بررسی گیاه حنا در طب سنتی ایران و مطالعات جدید

 حنا گیاهی از جنس Lawsonia از خانواده حنائیان (Lythraceae) است. این گیاه درختچه ای با ارتفاع حدود 2 متر است که غالبا به منظور استفاده از برگ های آن کاشته می شود؛ ولی سایر قسمت های گیاه همچون پوست و دانه نیز دارای اثرات درمانی می باشند. حنا در ایران، پاکستان، هند، نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری شرق آفریقا، جنوب آسیا رشد می کند. پراکنش حنا در ایران شامل هرمزگان، خوزستان، کرمان و سیستان بلوچستان است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات درمانی حنا در متون طب سنتی ایران و واکاوی اثرات نوین اثبات شده در خصوص حنا می باشد. مواد و روش ها: تحقیق به روش مطالعه مروری و بر اساس جستجوی کتابخانه ای در منابع اصلی و مکتوب طب سنتی ایران انجام گرفت. همچنین پایگاه های مختلف اطلاعاتی مانند Magiran، SID، Scopus، Google Scholar, PubMed و ScienceDirect به منظور بررسی یافته های جدید جستجو شد. بحث و نتیجه گیری: حنا (Lawsonia innermis L. ) به طور گسترده در طب سنتی ایران برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری های پوست و مو، سردرد و درمان زخم کاربرد دارد. پودر برگ حنا در رنگ آمیزی مو، ریش و ناخن به کار برده می شود. حنا از نظر فیتوشیمی شامل ترکیباتی همچون کینون ها، کربوهیدرات ها، پروتئین ها، فلاونوئیدها، تانن ها و ترکیبات فنولی، آلکالوئیدها، کومارین ها و اسیدهای چرب می باشد. از مهم ترین کاربردهای گیاه حنا می توان به ضد درد، هیپوگلیسمی، محافظت کننده کبدی، ضد التهاب، ضد باکتری، ضد میکروب، ضد قارچ، ضد ویروس، محرک سیستم ایمنی، آنتی اکسیدان و خصوصیات ضد سرطان اشاره کرد. مقایسه و انطباق یافته های سنتی و مطالعات امروزی نشانگر این است که منابع طب سنتی و طب جدید هم خوانی بسیار نزدیک با هم دارند. از این رو با تامل در یافته های عملی انجام شده بر روی گیاه حنا و بررسی دقیق تر منابع طب سنتی و متون گذشتگان، می توان به فرآورده های دارویی نوین و موثری از گیاه حنا دست یافت.