در حمام کردن رعایت فصل و مزاج اهمیت بسیاری دارد. به طور مثال در فصل تابستان، فرد جوان و گرم مزاج باید از آب نیمه گرم بلکه آب سرد استفاده کند و فضای حمام را در حالت سرد و تر نگه دارد ولی افراد مسن و سرد مزاج باید فضای حمام را گرم و تر نگه دارند.
در حالت کلی، حمام باید نه بسیار گرم باشد که بدن را تحلیل برد و سست گرداند و نه چندان سرد که عرق نیاورد. بلکه بهتر است به حد اعتدال باشد تا بدن عرق کند.
بهترین زمان استحمام در طب سنتی
- بهتر است بعد از هضم یعنی حدود سه ساعت بعد از غذا به حمام بروید. مگر اینکه مزاجتان گرم باشد،
- در کسانی که گرم مزاج اند، حمام کردن با معده خالی سبب به جریان افتادن و برانگیختگی صفرا می شود. بهتر است این افراد پیش از حمام کردن آب میوه یا نانی که در گلاب خیس خورده است را بخورند.
- از خوردن و آشامیدن در زمان حمام کردن و حداقل تا نیم ساعت پس از آن خودداری کنید.
- حمام ایرانی (نه دوش گرفتن های امروزی) در حالت ناشتا به خاطر رطوبت بدن، باعث خشکی بدن و لاغری می شود.
- حمام در حالت سیری (بلافاصله بعد از غذا) به علت جذب مواد غذایی هضم نشده به ظاهر اعضا سبب چاقی می شود و نیز گرفتگی رگ ها را نیز در پی دارد. خصوصا اگر غذای خورده شده ماده ای غلیظ، سرد یا لزج مثل ماهی، ماکارونی یا کله پاچه باشد.
در حالات زیر حمام نروید
- وقتی تب عفونی دارید زیرا سبب افزایش تب می شود.
- زمانی که دچار شکستگی شده اید یا زخم های بزرگ پوستی دارید. زیرا محل جراحت را نرم و سست می کند و مانع جوش خوردگی می شود.
- وجود ورم در بدن. زیرا سبب رقیق شدن مواد و حرکت آن ها به طرف عضو متورم می شود و این اعضا قادر به دفع مواد زائد نمی باشد.
- با شکم پر حمام کردن بدن را گرم و به علت جذب غذا به ظاهر بدن، موجب چاقی و سلولیت می شود. پس بهتر است با شکم خالی ( به حالت گرسنه) و یا شکم پر ( بلافاصله بعد از غذا ) حمام نکنید.
بیشتر بخوانید!
آداب حمام کردن برای مزاج معتدل
- به تدریج وارد حمام شوید. یعنی در ورودی و فضای اول (سرد و تر) مقداری آب بر پاهای خود ریخته و کمی مکث کنید.
- وارد فضای دوم (گرم و تر) شوید و به ترتیب مقداری آب بر پا، سر و سایر قسمت های بدن ریخته و وارد حوض آب گرم شود.
- آشامیدن آب سرد و استعمال آن در فضای گرم حمام و بعد از استحمام و همچنین هنگام رسیدن هوای سرد به بدن بسیار مضر است و باعث گرفتگی مجاری مختلف بدن، فلج، عفونت های ریوی و … می شود.
- در حمام چیزی نخورید چون منافذ بدن باز است و رطوبت بدن تحلیل رفته و سبب بسته شدن رگ های بدن می شود.
- اشخاصی که پوست خشکی دارند بهتر است قبل از استحمام، ماساژ داده شوند.
آداب قبل از خروج از حمام
خارج شدن از حمام نیز مانند وارد شدن به آن باید تدریجی باشد.
بهتر است پیش از خروج از حمام پاهایمان را بشوییم:
- مزاج گرم و در فصل تابستان: با آب سرد پاهایتان را بشویید.
- مزاج سرد و فصل سرما: با آب گرم پاهایتان را بشویید.
- مزاج معتدل: با آب ولرم پاهایتان را بشویید.
آداب پس از حمام کردن
پس از خروج از حمام خصوصا اگر طولانی و خسته کننده باشد باید از هفت چیز دوری کنید:
- آشامیدن آب سرد
- خروج ناگهانی از حمام به خصوص در فصل زمستان. زیرا منافذ بدن باز است و بدن مستعد نفوذ هوای سرد به باطن است.
- ورزش و کارهای سخت یاعث تحلیل ارواح و قوا می شود.
- خشم یاعث تحلیل ارواح و قوا می شود.
- نزدیکی جنسی یاعث تحلیل ارواح و قوا می شود.
- گرسنگی به مدت طولانی.
- خوردن غذا بلافاصله پس از حمام.
منبع: کتاب پاسداشت تندرستی با پزشکی ایرانی
