حجامت در هفتم حزیران آری یا خیر؟

حجامت، روشی کارآمد، ارزشمند و غیرقابل انکار در درمانگری به روش طب ایرانی است، اما از سوی دیگر، نگاه دقیق، پژوهشگرانه و عمیق به متون تخصص طب ایرانی، به روشی تایید می‌کند که این مکتب حکمی، بر پایه نگاهداشت تندرستی از راه توجه به اصول درست زیستن بنا شده اند.

اما متاسفانه امروزه شاهدیم در کنار تبلیغات آنچنانی در حجم انبوه،  همه مردم را _ بدون درنظر گرفتن شرایط جسمی، روحی و مزاجی آنها و بیماری ها و ضعف و قوت های احتمالی، شرایط سنی و جنسی و اقلیمی و شغلی و … _ به حجامت در روزهایی از سال می‌خوانند یا تقویم هایی را چاپ و در بین عموم منتشر می‌کنند که در آن ها روزهای خوب حجامت مشخص شده است.

اما چالش اصلی از آن جایی شروع می‌شود که این جریان یعنی حجامت در روزهای خاصی از سال را منسوب به ائمه معصومین می‌دانند، حال ما در این پست می خواهیم از دیدگاه چند تن از متخصصان طب سنتی، صحت یا عدم صحت این انتساب و این که آیا حجامت در روزهای خاصی مانند هفتم حزیران برای همگان خوب است یا خیر را مورد بررسی قرار دهیم.

جریان حجامت در هفتم حزیران

• در خصوص چالش مطرح شده در مقدمه، آنچه که به عنوان مساله مطرح است این است که به انجام حجامت در روز هفتم حزیران از ماه‌های رومی که در هر سال معادل 29 یا 30 خرداد است مانور فراوان داده می‌شود و به عنوان یک پیام قطعی و مورد تاکید از طرف معصومین تلقی می‌شود.
• این جریان، همه مردم را به صورت یک فراخوان عام دعوت به انجام حجامت می‌نماید.
• حتی مطب پزشکان که در آن به صورت قانونی حجامت انجام می‌شود و خصوصاً مراکز غیرقانونی حجامت زیر نظر این جریان افراطی مملو از مراجعه کنندگان جهت حجامت می‌گردد.
• از سوی دیگر، برخی از مردم نیز خودسرانه به اماکن متفرقه مراجعه می‌کنند و درخواست حجامت بدون ویزیت پزشک را دارند که در مواردی نیز به راحتی پذیرفته می‌شود.
• متاسفانه برخی با بی توجهی و بی مبالاتی به نام طب اسلامی، روز «حزیران» را بعنوان روز خاص حجامت معرفی می‌کنند. جدای از اینکه روایت این مسئله در چه کتابی ذکر شده است و بنابر مبانی استنباطی، هیچ مستمسک قابل توجهی در این مورد در دست نیست.

آیا انتساب این توصیه (حجامت در هفتم حزیران) به ائمه معصومین صحیح است؟

• با پیگیری دکتر مرتضی مجاهدی در بررسی های اولیه انجام شده توسط اساتید علوم حدیث در حوزه علمیه، تنها یک روایت در این مورد در منابع حدیثی ذکر شده است که این روایت هم از بین منابع اولیه حدیثی که مربوط به قرون اولیه بعد از ائمه می باشند، تنها در کتاب مکارم الاخلاق به عنوان کتابی درباره آداب و اخلاق اسلامی نوشته حسن بن فضل طبرسی عالم شیعه قرن ششم قمری، ذکر شده است و البته در برخی کتب روایی متاخر مانند بحارالانوار که منبع روایی محسوب نمی‌شوند هم آن را منعکس نموده است.
• متاسفانه این روایت مرسل است یعنی سند و راویان حدیث مشخص نشده است.
• از دیدگاه علوم حدیث، استناد به حدیثی که فقط در یک منبع نه چند معتبر روایی ذکر شده و انتشار و استفاده کاربردی از آن به عنوان فرمایش معصومین صحیح نمی باشد.

