مراقبت و حفظ سلامت پوست از مسیر مزاج‌شناسی

یکی از مشکلاتی که باعث نارضایتی شما از پوست تان می‌شود، مراقبت‌های نامناسب از پوست است، هر چند همه می‌دانیم که یک پوست سالم نیاز به مراقبت دارد، اما خیلی از افراد یا اطلاع درستی از این مراقبت ندارند یا این کار را انجام نمی‎‌دهند، اما در حالت کلی، برای این که پوست سالم و شادابی داشته باشید باید در قدم اول به مزاج بدن خود توجه نموده تا بتوانید از بین مراقبت‌ها، مناسب‌ترین را انتخاب کنید.

روتین مراقبت از پوست

پوست ما در طول روز تحت اثر اشعه آفتاب، آلودگی‌ها و گردو غبار و ذرات چربی و … قرار می‌گیرد که طبیعتاً به پاک‌شدن از اثرات آلودگی‌های گفته شده، نیاز پیدا می‌کند و این اولین و اساسی‌ترین نیاز پوست در طول روز است که برای این کار طبیعتاً به شوینده‌ها و موارد مراقبتی از پوست احتیاج پیدا می‎‌کنیم که باید بسته به نوع پوست انتخاب شوند تا بتوانند سبوم و چربی پوست را تنظیم کنند و در مرحله دوم در زمان مناسب به کار گرفته شوند تا لایه‌های اپیدرم و بافت پوست را تخریب نکنند.

پس همه افراد با هر نوع پوستی، برای حفظ سلامت و شادابی پوست خود، باید یک سری روتین‎‌های مراقبتی روزانه، هفتگی و ماهانه و دوره‌ای را انجام دهند:

1. مراقبت‌های روزانه (به شکل روتین صبح و شب)
2. مراقبت‌های هفتگی (ماسک‌های صورت یا مو و مراقبت‌های درمانی پوست)
3. مراقبت‌های ماهانه و دوره‌ای (آبرسانی‌ها و پاک‌سازی عمیق پوستی یا فشیال‌های ماهانه)
4. عادات روتین (خواب کافی، تغذیه خوب، ورزش مناسب، حمام کردن درست و مصرف مایعات به اندازه کافی)

مراقبت‌های روزمره پوست

مراقبت‌های روزمره پوست، شامل موارد زیر می‌شود:

صبح هنگام

1. شستشو پوست (صبح پس از بیدار شدن، پوست‌های چرب با شوینده مناسب و پوست‌های خشک تنها با آب ولرم)
2. اگر پوست چربی دارید مدام به دنبال شتشو صورت با شوینده‌ها خصوصاً صابون‌ها برای رفع چربی نباشید، چرا که رفع مرتب چربی پوست، باعث واکنش بدن برای تولید مجدد چربی و ایجاد محیط مساعد برای تولید جوش می‌‎شود.
3. بهتر است پس از شستشو، پوست کاملاً خشک نشود و فقط خیسی آن آرام با یک حوله نخی گرفته شود).
4. استفاده از یک تونر، کرم مرطوب کننده یا رطوبت بخش طبیعی متناسب با نوع پوست
5. استفاده از کرم ضدآفتاب در تمام طول روز، چه زمانی که در هوای آزاد هستید و چه در زمانی که در خانه به سر می‌برید، خصوصاً زمانی که بیشتر از سیستم کامپیوتری یا گوشی استفاده می‌کنید (بهتر است هر 3 الی 4 ساعت یکبار تمدید شود؛ با حداقل SPF 30، در تابستان اس پی اف بیشتر شود).

شب هنگام

• شستشو پوست جهت از بین بردن آلودگی‌ها و آرایش در صورت وجود (استفاده از پد یا پنبه آغشته به روغن‌های گیاهی مناسب پوست و پاک کردن آن پس از چنددقیقه، سپس شستن پوست با استفاده از شوینده مناسب).
• استفاده از کرم‌های مرطوب کننده یا رطوبت‌ رسان‌های طبیعی، محصولات جوان کننده، کلاژن ساز، محصولات مراقبتی دور چشم و لب‌ها ( بهتر است از کرم‌های درمانی قبل از خواب استفاده شود که پوست در حالت استراحت بتواند بهتر بازیابی شود).

