربی حاصل میشود و مقدار و نسبت اجزای آبی و چربی در شیر بز در مقایسه با سایر شیرها به گونه ای است که این هدف را بهتر تأمین می‌کند.
• شیر بز نسبت به شیر گاو، چربی کمتر و نسبت به شیر گوسفند جزء پنیری کمتر و نسیبت به شیر شتر آب کمتری دارد.

تهیه ماء الجبن

اساس تهیه ماالجبن جدا کردن جزء پنیری (و گاهی پنیری و چربی) از شیر است، اما این کار، روشی یگانه ندارد و بنابر انتظاری که از اثر درمانی آن می‌رود، به شیوه های گوناگون انجام می‌گیرد.

اما نحوه تهیه آن، به دو روش کلی زیر قابل دسته بندی است:

1. پنیر را بسازند و بعد آب آن را به طریقی جدا کنند
2. به شیر در حال جوشیدن، سکنجبین، انفحه یا تخم قرطم اضافه کنند، تا ببرد و آب آن جدا شود.

طرز تهیه کلی

1. شیر را جوشانده و به شیر تازه در حال جوشیدن، سکنجبین بسیار ترش، که ترکیبی از سرکه و عسل است، یا انفحه، مغز قرطم اضافه نمایید.
2. اگر سکنجبین بسیار ترش موجود نباشد، قدری سرکه انگور یا آبغوره یا آب لیمو که برای خوب بریدن شیر کافی باشد با سکنجبین همراه کنید، برخی ماء العسل را نیز بر این ترکیب می‌افزایند.
3. در مدت طبخ، بهتر است محتوای ظرف را با چوب انجیر یا خرما یا بید به هم زنید تا هم نسوزد و هم خواص چوب ها یاری کننده آثار ماء الجبن شود.
4.  کمی صبر نمائید تا شیر به اصطلاح بریده شود. اگر شیر بریده نشد، می‌توانید چند قاشق غذاخوری دیگر از مواد گفته شده به آن اضافه نمائید تا بریده شود.
5. پس از آن که شیر کاملاً بریده شد، شعله را خاموش کنید.
6. سپس شیر بریده شده را درون کیسه پارچه‌ای ریخته و آبگیری نمائید. به آب حاصل از این فرایند ماء الجبن می گویند.
7. پس از فشردن کیسه پارچه ای برای گرفتن ماء الجبن خواهید دید که یک کف سفید روی آب نقش می بندد که باید این کف گرفته شود.

طرز تهیه ماءالجبن افتیمونی

• برای تهیه ماءالجبن افتیمونی ۸۰۰ گرم شیر تازه گاو را در ظرفی-ترجیحا پیرکس- به جوش آورده مقداری سکنجبین ترش یا سرکه انگوری یا آبغوره یا آب لیمو اضافه نمایید تا شیر بریده شود. زمانی که شیر بریده شد، شعله را خاموش کنید.
• جهت صاف کردن باید شیر را در پارچه ای ریخته، آویزان کنید تا آب، قطره‌ قطره از پنیر جدا شود و چیزی از اجزای پنیر، وارد ماءالجبن نگردد.
• برای اثربخشی بیشتر، می توان زمانی که شیر در حال جوشیدن است (قبل از اضافه کردن ترشی ها)، دو سه قاشق غذاخوری افتیمون را که در یک پارچه تمیز بسته شده، ۳-۲ بار در شیر داخل کرد و هربار ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه داشت تا عصاره افتیمون که یک سودازدای بسیار قوی است،وارد شیر شود. ماءالجبن افتیمونی نباید زیاد تحت تاثیر حرارت قرار بگیرد زیرا خواص آن از دست می رود.
• تذکّر: پنیر به جا مانده، با اضافه کردن کمی نمک، به عنوان پنیر خوراکی قابل استفاده است.
• شما می‌توانید با استفاده از دستور طرز تهیه ماءالجبن در برنامه طبیب، این محصول را تهیه کنید.

روش مصرف ماءالجبن 

• زمان مصرف این دارو، صبح ناشتاست.
• ماء_الجبن افتیمونی به دست آمده به روش فوق باید به ۳ قسمت تقسیم شده، هر قسمت به فاصله نیم ساعت از قسمت دیگر مصرف شود.
• در فواصل مصرف، بیمار باید ورزش کند تا عرق نماید. این مایع باید گرم مصرف شود و پس از مصرف، بیمار تا ۳-۲ ساعت چیزی نخورد.
• رعایت دستور مصرف ماءالجبن بسیار مهم است و مصرف آن به روش های دیگر تاثیر درمانی مناسبی در بدن نخواهد داشت.

آداب مصرف ماءالجبن

• بهترین زمان استفاده از آن، وقت اعتدال هوا یعنی بهار است که هیچ یک از کیفیات چهارگانه (گرما، سرما،رطوبت و خشکی) غالب نباشد.
• طبیب برای تعیین مقدار مصرف این دارو، باید حداقل سه عامل مزاج، مرض و وقت را در نظر داشته باشد
• استفاده از ماء الجبن منحصر به بیماری‌ها نیست، بلکه در نگهداشت تندرستی (حفظ الصحه) حتی در اطفال و زنان باردار نیز در صورت تجویز پزشک به عنوان پاک کننده بدن از مواد زائد قابل استفاده است.

نتیجه

همان‌‌طور که گفته شد، ماءالجبن یا آب پنیر یکی از پرخواص‌ترین مایعات است که جهت پاکسازی بدن از مواد زاید به کار می‌‌رود. در این مقاله سعی کردیم در خصوص خاصیت ماءالجبن و طرز تهیه آن نکاتی را بیان کنیم. امیدواریم استفاده از این مقاله برای شنا مفید باشد.

منبع: مقاله «ماءالجبن» دارویی در طب سنتی ایران (نوشته: امیرسعید حسینی، محمد آزاد بخت و محمد یوسف پور) و  با تشکر از دکتر مریم نواب زاده