خواص و مزاج خرما در طب سنتی

خرما میوه درخت خرما است که در بسیاری از مناطق گرمسیری جهان رشد می‌کند. خرما در سالهای اخیر بسیار محبوب شده است. شما می توانید بر اساس ظاهر خرما تشخیص دهید که خشک شده یا نه. پوست چروکیده نشان می دهد که خشک شده است، در حالی که پوست صاف نشان دهنده طراوت است.

بسته به نوع، خرمای تازه از نظر اندازه نسبتاً کوچک است و رنگ آن از قرمز روشن تا زرد روشن است. خرما جویدنی با طعم شیرین است. آنها همچنین دارای برخی از مواد مغذی مهم و دارای مزایا و کاربردهای متنوعی هستند.

انواع خرما

تنوع خرما در جهان بسیار زیاد بوده و بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ رقم را مطرح کرده‌اند. در ایران نیز تعداد زیادی از ارقام خرما و در حدود ۴۰۰ رقم نام برده شده است. اما از معروف‌ترین خرماها در ایران می‌توان به خرمای پیارم، خرمای مضافتی، خرمای شاهانی، خرمای زاهدی، خرمای کبکاب و خرمای ربی اشاره کرد. از دید طب سنتی ایران تفاوتی در خواص این خرماها وجود ندارد و همگی آنها طبع گرمی دارند.

کالری خرما

از آنجا که خشک شده اند ، میزان کالری آنها از بیشتر میوه های تازه بیشتر است. میزان کالری خرما مشابه سایر میوه های خشک شده مانند کشمش و انجیر است.

بیشتر کالری خرما از کربوهیدرات‌ها تامین می‌شود. بقیه از مقدار بسیار کمی پروتئین تشکیل شده است. خرما علیرغم کالری که دارد، حاوی برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم علاوه بر مقدار قابل توجهی فیبر است. یک وعده 3.5 اونسی (100 گرم) مواد مغذی زیر را فراهم می‌کند:

• کالری: 277
• کربوهیدرات: 75 گرم
• فیبر: 7 گرم
• پروتئین: 2 گرم
• پتاسیم: 20 درصد از RDI
• منیزیم: 14 درصد از RDI
• مس: 18 درصد RDI
• منگنز: 15 of از RDI
• آهن: 5 درصد از RDI

طبع خرما گرم است یا سرد؟

در طب سنتی، در خصوص خواص و مزاج خرما این گونه آمده است که :

• طبع،خرما گرم و تر است اما طبع، طبیعت یا مزاج خرمای خشک که تمر گویند گرم و خشک در درجه دوم است.
• خرما غذاییت زیادی دارد، چاق کننده است.
• باعث رفع خستگی و تقویت قوای جنسی، شنوایی، بینایی و هاضمه می‌شود.
• خرما سبب تحریک قوای جنسی، استحکام کمر و تقویت آن می‌شود.
• خرما تقویت کننده قوای جنسی (در سرد مزاجان) است و برای تشدید این خاصیت می‌توان تعدادی خرما را در شیر تازه خیساند و قدری دارچین نیز به آن افزود. این کار همچنین باعث از بین رفتن عوارض احتمالی شیر برای افرادی که دارای سردی و رطوبت‌های مزاجی هستند، می‌شود.
• خرما بواسطه گرمی طبع آن، رطوبت بدن (مخصوصا بلغم معده) را از بین می‌برد.
• خرما تقویت کننده کلیه است.
• اگر خرما همراه مقداری شنبلیله دم کرده و صاف شده میل شود، می‌تواند برای دفع سنگ‌ کلیه و مثانه موثر باشد.
• خرما به درمان بیماری‌های سرد بلغمی کمک می‌کند.
• بهترین نوع خرما در طب سنتی برای کسانی که دچار سرماخوردگی مکرر در فصول سرد می‌شوند، مفید است.
• باعث رفع رطوبت زائد ناشی از عفونت و تب می‌شود.
• به تقویت سیستم ایمنی و بهبود سرماخوردگی کمک می‌نماید.
• مصرف خرما به منظور پیشگیری مفید است ولی در زمان سرماخوردگی و تب مضر است و بیماری را تشدید می‌کند.
• خرما سبب لینت مزاج هم می‌شود.

خرما و زیاده روی در مصرف آن برای چه افرادی مضر است؟

• گرم مزاجان و افرادی که عادت به مصرف خرما ندارند (ساکنان مناطقی که خرما در آنجا نمی‌‎روید)، ممکن است بر اثر مصرف خرما دچار حرارت و عوارض ناشی از صفرای زیاد نظیر سردرد، چشم درد،جوش‌های پوستی، تاول یا آفت دهان، سوزش گلو و گلو درد بشوند.
•  افرادی که چاق هستند و مزاج گرم و تر دارند باید از خوردن خرما پرهیز کنند، چون این افراد استعداد غلبه خون و حرارت خون را دارند و خرما آن را تشدید می‌کند و این خون غلیظ ممکن است موجب تغییر در تناسب اخلاط شود.

نکات مهم در مصرف خرما

• مصرف زیاد خرما برای دندان‌ها مضر است.
• توصیه شده بعد از خوردن خرما با آب جوشیده نیم گرم چند بار مزمزه و غرغره نموده (می توان در این آب کمی هم سرکه ریخت) که این عمل از بروز عوارض ناشی از خرما مخصوصاً در گرم مزاجان جلوگیری می‌کند.
• در مناطقی که خرما نمی‌روید زیاده روی در مصرف آن جایز نیست و موجب سوختن خون، تولید خون سوداوی و بروز عفونت می‌شود.

مصلح خرما چیست؟

کاهو، گلاب، خشخاش، بادام درختی شیرین، سرکه، آب انار،‌ سکنجبین و روغن، مصلح و بهبود دهنده خواص و مزاج خرما هستند.