دوالی يا واریس از جمله واریس پا ؛ يک بيماری مزمن و شايع است كه افراد زيادی در معرض ابتلا به آن هستند. ريسک ابتلا به آن در زنان دو برابر مردان اسـت. که درمان آن بيشتر نگهدارنده بوده و شامل تغيير سبک زندگی، درمان فشاری و در موارد بسيار محدود جراحی است و از آنجا كـه در طب جديد و طب سنتی درمـان قطعی برای آن يافت نشده است لذا در اين پست به بررسی علل و عوامل زمينـه‌ساز و توصیه‌های درمانی ايـن بيماری از منظر طب سنتی پرداخته‌ايم.
واریس پا چیست؟
واريس يا دوالی، گشاد شدن عروق ساق پا و گره گره شدن و سبز رنگ شدن آن‌ها را می‌گويند.ابتلا به این بیماری گاهی بدون علامت بوده و گاهی طيف وسيعی از علائم شامل درد، تورم، برجسته شدن عروق وريدی و در مواردی ابتلا به زخم‌های وريدی را ايجاد می‌كند.
آیا واریس ناشی از غلبه سودا در پاهاست؟
بر خلاف تصور برخی از افراد، علت واریس، سودا نیست، بلکه علت تخریب دریچه‌های داخل سیاهرگ است که به دنبال تخریب:
- دریچه برگشت خون از پاها به قلب مختل شده و خون‌های غلیظ اعم از سودا در رگ‌ها تجمع پیدا می‌کند.
- در واقع این خون به علت سنگین بودن و سرد بودن در اندام‌های تحتانی بیشتر رسوب می‌کند وهمین امر تولید واریس در پاها را بیشتر می‌کند.
- و به علت جمع شدن بخشی از خون بدن در این رگ‌ها، فرد همیشه احساس کم‌خونی، ضعف و خستگی دارد، درست شبیه افراد کم خون.
چه عواملی زمینه‌ساز بروز واریس پا در افراد هستند؟
در طب سنتی و طب كلاسيک، ريسک فاكتورهای ايجاد ايـن بيماری عبارتند از:
- ايستادن زيـاد و بدون وقفه (گردش خون در پاهای افراد را ضعیف می‌کند)
- رژیم غذایی نامناسب مصـرف غذاهای سودازا (بــه خصــوص در سرزمين‌هايی با گرما و رطوبت بالا)
- عدم تحرک و ورزش نکردن
- تغییرات هورمونی زنان در دوران بارداری و یائسگی
- فشار اضافی بر رگ، به خصوص در زمان نشستن یا ایستادن
- عوامل وراثتی و سابقه فامیلی
- سن، جنس (در زنـان شايعتـر از مردان)،
- چاقی
- سـيگار كشـيدن
- ترومای (ضربه به) اندام تحتانی
- سابقه ترومبوز (لخته خون) وريدی
- افزايش اسـتروژن و حاملگی
طب سنتی برای بهبود و درمان بیماری واریس پا چه توصیه‌هایی دارد؟
با توجه به اين‌كه درمان در طب سنتی در واقع رفع سـبب و علت موجد آن است برای درمان و بهبود واریس (دوالی)، علاوه بر پاکسازی بدن از اخلاط غلیظ، یک سری توصیه‌ها و مراقبت‌های دائمی نیز مفید خواهد بود:
- استراحت دادن به پاها و پرهيز از ايستادن طولانی مدت
- پوشیدن جوراب کشباف مخصوص واریس
- پرهیز از مصرف یا محدود کردن غذاهای مولد سودا مانند عدس، بادنجان، گوشت گاو، فست فود، قارچ، کلم و …
- ماساژ ساق‌ها از پایبن به بالا، شب‌ها قبل از خواب با استفاده از روغن زیتون، روغن بابونه یا روغن‌های زیر برای کمک به برگشت خون به قلب.
- در صورت نياز می‌تـوان از فصد ویژه زیر نظر پزشک نيز استفاده كرد.
- درمان واریس در صـورت مزمن شدن بسيار دشوار است.
نکات مهم
توصیه می‌شود، پیش از اقدام برای انتخاب هر گونه درمان گیاهی یا طب سنتی واریس با پزشک خود مشورت نموده و از ایمنی این روش و عدم مغایرت آن با درمان پزشکی خود اطمینان حاصل کنید.
روغن مالی گرم یا معتدل
روغن‌های طبیعی به بهبود گردش جریان خون کمک می‌کنند و در عین حال از التهاب رگ‌های واریسی نیز می‌کاهند. روغن‌هایی که در زمینه مفیدند، عبارتند از:
- روغن هسته انگور: روغن هسته‌ی انگور دارای اثرات بی‌نظیری در کاهش واریس است؛ ماساژ ترکیب روغن هسته انگور و روغن زیتون می‌تواند سبب کاهش اثرات واریس شود.
- روغن بابونه: بابونه مسکن است و سنگینی و ناراحتی ناشی از مشکلات رگ‌ها را برطرف می‌کند به خصوص وقتی آن را برای مدتی روی پای خود بمالید. روغن بابونه و روغن ارگانیک نارگیل را ترکیب کرده و قبل از خواب روی پای خود بمالید.
- روغن‌های اسطوخودوس و رزماری خاصیت ضدالتهابی و مسکن دارند و می‌تواند علائم همراه با بیماری واریس را کاهش دهد.
