قره قاط را قراقات و قراطاط نیز می‌گویند. میوه‌ای جنگلی با طبع سرد و خشک و بومی اروپای غربی، شمال کشورهای ایتالیا، اسپانیا، لهستان و پرتغال است و در جنگل‌های شمال ایران نیز می‌‌روید.
ارتفاع بوته قره قات ۱–۱٫۵ متر بوده و گاهی به دو متر نیز می‌رسد. شکوفه‌ها، به علت رنگ زرد مایل به سبزشان تا حدی نامرئی هستند و میوه‌ها در خوشه‌های آویخته پدید می‌آیند. هر خوشه، ۳–۱۰ میوه قرمز شفاف با قطر ۸–۱۲ میلی‌متر را شامل میشود. هر درختچه، ۳–۴ کیلو میوه در سال می‌دهد که این میوه‌ها در اواسط تابستان رسیده می‌شوند.
میوه قره قات ترش‌مزه است و در کشورهای اروپایی برای درست کردن مرباهای نسبتاً گران‌قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد. علی‌رغم اینکه کاشت و نگهداری قره قات چندان سخت نیست، این میوه حتی در اروپا نیز کمیاب است. قسمت مورد استفاده قره قاط، میوه خشک و نیز گاهی اوقات برگ‌های خشک شده آن است.
خواص قره قاط
- مهم‌ترین خاصیت آن کاهش قندخون و کاهش فشارخون است.
- این گیاه موجب تصفیه خون میشود.
- مقوی جگر و دل است.
- برگ آن در رفع ناراحتی‌‌های مثانه و مجاری ادرار مفید است.
- قره قاط را انسولین گیاهی می‌نامند. بر اساس تحقیقات متعدد تاثیر آن در تنظیم قند خون در بیماران دیابتی به اثبات رسیده است.
- شربت میوه آن نیز بهترین نوشیدنی برای بیماران تب‌دار است.
- به دلیل دارا بودن خواص ضد باکتریایی در درمان عفونت‌های معده و روده قابل توصیه است.
- مصرف قره قاط تأثیرات بالقوه‌ای در محافظت از دندان و درمان امراض لثه و بافت استخوانی آن دارد و از بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند.
- بهبود فعالیت‌های مغزی را به دنبال داشته و در پیشگیری از آلزایمر به خوبی عمل می‌کند.
- حکمای طب سنتی میوه این گیاه را برای قطع خون ریزی از سینه نافع می‌دانند.
- دم‌کرده برگ آن نیز برای تورم قولون و رفع اسهال توصیه میشود.
- بررسی‌ها نشان داده است که میوه این گیاه تأثیر مفیدی در تنظیم عمل دفع و جلوگیری از عفونی شدن مواد زاید دفعی در متبلایان به بواسیر دارد و همچنین در رفع نفح و گازهای معده و تحریک اشتها مفید است.
- از برگ گیاه قره قاط قرمز در رفع رماتیسم، نقرس، دردهای ناشی از سنگ کلیه، سرفه و تب‌های مخاطی استفاده میشود.
موارد منع مصرف
- مصرف آن برای افراد با سابقه سنگ کلیه یا سنگ کیسه صفرا ممنوع بوده و این افراد از زیاده روی در مصرف آن باید اجتناب کنند.
- این گیاه را نباید همزمان با املاح آهن، ژلاتین و آلبومین مصرف کرد.
شیوه استفاده
- یک استکان آب سرد بر روی 5 تا 10 گرم از خردشده میوه‌ها ریخته و به مدت 10 دقیقه می جوشانیم؛ سپس همان‌طور که گرم است، آن را صاف نموده و میل می‌کنیم.
- مقدار مصرف از برگ خشک این گیاه 8-4 گرم چهار بار در روز است. برای این کار 20 گرم برگ خشک را در 1000 گرم آب جوش دم کرده و چند فنجان در روز مصرف شود.
