مصرف ماهی تیلاپیا و عوارض خطرناک آن

تیلاپیا همواره به عنوان یک ماهی ارزان قیمت در بازار ماهی فروخته می شود، اما هیچ ارزانی بی دلیل نیست. این ماهی همان قدر که ارزان تر از بقیه ماهی ها است، ضرر هایی هم دارد.

در بسیاری از کشورهای جهان ماهی تیلاپیا به ماهی فقرا معروف است چون از جیره غذایی ارزان قیمت استفاده کرده و همه چیز خوار است و تقریباً از قیمت مناسبی هم برخوردار است از سوی دیگر ارزش غذایی این ماهی در حد خوک است.

تیلاپیا و امگا شش

یکی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده ارزش غذایی ماهی‌ها، نسبت اسید چرب امگا 3 به امگا 6 در آنهاست که هر چقدر این نسبت زیادتر باشد نشان از ارزش بالای غذایی آن ماهی دارد اما در تیلاپیا این نسبت بسیار کم است و در عوض میزان امگا 6 خیلی بالاتر از امگا 3 بوده و این امر باعث بیماری آلزایمر، التهابات روده‌ای و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود، در حالی که در ماهی‌هایی مانند سالمون، قزل آلا، ساردین، تن ماهیان، ماهی کولی و غذاهای دریایی چون خرچنگ، اسید چرب امگا سه بسیار سرشار است. این اسید چرب باعث جلوگیری از امراض قلبی و کنترل دیابت می‌شود و برعکس آن امگا شش ممکن است موجب اختلالات مغزی، آلزایمر و تشدید التهابات شود.

مصرف تیلاپیا باعث بیماری می شود؟

البته این بدان معنی نیست که فردی با چندبار استفاده از تیلاپیا دچار بیماری های فوق الذکر شود بلکه اگر این مصرف مداوم و طولانی مدت باشد طبق گفته پزشکان امکان بروز بیماری دارد. اما نکته حائز اهمیت این است که تیلاپیا با این ارزش غذایی کمی که نسبت به گونه‌های دیگر دارد قیمتی تقریباً برابر و حتی بیشتر از قزل آلا در ایران دارد بنابراین عقل سلیم حکم می‌کند که به جای تیلاپیا از ماهی‌های با ارزش دیگر مصرف شود.

ماهی تیلاپیا که به گواه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در لیست گونه‌های مهاجم و خطرناک قرار دارد می‌تواند محل زندگی و تخم و لارو سایر ماهیان را با سرعت نابود کرده و موجب انقراض نسل آنها شود. با این حال پرورش این ماهی، به دلیل کم هزینه بودن، قدرت تکثیر بالا و زندگی حتی در آب های آلوده می‌تواند سود کلانی را عاید برخی پرورش دهندگان آن کند.

خطر شیوع بیماری ویروسی Til V

تیلاپیا یکی از نگرانی‌های جدی و تازه مطرح شده پژوهشگران حوزه آبزیان در جهان است. بر اساس مقاله علمی که اخیراً در یکی از ژورنال‌های علمی چاپ شده در حال حاضر چهار کشور تایلند، مصر، اکوادور و کلمبیا به عنوان کشورهای آلوده به این ویروس معرفی شدند و در عین حال خطر شیوع این بیماری در 43 کشور دیگر جهان از جمله چین نیز وجود دارد. متأسفانه ما در ایران تجربه خوبی از این نظر نداریم به طوری که ورود بسیاری از گونه‌های غیر بومی آبزی به کشورمان همواره منجر به ورود بیماری‌ها و آلودگی‌های فراوان و وارد شدن خسارات زیادی به ماهیان بومی و پرورشی‌مان شده است.

واردات تیلاپیا به ایران

بر اساس اعلام سازمان فائو، چین در سال گذشته 43 هزار تن ماهی تیلاپیا به ایران فروخته که شیلات ایران این رقم را 16 هزار تن عنوان می‌کند! و همین واردات باعث شد تا بسیاری از پرورش دهندگان ماهی به دلیل فراوانی تیلاپیا در بازار داخلی، با ضرر و ورشکستگی مواجه شوند یا مجبور باشند ماهی‌های با کیفیت خود را با وجود صرف هزینه‌های هنگفت برای پرورش به قیمتی ارزان‌تر از تیلاپیا به فروش برسانند که این امر صدها نفر از پرورش دهندگان ماهی را در سراسر کشور با بحران و نابودی سرمایه‌هایشان مواجه کرده است.

می‌گویند تکثیر تیلاپیا باعث اشتغالزایی می‌شود ولی این اشتغالزایی نیست! چون به موازات ایجاد شغل برای عده‌ای در کویر خشک بافق یزد صدها پرورش‌دهنده کپورماهی و قزل آلا در شمال ایران و دیگر مناطق کشور همین الآن با بحران ورشکستگی ناشی از واردات تیلاپیا و بیماری‌های ویروسی وارد شده در اثر تخم قزل آلا مواجه هستند .

منبع

دکتر حمید عبدالله‌پور، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد گیلان