سبک زندگی خود را تغییر دهید
اگر دچار لختگی خون، درد یا زخم‌های پوستی هستید، ضمن به کارگیری روش‌های درمانی کم تهاجمی، تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید.
استفاده از جوراب مخصوص واریس
استفاده از جوراب‌های مخصوص واریس باعث می‌شود که خون جمع شده در پا، ساق پا یا مچ پا در جهت درست جریان یابد. این جوراب‌ها فشارهای متفاوتی به قسمت‌های مختلف پای شما وارد می‌کنند تا خون در سیاهرگ‌های پای شما جریان یابد.
بالا نگه داشتن پاها
بالا نگه داشت پاها در زمان‌هایی که نشسته‌اید باعث می‌شود که فشار از روی سیاهرگ‌های پای شما برداشته شده و جریان خون افزایش یابد. پاهای خود را روی یک چهارپایه قرار دهید و از چهارزانو نشستن خودداری کنید.
داشتن ورزش منظم و متعادل
اگر شما منعی برای ورزش کردن نداشته باشید:
- انجام فعالیت‌هایی نظیر پیاده‌روی یا دوچرخه سواری آرام به مدت 30 دقیقه در 5 روز از هفته به شما پیشنهاد می‌شود.
- برخی ورزش‌ها مانند وزنه‌برداری، دو مسافت و یوگا ممکن است باعث وارد آمدن فشار به وریدهای شما شوند، پس از انجام دادن این فعالیت‌ها خودداری کنید.
- در هنگام نشستن یا ایستادن، هر از چند گاهی پاهای خود را حرکت دهید تا خون در جهت درست جریان یابد.
کاهش مصرف نمک تصفیه شده
نمک یا سدیم باعث احتباس آب در بدن شده و با واریس ارتباط دارد. وجود مایعات زیاد در پاها ممکن است باعث تورم آن و فشار آمدن به سیاهرگ‌های پا شود.
حفظ متعادل وزن
چاق بودن و اضافه وزن داشتن ممکن است باعث فشار آمدن به سیاهرگ‌های لگن و پا و در نتیجه ابتلا به واریس شود.
خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ و کفش‌های پاشنه بلند
پوشیدن لباس‌ها، کمربندها، فرم دهنده‌های بدن، جوراب‌های کشی زانو و حتی کمربندهای محکم باعث محدود شدن جریان خون از پا به سمت قلب و انباشتگی خون می‌شود.
استفاده از کفش‌های پاشنه بلند به مدت طولانی نیز ممکن است باعث محدود شدن گردش جریان خون در پاها و تشدید علائم واریس شود. برای حفظ گردش خون در جهت درست از کفش‌هایی که پاشنه کوتاه‌تر دارند استفاده کنید.
آیا واریس پا یک بیماری جدی و خطرناک است؟
در بیشتر موارد، واریس موجب مشکلات و نگرانی‌هایی در مورد ظاهر و زیبایی افراد می‌شود. به طور کلی اگر هیچ گونه درمانی روی رگ‌های واریسی صورت نگیرد، آن‌ها بدتر می‌شوند. افرادی که برای درمان واریس‌شان اقدامی نمیکنند، بیشتر ممکن است به مشکلات زیر مبتلا شوند:
- خارش مداوم
- ایجاد لکه‌های پوستی در اطراف مچ پا
- زخم‌هایی در ناحیه‌ی مچ پا یا زخم‌های باز
- درد
- ورم
- گرفتگی
- مچ پا
- درد تیر کشنده
- احساس سنگینی یا خستگی
- بی‌قراری (احساس گزگز، خارش یا سوزش) در پاها
آیا نشستن طولانی هم موجب تشدید واریس می‌شود؟
اکثر افراد فکر می‌کنند که واریس به خاطر ایستادن طولانی مدت و بدون وقفه ایجاد می‌شود زیرا زیاد ایستادن باعث وارد شدن فشار به پاها و ضعف رگ‌های خونی می‌شود، اما این عارضه می‌تواند به دلایل دیگری مانند نشستن طولانی مدن و بدون حرکت نیز ظاهر شود.
پس گاهی اوقات تنها کاری که برای کاهش احتمال ابتلا به واریس باید انجام دهیم این است که به پاها استراحت بدهیم. یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای این کار، پیدا کردن یک صندلی راحت و لم دادن و کشیدن پاها بر روی آن است. پاهایتان به این استراحت نیاز دارند!
آیا روی هم انداختن پاها نیز منجر به واریس می‌شود؟
روی هم انداختن پاها ممکن است باعث بروز مشکلاتی در عروق و گردش خون گردد زیرا :
- سبب محدود کردن و فشرده شدن وریدها در جایی در پشت زانوها می‌شود. بنابراین این کاری که شما برای راحتی خود می‌کنید، بیشتر ضرر دارد تا فایده.
- بهتر است فقط کف پاهایتان را صاف روی زمین قرار دهید یا همان‌طور که قبلاً گفتیم، آن‌ها را بالاتر از سطح زمین (روی جسمی استپ مانند) قرار دهید.
آیا زالو درمان قطعی واریس است؟
خیر، زالو فقط تورم زیرپوستی عروق واریسی را موقتاً، رفع می‌کند. اما ظاهر رگ واریسی درمان نمی‌شود؛ بلکه تنها تورم و درد آن بهبود می‌یابد.
روشنک طالبانی
مطالب بسیار آموزنده و کاربردی بود سپاس از شما.