خواب کافی و مناسب برای زندگی انسان لازم و ضروری است و به انسان انرژی و تازگی می‌بخشد. زیرا هم خستگی‌ها را از بین می‌برد و هم موادی را که بیش از حد میل به تخلیه دارند، محبوس میکند. عامل ایجادکننده خواب، رطوبت معتدلی است که بر مغز چیره می‌شود. مزاج خواب معتدل، گرم و تر است. انسان بعد از بیدار شدن احساس سرحالی و نشاط میکند. مزاج بیداری، گرم و خشک است. هر چه انسان بیداری بیشتری داشته باشد، حرارت غریزی او بیشتر می‌شود و سبب بخار شدن خلط‌ها در بدنش می‌گردد. بخار اخلاط وارد مغز می‌شوند و با توجه به مزاج شخص حالات روحی متفاوتی در او ایجاد میکند.
- اگر شخص صفراوی باشد، سبب پرخاشگری او می‌شود.
- اگر شخص سوداوی باشد، سبب افسردگی او می‌شود.
بیخوابی مانع هضم می‌شود، استفراغ و تحلیل را افزایش می‌دهد و بیماری‌هایی که منشأ آن‌ها خشکی و صفراست را به وجود می‌آورد. حکیم جرجانی معتقد است بیخوابی برای افراد لاغر و خشک مزاج زیان بیشتری دارد. همچنین هرگاه فردی سالم بدون دلیلی روشن مانند رنج و خستگی زیاد بخوابد، مقدمه و شروع بیماری است.
چگونه از کم‌خوابی و بیخوابی فرار کنیم؟
- مصرف شیر برای رفع بیخوابی و کم‌خوابی گرم‌مزاجان توصیه می‌شود. چرا که شیر موجب بروز رطوبت در بدن می‌گردد. معمولاً کاهش رطوبت و غلبه خشکی در مغز موجب بروز بیخوابی یا کم خوابی می‌شود.
- بر اساس توصیه‌های طب سنتی ترکیب گل‌گاوزبان و سنبل‌الطیب یکی از بهترین آرام‌بخش‌‌های گیاهی محسوب می‌شود. برای تهیه این دمنوش باید ۴ قاشق غذاخوری گل‌گاوزبان را با یک قاشق سنبل‌الطیب درون ظرف ریخته و با ۲ لیوان آب سرد مخلوط کنید تا 10دقیقه دم بکشد. نوشیدن یک فنجان از این دمنوش نیم ساعت پیش از خواب هم باعث ایجاد حس خواب‌آلودگی می‌شود و هم شما خواب شبانه آرام و باکیفیتی خواهید داشت.
- در برخی از مواقع، رطوبت کمی در سیستم عصبی وجود دارد که سریع تحلیل می‌رود و خشکی موجب بیدار شدن زودهنگام فرد می‌شود یا از خواب می‌پرند که می‌تواند به دلیل غلبه سودا یا صفرا باشد.
- مصرف فالوده سیب همراه با عرقیاتی مانند گلاب و بیدمشک به بهبود خواب کمک میکند.
- از خوابیدن در طول روز، مصرف چای یا قهوه در شب و کار کردن با گوشی موبایل قبل از خواب بپرهیزید.
- سعی کنید علاوه بر داشتن تحرک کافی در طول روز، در مهمانی‌ها و جمع‌ها حضور پیدا کنید.
- قبل از ساعت ۱۱ به رختخواب بروید حتی اگر نتوانستید بخوابید. محیط تاریک باشد.
- قبل از خواب از وسایلی که نور زیادی را به چشم وارد می‌کنند مانند موبایل، تبلت، کامپیوتر و تلویزیون استفاده نکنید.
- حتما شام بخورید اما چرب نباشد و فاصله شام تا خوابیدن کمتر از ۳ ساعت نباشد.
- یک ساعت قبل از خوابیدن شیر بادام بخورید (۱۵ عدد بادام بدون پوست با ۱ لیوان آب و کمی عسل در مخلوط کن بریزید).
- خوردن کاهو کمک میکند که خواب راحتی داشته باشید.
- خوردن شیر گرم با عسل کمی قبل از خواب هم به خواب خوب کمک میکند. ( البته در صورتی که دچار عدم تحمل قند شیر نباشید).
- در زمان خواب، باد کولر یا پنکه مستقیم به سرتان نخورد.
- کارهای فکری شدید حداقل 1 تا 1.5 ساعت قبل از خواب قطع شود.
- باید اتاق‌خواب به خوبی تهویه گردیده و بی سر و صدا و در موقع خوابیدن کاملا تاریک باشد.
عادت های غلط خواب
خواب نقش مهمی در تنظیم هورمون‌های بدن دارد و به هم ریختن آن موجب به هم ریختن تنظیم‌های هورمونی می‌شود. غذا خوردن نزدیک به خواب یکی از عادات غلط غذایی است که موجب به هم ریختن ساعت خوابیدن می‌شود. روشن بودن چراغ در هنگام خوابیدن نیز از عادت غلطی است که به بدن ضرر وارد میکند وجود یک چراغ کوچک هنگام خوابیدن موجب اختلال در هورمون‌ها شده و هورمون کورتیزول را افزایش می‌دهد.
آثار خواب خوب و مناسب بر بدن
- کمک به هضم غذا
- تولید خون و انتشار آن در بدن
- ایجاد رطوبت مناسب در بدن
- قوت بخشیدن به روح طبی
- افزایش نیرو و انرژی در بدن
- کمک به دفع مواد زائد
- تقویت قوای مغز
منبع: کتاب پیشگیری و درمان بیماری های اعصاب و روان و طب سنتی
