صادقانه چند نفر از شما، بدون تجویز پزشک، برای خودتان یا اطرافیانتان انواع و اقسام مکمل و ویتامین را تجویز کرده‌اید؟
_موهام میریزه! زینک بخور
_ناخنام میشکنه! بیوتین فراموشت نشه!
_ پوستم کدر و پر از چین و چروک شده! میدونی ویتامین E آنتی اکسیدان داره و معجزه می‌کنه!
_ من این فصل که میشه همش درگیر سرماخوردگی‌ام! قرص ویتامین C مصرف کن.
ویتامینها و مکمل‌های غذایی
وقتی صحبت از ویتامینها و مکمل‌های غذایی می‌شود:
- مصرف زیاد و بدون کنترل آن‌ها به معنای بهتر بودن و سلامتی بیشتر بدن نیست.
- با مصرف بدون کنترل بعضی ویتامینها، علائم یک سری از بیماری‌ها مخفی می‌شود و پزشکان را در تشخیص گمراه می‌کند.
- حتی مصرف برخی ویتامینها با داروها تداخل داشته و جذب داروها را کم می‌کند
- مصرف غیراصولی ویتامین‌های محلول در چربی مانند A، E، D ، K حتی بیشتر از ویتامین‌های محلول در آب عوارض دارد.
پس مراقب عوارض مصرف زیاد و بی رویه ویتامینها و مکملها باشیم.
عوارض مصرف زیاد و خودسرانه ویتامینها و مکملها
مصرف زیاد ویتامین A
- افزایش آنزیم‌های کبدی (دوستانی که زیاد قرص راکوتان و دکوتان و … مصرف می‌کنید)
- سردرد و بی اشتهایی / کاهش وزن
- تهوع و استفراغ / ضعف و خستگی
- کم شدن و ریزش مو
- خشکی و ترک خوردن پوست
- تورم و درد مفاصل و استخوان‌ها
- کاهش رشد بچه‌ها و نقص خلقتی در جنین (در زنان باردار)
مصرف زیاد ویتامین D
- ورود کلسیم زیاد به خون، ضعف استخوان ها و احتمال شکستگی استخوان‌ها
- سنگ کلیه
- حالت تهوع
- مشکلات کلیوی
- و رسوب کلسیم در بافت های نرم بدن
مصرف زیاد ویتامین E
- اختلال در لخته شدن خون و قرار گرفتن در معرض خطر خونریزی
- افزایش ریسک بروز سرطان ریه و پروستات
- ضعف عضلانی
- خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی
مصرف زیاد ویتامین C
گرچه مقادیر اضافی آن از طریق ادرار دفع می شود اما خالی از عارضه هم نیست و ممکن است علائم زیر را به دنبال داشته باشد:
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد‌ها و انقباضات عضلانی
- سوزش سر دل، گرفتگی‌های معده
- بیخوابی
- سنگ کلیه
دریافت زیاد روی (زینک) هم علائمی مانند سوء مصرف ویتامین C (به جزء سنگ کلیه) را در افراد ایجاد می‌کند.
مصرف زیاد ویتامین B6
- حساسیت به نور
- سوزن سوزن شدن
- آسیب‌های اعصاب انتهایی (نوروپاتی) و تخریب سلولهای عصبی
- افزایش نیاز بدن به اسیدفولیک
مصرف زیاد بیوتین یا B6
- افزایش خطر ابتلا به سرطان
- افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه در مردان
- مشکلات معده
- تشنج
مصرف زیاد نیاسین یا B3
هیستامین آزاد کرده و باعث آسیب‌های زیر می‌گردد:
- آسم
- گرگرفتگی
- خارش پوستی
- نقرس
- آسیب به سلولهای کبدی
مصرف مقادیر زیاد و خودسرانه فولیک اسید یا ویتامین B9
- پنهان نمودن کمبود ویتامین B12 و ایجاد کم خونی نهفته
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه و کولون (مطالعات بیشتری می‌طلبد)
پس :
مراقب باشید از دوز توصیه شده روزانه هر کدام توسط پزشک تجاوز نکنید. و اقدام به مصرف خودسرانه ننمایید.
حرف پایانی…
رژیم غذایی ایرانیان به گونه‌ای است که ما در کشور با کمبود آهن، روی و ویتامین D بیشتر از سایر ویتامینها مواجه هستیم. اما این به معنی مصرف خودسرانه انواع مکملها و ویتامینها نیست.
در وهله اول باید تلاش شود فرد تغذیه کاملی از انواع گروههای غذایی داشته باشد و در معرض نور کافی آفتاب هم قرار بگیرد و سپس در صورت عدم جبران ویتامینها، پزشک با بررسی و انجام آزمایش مقدار دور مصرفی ویتامینها را مشخص نماید.
منبع
- تیم محتوایی طبایع
- با سپاس از خانم دکتر الهام پارسا