روتین مراقبت پوستی هنگام استفاده از ماسک

در این ایام که به خاطر حفاظت کرونا، مجبوریم از ماسک استفاده کنیم، باید نکانی را رعایت کنیم تا دچار مشکلات پوستی نشویم؛

ماسک زدن باعث ایجاد یک سری مشکلات پوستی، همچون خشکی پوست، اگزما، حساسیت، تشدید سبوره، آکنه یا جوش صورت و درماتیت اطراف دهان می‌شود.؛ پس:

• قبل از ماسک، صورتتان را از آلودگی‌های ممکن پاک کنید و یک مرطوب کننده یا آبرسان و یک ضدآفتاب سبک به پوست بزنید.
• اگر پوست شما نرمال یا چرب است، بهتر است مرطوب کننده و ضدآفتاب شما فاقد چربی باشد.
• اگر لبهایتان خشک می‌شود از بالم لب، وازلین یا روغن مناسب بهره بگیرید.
• آرایش کردن ممنوع؛ به هیچ عنوان از پنکک، کرم پودر، پوشاننده ها و رژلب استفاده نکنید.
• ماسک خود را که برداشتید، با یک محلول شستشوی ملایم، صورت خود را بشویید و مرطوب کننده قوی یا روغن همیشه بهار به عنوان ضددالتهاب و ترمیم کننده بزنید، به خصوص کسانی که خشکی و اگزما شدید دارند.
• ماسک باید به صورت مناسبی روی بینی و دهان شما را بپوشاند و خیلی تنگ نباشد که به پوست شما آسیب برساند.

اهمیت مزاج در سلامت پوست و مو

یکی از مشکلات شایع امروز مسائل مربوط به پوست، مو و زیبایی است که با توجه به نظر طب سنتی، برای اینکه پوست و موی شاداب‌تری داشته باشیم باید به مزاج بدن خود توجه نماییم.

طب سنتی درمان‌های بسیاری برای اختلالات و آسیب‌های پوست و مو دارد. شما با شناخت نوع مزاج می‌توانید، بهترین نوع درمان را انتخاب کنید. مراقبت از پوست و مو چیزی است که بسیاری از افراد خصوصاً خانم‌ها به آن توجه دارند و به دنبال مناسب ترین روش هستند. در این مواقع مراقبت‌های وابسته به طب سنتی می‌تواند کارآمد باشد. مراقبت از پوست باعث کاهش بروز اختلالاتی چون: لک شدن پوست، پوسته پوسته شدن، پیری زودرس، ایجاد جوش، شوره، ریزش مو و … خواهد شد.

امروزه مواد آرایشی بهداشتی خیلی متنوع و فراوانی در کل دنیا تولید می‌شود و به فروش می‌رسد، اما طب سنتی برای این مشکلات، چه راهکارهایی دارد؟»  در طب سنتی همیشه شروع هر موضوعی، پیشگیری است. یعنی باید از خراب شدن پوست و بروز مشکلات مربوط به مو پیشگیری کرد که این پیشگیری با سبک زندگی سالم و خوب انجام می‌گیرد.

تأثیر مزاج بر سلامت پوست

انتظار کلی این است که پوست ما از جنبه‌های مختلف با مزاج کلی ما هماهنگ باشد و مشاهده هر نوع ناهماهنگی بین پوست و مزاج کلی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری فعلی یا هشداری بر ابتلاء به بیماری در آینده باشد.

هرکسی باتوجه به نوع ساختار بدن طبع خاصی دارد. شناخت مزاج راه‌های مختلفی دارد که باعث می‌شود سبک زندگی و جسم سالم تری داشته باشید. اگر هنوز از مزاج خود اطلاعی ندارید می‌توانید اینجا کلیک کنید و یا مراجعه به پزشک‌های مختصص سنتی از نوع طبع خود آگاه شوید.

مزاج گرم و تر

• در مزاج گرم و تر، پوست سرخ یا متمایل به سرخی می‌شود، به‌اصطلاح می‌گویند صورت فرد گُل انداخته است.
• افراد با این مزاج پوست مرطوبی داشته و اغلب منافذ باز پوستی دارند و پرمو هستند.
• کسانی که مزاج‌های گرمی دارند (مزاج‌های گرم و خشک و به ویژه گرم و تر)، احتمال بروز جوش‌های قرمز و خونریزی دهنده و دمل‌های پوستی در آن‌ها بیشتر است.

مراقبت‌های پوستی در مزاج گرم و تر

این افراد باید علاوه بر مصرف محدود غذاهای غلیظ، غذاهای نشاسته‌ای، فست فودها، سرخ‌کردنی‌ها و غذا‌های تند و پرادویه، باید نکات زیر را نیز مدنظر قرار دهند:

• در مصرف گرمی‌جات و مواد غذایی چرب و تند و غذاهای پرکربوهیدرات و شیرین زیاده روی نکنند.
• از قرار گرفتن در معرض دود، سیگار و قلیان خودداری کنند.
• خواب منظم و کافی داشته باشند.
• روغن‌های مثل روغن بنفشه، روغن کدو، روغن گشنیز و روغن بادام شیرین ماهیت خنک دارند. به همین خاطر استفاده از آن‌ها برای افرادی که مزاج گرم دارند و زیاد جوش می‌زنند، توصیه می‌شود.
• روغن گل سرخ در این افراد به قوام پوست و کاهش منافذ کمک می‌‎کند.
• از هوا، محیط و فعالیت ها و حالات روانی افزایش دهنده ی گرمی و تری پرهیز کنند. به خصوص در هوای مرطوب، فعالیت زیاد و ورزش‌های سخت برای آن ها مفید نیست.
• نگرانی، خشم و هیجان بیش از اندازه نداشته باشند.

