66 خاصیت گشنیز در طب سنتی

سبزی و گیاه گشنیز یکی از قدیمی ترین گیاهان مورد استفاده بشر است که در اکثر متون باستانی از این سبزی به عناوین مختلف یاد شده است. تخم گشنیز به عنوان یک دارو و همچنین به عنوان یک ادویه از قدیم الایام در طب های سنتی اقوام مختلف توصیه شده است. در این مطلب به بیان خواص سبزی گشنیز و تخم یا بذر آن می پردازیم.

معرفی گیاه گشنیز

همانطور که گفتیم گشنیز یکی از پر طرفدار ترین سبزی های معطر است که هم به صورت خام و هم به صورت پخته در طبخ غذاها از آن استفاده می شود(البته باید توجه داشته باشید به دلیل لطافت زیاد، این سبزی را نباید زیاد پخت، زیرا ممکن است خواص خود را از دست بدهد به همین دلیل اغلب این سبزی را هنگام سرو غذا بر روی آن می ریزند).

گشنیز گیاهی است علفی و یکساله  از خانوادهٔ چتریان با نام علمی “Coriandrum sativum”. ارتفاع این سبزی تا نیم متر هم می‌رسد. تمامی بخش‌های این گیاه، خوراکی هستند و عمدتا برگ‌ها و بذر این گیاه، به‌ عنوان سبزی و ادویه مورد استفاده هستند.نام گشنیز همچنین به‌عنوان یکی از مواد اصلی در فرمول مخفی کوکاکولا ذکر شده‌است. تخم گشنیز به شکل دانه هایی به رنگ خاکی می باشد که یک ادویه پر استفاده است.

ترکیبات گیاه گشنیز

گشنیز منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها، فیبر غذایی، منگنز، آهن، منیزیم، فسفر، کلسیم، پتاسیم، تیامین، نیاسین، کاروتن، ویتامین C، ویتامین K، ویتامین A و پروتئین است.

خاستگاه گیاه گشنیز

این گیاه تقریبا در تمام نقاط جهان کشت و استفاده می شود ولی گفته شده است که بومی جنوب اروپا و مناطق مدیترانه است.

طبع گیاه و تخم گشنیز

طبع گیاه و تخم گشنیز سرد و خشک است.

خواص گیاه گشنیز

1. ترکیب آب گشنیز با شکر اشتها آور است.
2. ترکیب آب گشنیز با شکر بهبود دهنده خواب است.
3. برطرف کننده استرس.
4. تسکین دهنده صفرا.
5. برطرف کننده تشنگی و درمان استسقاء.
6. رافع التهاب معده.
7. تقویت معده و کمک به هضم غذا.
8. درمان تهوع و استفراغ.
9. از بین برنده برفک و آفت دهان با مضمضه کردن آب گشنیز.
10. رفع خارش بدن و واژن و مقعد. برای این کار آب گشنیز را با آرد ترکیب کرده و به محل مورد نظر بمالید.
11. کاهنده میزان قند خون در افراد دیابتی.
12. ضد التهاب. گیاه گشنیز دارای چندین نوع آنتی‌اکسیدان است که سلول‌ها را از آسیب رادیکال‌های آزاد حفظ می‌کند.
13. ضد سرطان به خصوص سرطان های ریه، پروستات، سینه و روده.
14. ضد پیری زودرس.
15. کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی.
16. پیشگیری و درمان فشار خون بالا.
17. عرق گشنیز مدر است.
18. کمک به استحکام و سلامت استخوان ها.
19. درمان پوکی استخوان.
20. کاهش دهنده کلسترول خون. کاهش دهنده سطح LDL و افزاینده میزان HDL.
21. ضد میکروب و از بین برنده عفونت‌ها و بیماری‌های ناشی از باکتری‌هایی غذایی.
22. ضد تشنج و درمان کننده صرع.
23. برای دفع سنگ کلیه استفاده از گشنیز و عرق گشنیز را توصیه می‌شود.
24. دارای خاصیت ضد عفونی کننده و ضد قارچی و درمان کننده بیماری‌های پوستی از جمله قارچ پوستی و اگزما.
25. کمک به زیبایی و درخشندگی پوست.
26. متعادل کننده چربی پوست.
27. درمان جوش‌ها و رفع لکه‌های حاصل از جوش.
28. تقویت کننده سیستم ایمنی بدن.
29. رفع مسمومیت.
30. کمک به درمان سرماخوردگی.
31. تقویت کننده چشم و پیشگیری و درمان کننده برخی ناراحتی های چشم مانند دژنراسیون ماکولا چشمی و التهاب چشم.
32. درمان آبریزش چشم ها.
33. درمان کننده رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی است که در اثر واکنش ازدیاد حساسیتی ایجاد می‌شود) و برطرف کننده علائم آن مانند آبریزش و سوزش حفره بینی.
34. آب گشنیز برای باز شدن صدا قبل از سخنرانی بسیار موثر است.
35. گیاه گشنیز سرشار از فیبر است. استفاده مداوم از گشنیز به عنوان سبزی تازه می‌تواند موجب لاغری شود.
36. قاعده آور، کاهنده دردهای قاعدگی و درمان دوره های قاعدگی نامنظم.
37. عرق گشنیز برطرف کننده عفونت‌های مجاری ادرار است.
38. آرامش بخش قوی.
39. درمان یبوست.
40. درمان دل درد.
41. تنظیم فشار خون.
42. پیشگیری از سکته.
43. مفید برای فتق و درمان کننده ورم رگ بیضه ها.
44. بهبود عملکرد کبد و روده ها و کاهش اسهال ناشی از میکروب ها و قارچ ها.
45. پیشگیری و درمان کم خونی.
46. عرق گشنیز تقویت کننده اعصاب است.
47. عرق گشنیز ضد کرم است.
48. درمان کننده بواسیر.
49. عرق گشنیز باعث تقویت حافظه می‌شود.
50. عرق گشنیز شادی و نشاط آور است.
51. درمان کننده سوزش.
52. تمیز کننده و تقویت کننده طحال.
53. پیشگیری از ترش کردن معده.
54. رفع بوی بد دهان.
55. کمک به درمان دیفتری.
56. درمان خارش چشم.
57. درمان سردرد.
58. رفع مستی حاصل از مشروبات الکلی.
59. کاهنده نیروی جنسی.
60. تعریق آور.
61. کمک به درمان تب تیفوئید (حصبه)
62. کاهنده درد دندان.
63. افزایش دهنده شیر مادران.
64. رفع کننده قی.
65. درمان اورام و باد سرخ.
66. دفع کننده بخارات و مانع از بالا رفتن بخارات فاسد به مغز می‌شود و از این طریق مانع بروز سردرد، بی خوابی، تهوع و حالت سرگیجه می‌شود. (زمانی که غذا در معده فاسد شده و یا در معده ماده بدی وجود دارد، این بخارات به سمت دماغ حرکت می کنندو باعث بروز ناراحتی هایی مانند موارد فوق می شود).

