زعفران مزاج گرم و خشک دارد و از دیرباز مورد توجه اطبا بوده است و در قدیم به آن ((زرپران)) میگفتند. همچنین دارای ترکیبات مختلفی است که این گیاه فوقالعاده و باارزش را بیش از پیش مشهور ساخته. امروزه مقدار و میزان این ترکیبات را که نشاندهنده کیفیت هستند را میتوان از طریق آزمایش در آزمایشگاه و لابراتورها سنجید. هر چقدر درصد این ترکیبات بیشتر باشد نشانه کیفیت بیشتر این ادویه باارزش است.
ترکیبات اصلی زعفران:
- سافرانال عامل ایجاد عطر و بو در این گیاه است.
- پیکروسین باعث ایجاد طعم فوقالعاده زعفران است.
- کروسین عامل ایجاد رنگ در زرپران میباشد و عامل پیشگیری از سرطان نیز است.
فواید زعفران از دیدگاه طب سنتی:
- از اصلیترین فواید زعفران، مفرح و شادیآور بودن آن است. افرادی که دارای بیماریهای روحی مانند افسردگی، ناامیدی و … هستند با استفاده از آن، تغییرات محسوسی را در زندگی خود خواهند دید.
- یکی از معجونهای خارقالعاده برای پاکسازی کلیه، کبد و مثانه زعفران و عسل است. این معجون به عنوان محصولی محبوب در فروشگاههای کشورهای اروپایی وجود دارد اما در کشور ما کمتر به آن توجه شده است.
- حکیم بوعلی سینا توصیه می کند در ترکیب داروها و غذاهای مورد استفاده برای بیماران قلبی، این ادویه اضافه شود تا هدایت و نفوذ آنها به قلب بهتر انجام گیرد.
- برای کسانی که عادت به خوردن قهوه دارند، بهترین راهکار برای فرار از سردی قهوه است.
- این طلای سرخ به دلیل داشتن آنتیاکسیدان به عنوان توانبخش قلب و پیشگیریکننده از بیماریهای قلبی و سرطان نیز مطرح است و مانع گسترش سرطان سینه میشود.
- در کشور های اروپایی از آن، کرمهایی برای روشنسازی پوست صورت تولید شده است. این درحالی است که به این خاصیت، در طب سنتی ما اشاره شده اما ما به آن بیتوجهیم!
- از جمله کاربردهای بالینی این گیاه استفاده از آن برای تسهیل زایمانهای سخت است. خوردن 5 گرم زعفران در جهت تسریع زایمان مفید است. البته برای مصرف زعفران، در دوران بارداری نکاتی لازم توجه است که میتوانید اینجا بخوانید.
- افرادی که از ناتوانی جنسی رنج میبرند از خوردن این گیاه غافل نشوند زیرا عاملی موثر در تقویت قوای جنسی است.
- کبد چرب را که یکی از شایعترین مشکلات امروزه مردم است میتوان با مصرف منظم یک روز در میان زعفران درمان کرد.
نظر طب نوین درباره زعفران:
زعفران، از افزایش کلسترول و تری گلیسیرید و LDL جلوگیری کرده و نیز از رسوب آنها در عروق ممانعت مینماید. به علاوه بیمارانی که دچار آنفارکتوس قلبی شدهاند میتوانند اندازه محل آنفارکتوس را با استفاده از این ادویه کاهش دهند. زعفران فشار خون بیمار و عملکرد بطن چپ قلب را پس از سکته قلبی حفظ مینماید. اثرات ضد فشار خون زعفران نیز در مقالات علمی به اثبات رسیده است.
ارزش غذایی زعفران، بر مبنای یک قاشق غذاخوری زعفران (دو گرم)
کالری | ۶ در دو گرم مقدار مصرف روزانه |
کربوهیدرات | ۱.۲ گرم |
پروتئین | ۰.۲ گرم |
چربی | ۰.۱ گرم |
فیبر | ۰.۱ گرم |
منگنز | ۰.۶میلیگرم (۲۸ درصد از مقدار توصیه شدهی روزانه) |
ویتامین C | ۱.۶ میلیگرم (سی) (۳ درصد از مقدار توصیه شدهی روزانه) |
منیزیم | ۵.۳ میلیگرم (۱ درصد از مقدار توصیه شدهی روزانه) |
آهن | ۰.۲ میلیگرم (۱ درصد از مقدار توصیه شدهی روزانه) |
فسفر | ۵ میلیگرم (۱ درصد از مقدار توصیه شدهی روزانه) |
پتاسیم | ۳۴.۵ میلیگرم (۱ درصد از مقدار توصیه شدهی روزانه) |
منبع: کتاب تغذیه در طب ایرانی اسلامی