انجام حجامت در روز هفتم حزیران، سنت یا بدعت ؟

• عموم مومنین و علاقه مندان به آموزه های دینی دقت فرمایند که هر حدیثی که در بین عموم منتشر می شود باید مورد تایید علمای حدیث و اساتید برجسته حوزه قرار بگیرند.
• وگرنه نمی توان به این راحتی ، انتساب روایاتی که سند و میزان اعتبار آن ها مشخص نیست را به یک معصوم تاکید نمود و بر اساس آن توصیه موکد به مومنین نمود.
• با این توضیحات مختصر در حال حاضر به نظر می‌رسد تبلیغ انجام حجامت در روز هفتم حزیران بیش از این که نشر سنت اهل بیت باشد، نوعی بدعت در آموزه های دینی است. هر چند درآمدهای کلانی نصیب حجامت کنندگان مروج این ادعا می نماید.
• و متاسفانه عموم پزشکان و سلامتکده های طب سنتی که از علوم حدیث اطلاعی ندارند هم مبتلا به این جریان شده اند.

درباره حجامت بزرگنمایی نکنید…

• حجامت روشی در طب سنتی است که اعتقاد به تاثیرگذاری آن در درمان انواع مختلفی از بیماری‌ها ریشه در باور بسیاری از مردم دارد،
• اما انجمن علمی طب سنتی و وزارت بهداشت که متولی اصلی سلامت مردم در این زمینه به شمار می‌روند، نظر متفاوتی نسبت به این روش درمانی دارند و برخلاف بسیاری از فعالان این حوزه تاکید می‌کند که این روش باید حتما تحت نظر پزشک انجام شود و لزومی ندارد از آن چهره‌ای فراتر از واقعیت ساخت.
• بزرگنمایی درباره حجامت مردم ما را به دردسر می‌اندازد. در طب سنتی ایران به حجامت تاکید شده‌است ولی فقط به عنوان یکی از روش‌های درمانی.
• این کار در صورتی که با نظر پزشک خبره، آگاه و مکان مورد تایید از نظر استانداردهای درمانی انجام شود، می‌تواند روشی کمک کننده در پیشگیری و درمان بیماری‌ها باشد.
• ولی انجام بی رویه و عنان گسیخته حجامت که گاهی در جامعه می‌بینیم، می‌تواند بسیار مضر باشد؛

انجام حجامت در ماهی به نام حزیران موثر است یا خیر؟

• گروهی از فعالان طب سنتی بر موثر بودن انجام حجامت در ماهی به نام حزیران در فصل بهار تاکید می‌کنند و برای آن فواید زیادی را برمی‌شمارند. این ماه برگرفته از طب اسلامی است، اما هنوز از نظر وزارت بهداشت و انجمن علمی طب سنتی مورد تایید قرار نگرفته‌ است.
• دکتر حسینی یکتا در این خصوص معتقد است که اگرچه در فصل بهار به علت تغییراتی در بدن، احتمال نیاز به حجامت بیشتر است، ولی حتما برای انجام حجامت فصل بهار هم با پزشک مشورت کنید.
• توصیه عام به حجامت در بهار و در روزهای خاص برای همه صحیح نیست؛ چرا که نمی‌توان گفت همه گروه‌های سنی بدون هیچ مانعی می‌توانند در این فصل حجامت انجام دهند.
• احتمال اینکه افراد در فصل بهار نیاز به حجامت داشته باشند نسبت به سایر فصل‌ها بیشتر است ولی باز هم اینکه بگوییم مانعی برای حجامت تمام افراد در فصل بهار وجود ندارد، درست نیست و لازم است پزشک پیش از حجامت فرد را معاینه کند.
• بنابراین بر اساس آموزه های حکیمانه طب ایرانی، انجام حجامت به صورت خودسرانه نه تنها فوایدی ندارد بلکه گاهی عوارض جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.
• پس به تبلیغات غیرعلمی مانند توصیه همگانی به حجامت در حزیران توجه نکنید و برای بدن شریفتان، این امانت الهی، ارزش و احترام قائل باشید

توصیه پایانی …

• به عزیزانی که قصد انجام حجامت در حزیران را دارند باید یادآوری شود که هم استناد این احادیث به حضرات معصومین علیهم السلام قطعی نیست و هم حجامت خودسرانه خالی از ضرر نمی باشد لذا بهتر است فرد بر اساس توصیه متخصص مورد حجامت قرار گیرد و قبل از حجامت توسط پزشک معاینه شود و خودسرانه و تنها بر اساس تبلیغات اقدام به انجام حجامت نکند.

منبع: با تشکر از همکاران محترم، دکتر مرتضی مجاهدی و دکتر ناصر رضایی پور و دکنر نفیسه حسینی یکتا برای تهیه این مطلب