روش های استفاده از گشنیز

علاوه بر استفاده خوراکی از گشنیز، شیوه های دیگری نیز برای استفاده از خواص عالی این سبزی معطر و پرخاصیت وجود دارد. در ادامه برخی از روش هایدیگر استفاده را بیان می کنیم.

ماسک گشنیز، خیار، ماست و جو دوسر: ترکیب گشنیز و خیار که خنک کننده هستند و جو دو سر که ضد التهاب است، پوست اکنه‌ای و ملتهب را تسکین می‌دهد. برای تهیه این ماسک ۱ قاشق غذاخوری ماست، یک چهارم پیمانه گشنیز تازه یا آب گشنیز، ۲ قاشق غذاخوری پودر جو دو سر و یک هشتم پیمانه خیار رنده شده را با هم ترکیب کنید. ماسک را به صورت و گردن بزنید و اجازه بدهید ۲۰ دقیقه روی صورت بماند. سپس با آب ولرم بشویید.

درمان یبوست: نوشیدن یک چای ترکیبی شامل رازیانه، سنا، شیرین بیان، پوست پرتقال، دارچین، گشنیز و زنجبیل به مدت یک ماه می‌تواند باعث کاهش یبوست در سالخوردگان شود.

تقویت اعصاب و رفع خستگی: جهت رفع خستگی و تقویت اعصاب بهتر است که روزی دو فنجان عرق گشنیز را صبح و عصر میل نمایید.

درمان ورم رگ بیضه: جهت درمان ورم رگ بیضه گشنیز تازه را با عسل و روغن زیتون مخلوط نموده به صورت ضماد بگذارید.

درمان اگزما: برای درمان اگزما آش آبغوره که در آن گشنیز و برگ چغندر باشد مؤثر است.

درمان کهیر: آش گشنیز برای درمان کهیر مناسب است.

درمان تشنج: برای تشنج 5 گرم گشنیز در 150 سی سی آب دم کرده به 3 نوبت بنوشید.

درمان خارش چشم: برای برطرف شدن خارش چشم یک قطره آب گشنیز با احتیاط در چشم بچکانید.

درمان دیفتری: برای دیفتری آب گشنیز را با آبغوره مخلوط کرده غرغره کنید.

درمان خارش واژن و مقعد: آب گشنیز را با آرد به صورت ضماد بر روی موضع بگذارید.

درمان برص یا پیسی: برای درمان برص از آش گشنیز با آبغوره استفاده شود.

درمان خارش پوست: گشنیز له شده مخلوط با نان خشک نرم شده خارش های پوستی را تسکین می دهد و این مرهم باید در محل خارش پوست روزی سه مرتبه مالیده شود.

تقویت لثه و درمان خونریزی لثه: جویدن گشنیز لثه را نیرو مند می کند و خون لثه را قطع می کند.

بهبود کیفیت خواب: اگر آب گشنیز تازه را بیاشامید مخصوصا با سرکه و سماق خواب آور است.

عوارض و موارد احتیاط و منع مصرف گشنیز

• مصرف بیش از حد گشنیز تازه نیز موجب نفخ خواهد شد.
• مصرف بیش از حد گشنیز به دلیل خاصیت کاهندگی قند خون برای افرادی که افت قند خون دارند، مضر است.
• گشنیز سرشار از ویتامین K است. مصرف بیش از حد گشنیز برای افرادی که دچار غلظت خون شدید هستند، مضر است.
• در افرادی که دچار لکنت زبان هستند، مصرف بیش از حد گشنیز ممکن است لکنت زبان آن‌ها را تشدید کند.
• مصرف بیش از حد گشنیز می‌تواند موجب ضعف در نیروی جنسی مردان شود.
• مصرف زیاد آن باعث ضعف حافظه و فراموشی و اختلال ذهن می شود.
• مصرف بیش از حد گشنیز باعث کاهش خونریزی حیض و قاعدگی می شود.
• مصرف زیاد آن باعث ناباروری در زنان می‌شود.
• افراد مبتلا به آسم و تنگی نفس در مصرف گشنیز احتیاط کنند.
• مصرف بیش از حد سبزی گشنیز، تخم گشنیز و عرق گشنیز برای بارداری خطرناک است. مصرف بیش از حد گشنیز ممکن است موجب سقط جنین شود.
• مصرف زیاد گشنیز ، موجب نوعی خستگی شدید می شود.

منبع: تیم تولید محتوای طبایع