مزاج گرم و خشک

• در این افراد پوست زرد یا مایل به زردی و اکثراً جوگندمی است.
• خشکی، زبری، تیرگی و وجود لکه‌های قهوه ای در پوست، یکی از بارزترین نشانه‌های مزاج صفراوی است.
• اغلب آمادگی پذیرش بیماری و مشکلات پوستی مانند: پسوریازیس(سودای صدفی)، خشکی پوست،اگزما که همراه با علائمی مثل زخم‌هایی که ترشحات زرد رنگ از آن‌ها خارج می‌شود، ترک خوردن قسمت‌هایی از پوست دست و پاها مانند کف دست و پاشنه پاها‌، چین و چروک صورت را دارا می‌باشند.

تدابیر مراقبتی پوست در مزاج گرم و خشک

به این افراد علاوه بر رعایت دستورات تغذیه‌ای مناسب این مزاج توصیه می‌شود:

• از روغن‌ها و مواد با مزاج گرم استفاده نکنند.
• روغن‌های مرطوب‌کننده و سرد مثل روغن بنفشه بادام، روغن کدو، روغن گشنیز، انتخاب خوبی برای این افراد است.
• از خوردن زیاد گرمی‌ها، مواد غذایی تند، سرخ کردنی‌ها و محرک‌ها خودداری کنند.
• از آبرسان‌ها و مرطوب‌کننده‌های قوی استفاده کنند.
• از دوش آب داغ و یا شستشوی صورت با آب داغ خودداری کنند.
• مصرف شوینده‌های قوی و صابون‌ها برای پوست این افراد مضر است.
• از محصولات حاوی الکل و سولفات استفاده نکنند.
• در منزل یا اتاق خواب خود از دستگاه بخور استفاده کنید خصوصاً اگر از وسایل گرمایشی استفاده می‌کنید یا در مناطقی با آب و هوای خشک ساکن هستید.
• اختلال هضم، سوء هاضمه و یبوستشان حتماً اصلاح شود.
• رطوبت‌ بخش‌های خوب مانند کاهو، آب سیب، سوپ جو با هویج و کدو، ماء الشعیر طبی و شیربادام را در برنامه غذایی خود بگنجانند.
• آب برنج سفید بدون نمک، آب خیار و ژله آلوئه ورا آبرسان‌های خوبی برای پوست‌های خشک هستند.

مزاج سرد و تر

• این افراد دارای رنگ پوست سفید یا به اصلاح بی‌رنگ یا شبیه به رنگ پریدگی هستند.
•  پوستی سفید، نرم، مرطوب و غالباً سرد از مشخصات این گروه می‌باشد.
• معمولاً دارای پوستی خوب و شفاف می‌باشند.
• از مشکلات پوستی که احتمال بروز آن وجود دارد ایجاد لک‌های سفید روی پوست و منافذ باز پوستی است.

تدابیر مراقبتی پوست سرد و تر

• این افراد بهتر است علاوه بر رعایت نکات تعذیه‌ای، از پرخوری بپرهیزند.
• خواب خوب و کافی داشته باشند.
• در معرض، هوای مرطوب کمتر قرار بگیرند.
• با آب ولرم حمام کنند و زیاد در محیط حمام نمانند.
• در مصرف غذاهای سرد و آب سرد زیاده روی نکنند.

مزاج سرد و خشک

• افرادی که رنگ روی تیره دارند و یا دارای خال‌های تیره رنگ در نواحی صورت هستند.
• افراد با این مزاج امکان بروز لک، خال و موی زائد دارند.
• پوست صورت این افراد خیلی زود خشک می‌شود، بنابراین نباید اجازه دهند که پوست خشک بماند.

