معرفی گیاه چیا
گیاه یا گل چیا با نام علمی Salvia hispanica(به انگلیسی: chia) گیاهی است زیبا، یک ساله و از خانواده نعناعیان که بیشتر به دلیل خواص بیشمار دانه یا بذر آن کشت می شود تا جنبه تزئینی آن. علاوه بر بذر از برگ‌های آن به‌عنوان دمنوش نیز می توان استفاده نمود.
دانه‌های چیا جذب آب بسیار بالایی دارند و قادرند تا 27 برابر وزن خود آب جذب کنند. اغلب مردم دانه های چیا، بذر ریحان و تخم شربتی را با هم اشتباه می گیرند، زیرا از لحاظ ظاهری و شکل آن ها قبل و بعد از جذب آب خیلی شبیه هم هستند. ولی باید بدانید این سه از لحاظ خواص با هم متفاوت هستند.
ریخت شناسی گیاه چیا
چیا گیاهی یک ساله و علفی است از خانواده نعناعیان و سرده مریم گلی که به نور خورشید حساس است و می تواند تا ارتفاع 1 متر رشد کند.برگ های چیا دندانه دار، متقابل، به طول 4 تا 8 سانتی متر و پهنای 3 تا 5 سانتی متر هستند.
گل های آن سفید، آبی یا بنفش، دو جنسیتی (نر و ماده) و دارای طول 4 میلی متر هستند و به صورت سنبله در نوک ساقه رشد می کنند.
دانه های چیا معمولا بسیار ریز، بیضی شکل،صاف و براق و به رنگ سیاه، سیاه و سفید، خاکستری_قهوه ای با لکه های سیاه پراکنده هستند.
خاستگاه گیاه چیا
این گیاه بومی آمریکای مرکزی، مکزیک و گواتمالا، جنوب غربی ایالات متحده، بولیوی، آرژانتین، اکوادور، نیکاراگوئه و استرالیا می باشد.
طبع دانه چیا
طبع دانه چیا سرد و تر است.
ترکیبات شیمیایی دانه چیا
دانه‌های چیا سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است. از دانه‌های چیا می‌توان ۲۵ تا ۳۰ درصد روغن استخراج کرد. روغن دانه چیا شامل حدود ۵۵ درصد امگا ۳، هجده درصد امگا ۶، شش درصد امگا ۹ و ۱۰ درصد چربی‌های اشباع شده می باشد.
دانه های چیا همچنین حاوی ویتامین A، ویتامین K، ویتامین های گروه B، ویتامین C، ویتامین E و ویتامین D و همچنین مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی می باشند.
خواص دانه چیا
- از مهم ترین خواص دانه چیا که امروزه این دانه را محبوب ساخته است، کمک به لاغری و کاهش اشتها می باشد.
- کاهش چربی‌های شکمی و لاغری شکم و پهلو.
- بالابردن سطح انرژی و متابولیسم بدن.
- بهبود سلامت قلب و کاهش خطر بیماری‌های قلبی _ عروقی.
- ضد سرطان.
- بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کمک به هضم غذا.
- کمک به ساخت ماهیچه.
- دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی.
- ضد التهاب.
- کاهش فشار خون.
- تقویت ناخن‌ها.
- درمان و رفع بی‌خوابی.
- ایجاد تعادل هورمونی.
- بهبود بیماری سلیاک.
- تقویت کلاژن سازی در پوست.
- رفع چروک‌های صورت.
- برطرف کردن بدخلقی.
- حفظ سلامت رحم، بهبود تخمک‌گذاری و درمان سندرم تنبلی تخمدان (تخمدان پلی‌کیستیک).
- پیشگیری از اختلالات روانی.
- کاهش قند خون و درمان دیابت.
- کمک به استحکام استخوان‌ها، سلامت دندان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان.
- درمان بیماری تیروئید هاشیموتو، تیروئید حاد یا دیگر شکل‌های بیماری تیروئید.
- کمک به تولید و ترشح هورمون‌هایی همچون سروتونین و ملاتونین (هورمون‌های شادی‌بخش).
- جلوگیری از پیری زودرس.
- کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL).
- تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری و عفونت‌ها.
- تنظیم هورمون‌های زنانه.
- تنظیم چرخه قاعدگی.
- کاهش علائم پیش از قاعدگی (PMS).
- کاهش آکنه.
نحوه استفاده از دانه چیا
یک قاشق غذاخوری دانه چیا را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و اجازه دهید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند تا دانه‌ها خیس خورده و باد کنند. سپس آب یا شیر به آن اضافه کنید. ترکیب دانه چیا با آب جوش، یک نوشیدنی مغذی و سالم است که می‌تواند به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم در نظر گرفته شود.
دانه چیا را می‌توانید به شکل کامل یا پودر شده مصرف کنید. دانه چیا خیس خورده را می‌توانید تا ۵ روز در یخچال نگهداری کنید. بهترین طریقه مصرف دانه چیا برای لاغری و تناسب وزن نیم ساعت قبل از غذا و همراه با عسل طبیعی است. با این دستور اشتهای شما بطور چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد.
ماسک دانه چیا
برای مراقبت از پوست می توانید از ماسک دانه های چیا استفاده کنید. این ماسک رطوبت پوست را حفظ کرده و از تیرگی و خشکی پوست جلوگیری می‌کند. افرادی که پوست دهیدراته، خشک یا ترک خورده دارند، می‌توانند معجزه زیبایی پوست را با ماسک دانه چیا تجربه کنند. برای این منظور ۲ قاشق غذاخوری دانه چیا را با ۳ قاشق آب و یک قاشق چایخوری عسل طبیعی ترکیب کنید.
می‌توانید چند قطره عصاره آلوئه‌ورا یا روغن نارگیل یا آرگان هم به این ترکیب اضافه کنید. تمام موارد را با هم مخلوط کرده و روی پوست تمیز به‌شکل یکنواخت بمالید. اجازه بدهید ۲۰ دقیقه روی پوست بماند و درنهایت با آب ولرم صورت را بشویید. تکرار دو هفته یکبار این ماسک، باعث آبرسانی، تغذیه و نرم شدن پوست می‌شود.
عوارض و موارد منع مصرف دانه چیا
هیچ شواهدی حاکی از اثرات آلرژیک و سمیت در مورد استفاده از دانه های چیا گزارش نشده است ولی با این حال زیاده‌روی در مصرف دانه چیا ممکن است عوارض جانبی زیر را به دنبال داشته باشد.
- مشکلات گوارشی مانند اسهال، استفراغ، نفخ و حبس گاز.
- واکنش‌های آلرژیک و حساسیتی.
- افزایش وزن و چاقی به دلیل وجود چربی بالا در این دانه‌های مغذی.
- افزایش خطر ابتلا به بدخیمی پروستات.
- خارش زبان یا لب.
- خطر خفگی در مصرف دانه ها به صورت خشک و خیس نکرده.
- دامن زدن به برخی از بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون.
- دانه چیا برای افرادی که داروهای ضدانعقاد، ضدپلاکت (جلوگیری از لخته خون)، داروهای فشارخون بالا، داروهای سرطانی، آنتی اکسیدان، و اسیدهای چرب امگا ۳ مصرف می‌کنند، منع مصرف دارد. افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا هم پیش از مصرف باید با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنند.
منبع: تیم تولید محتوای طبایع