تدابیر مراقبتی پوست سرد و خشک

• این افراد باید مصرف گوشت گاو، گوشت مانده، غذاهای مولدسودا و غذاهای کارخانه‌ای و فست فودی را به حداقل ممکن برسانند.
• آن ها باید در هوای خشک بیشتر از کرم‌های درمانی که چرب و مغذی هستند و به پوست حالت ارتجاعی  می‎‌دهند یا از روغن زیتون و یا روغن کنجد برای چرب کردن پوست استفاده کنند (البته مراقب باشید که روغن‌ها در معرض هوا اکسید شده و استفاده مداوم و طولانی مدت از آن‌ها امکان تیره کردن پوست را دارد، پس بهار است شب‌ها استفاده و روز بعد شسته شود و یا یک شب درمیان از روغن‌ها بهره بگیرید).
• در ماه‌های سرد، مرطوب‌کننده‌های سبک‌تر و فاقد چربی را انتخاب نمایید که خاصیت آبرسانی بیشتری دارند.
• استفاده از مایعات به اندازه کافی و نوشیدن آب سیب و آب هویج می تواند تاثیر مثبتی رو پوست و مو این افراد داشته باشد.
• افراد با مزاج سرد و خشک بهتر است از غذاهای یخ زده، مانده و کنسرو پرهیز کنند.
• اگر تغذیه و رفتارهایی که برای این نوع طبع مناسب است را رعایت نمایید. پوست و مو شادابی خواهید داشت و لک های ایجاد شده روی پوستتان کاهش می یابد.
• برای کاهش ضخامت و رفع موهای زائد، می‌‎توانند بعد از هر اصلاح، کمی روغن رازیانه به موضع موردنظر بزنند.
• ماء الشعیر طبی، رطوبت رسانی خوبی به پوست این افراد می‎‌کند.
• آب پنیر یا ماء الجبن (دو لیوان شیر جوشانده شده که مقداری سرکه به آن اضافه شده باشد، که در این صورت، بخشی تبدیل به پنیرمی شود. مایع باقیمانده پس از جدا کردن پنیرها، آب پنیر است) هم ماده ای است که می توان آن را به صورت متعادل مصرف کرد که باعث شستشو و پاکسازی بدن و گوارش می‌شود و همچنین می توان آن را به پوست مالید و ماساژ داد که برای بهبود کیفیت پوست نیز مفید است.
• غذاهایی که پوست را خوشرنگ می‌کنند را در وعده غذایی خود بگنجانند (زرده تخم مرغ نیم برشت، ماء اللحم، نخودآب، زعفران،مربا و رب سیب، انارشیرین، انجیر خشک خیسانده و فالوده سیب، تاس کباب به و خورش به آلو و …)

نکات پایانی

یکی از مواردی که خیلی باعث خراب شدن پوست می شود، پرخوری است که هم در احادیث و هم در طب به آن اشاره شده است.
اگر انسان بیشتر از نیاز بدن خود غذا مصرف کند و فعالیت بدنی کمی هم داشته باشد، غذاهای زیاد خورده شده و مصرف نشده در بدن و غذاهایی که از بدن دفع نشده اند، در زیر پوست رسوب می‌کنند، بنابراین راهکار اصلی آن گرفتن رژیم های مناسب مزاج و ورزش کردن است که با افزایش گردش خون پوست، باعث شستشوی رنگدانه ها و لک ها می‌شود و پوست را شاداب نموده و به سمت رنگ طبیعی (که تقریبا بین سفید، گندمی و صورتی است و البته در مزاج های مختلف، متفاوت است) می‌برد».

افرادی که پوست های ملتهبی دارند که امروزه به ویژه در جوانان و نوجوانان و در فصول گرم بسیار شایع است، می‌توانند مغز خیار را رنده کرده و آن را (و یا آب آن را) مانند ماسک روی پوست بگذارند و یا از ماست و یا دوغ‌های طبیعی برای مالیدن به پوست صورت استفاده کنند و یا از گیاهی مانند اسفرزه یا گل پنیرک (که وقتی در آب خنک ریخته می شود، لعاب می‌دهد) استفاده نمایند و آب باقیمانده از گیاه را که ماهیت خنک و رطوبت بخش به پوست می‌دهد روی پوست بگذارند و مدتی بماند که باعث شادابی و بهبود حالت و کیفیت پوست می‌شود.
کسانی که گرمی جات زیاد می‎خورند، ممکن است دچار خارش پوست شوند، بنابراین عدم استفاده از مواد غذایی تند مانند فلفل و ادویه جات، فست فودها و سس‌ها و رب های تند هم به برطرف شدن این خارش ها کمک می‌کند».

فراموش نکنید:

این نکته را فراموش نکنید که وقتی با یک دوره مراقبت نامناسب و یا آسیب به پوست، پوست را دچار ضعف و یا مشکلاتی می‌کنید، باید مدتی مراقبت و رسیدگی بیشتری داشته باشید تا آسیب‌های پوستی برطرف شود و پوست به حالت عادی برگردد، دوره درمان مشکلات پوستی حداقل 9 ماه تا یکسال است. این مراقبت‌ها شامل شوینده بسیار ملایم مخصوص پوست‌های حساس، آبرسان قوی، مرطوب کننده قوی، کرم‌ها و روغن‌های مغذی شب به همراه ضدآفتاب مناسب در تمام طول روز است.