پوسیدگی دندان چه در بزرگسالان و چه در کودکان؛ امری متداول است و می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که رایج ترین آن عدم بهداشت دهان و دندان و بیماری های مرتبط با آن است، بنابراین در این پست از مجله اینترنتی طبایع، به ارائه علل رایج و تدابیر لازم جهت کنترل پوسیدگی دندان از منظر طب سنتی خواهیم پرداخت.
پوسیدگی دندان چیست؟
- پوسیدگی دندان اختلالی است که به شیوه زندگی فرد بستگی دارد و کاملا قابل پیشگیری و کنترل است.
- ترشحاتی (نزله‌هایی) که از سینوس‌ها و قسمت فوقانی سر به سمت حفره دهان وارد می‌شوند هم دندان‌ها را دچار پوسیدگی و رنگ آنها را عوض می‌کند.
- معمولا پوسیدگی دندان علائم اولیه ای ندارد. این اختلال با ظاهر شدن دانه های سیاه یا سفید روی دندان قابل تشخیص است.
- پوسیدگی دندان سرانجام به سوراخ شدن یا اصطلاحاً کرم خوردگی دندان تبدیل می شود و به ساختار درونی دندان می رسد.
- معمولا در این مرحله حساس شدن دندان و درد حس می شود. درد ناشی از کرم خوردگی دندان خیلی شدیدتر از درد پوسیدگی دندان است.
چه افرادی مستعد پوسیدگی دندان هستند؟
- در برخی موارد پوسیدگی دندان یک ویژگی ارثی بوده و ابتلا به بیماری های دهان و دندان را در فرد افزایش می‌دهد.
- افرادی که به طور مکرر دچار رفلاکس یا استفراغ می‌شوند دندان‌های آنها آسیب پذیر تر است؛
- اشخاصی که دچار غلبه صفرا هستند نیز دندان‌های آنها معمولاً آسیب‌پذیر و رنگ آنها زرد می‌شود؛
- برخی اشخاص هم به صورت مکرر دچار پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند یا رنگ دندان‌های آنها تغییر پیدا می‌کند،
- این افراد اغلب مبتلا به سوء مزاج هستند یا ترشحاتی (نزله‌هایی) را دارند که از قسمت فوقانی سر و سینوس‌هایشان وارد دهان آنها می‌شود که برای رفع این مشکل باید به متخصص طب سنتی مراجعه کنند.
چه عواملی باعث پوسیدگی دندان‌ها می شود؟
در بسیاری از موارد مشکلات دندان ناشی از مشکلات لثه و از بین رفتن تدریجی آن است. این اتفاق به دلیل عفونت لثه و بافت های نرم پشت دندان بروز پیدا می کند. سایر دلایل بروز پوسیدگی دندان عبارتند از :
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- بیماری های لثه و جرم دندان
- صدمات یا شکستگی دندان ها
- پوکی استخوان
- سوء مزاج و غلبه صفرا
- ورود ترشحات یا نزله هایی از قسمت فوقانی سر و سینوس ها به دهان
جلوگیری از پوسیدگی دندان طب سنتی
برای جلوگیری و درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی موارد زیر پیشنهاد می‌گردد:
1) رعایت آداب خوردن و آشامیدن
- اولین مسئله رعایت آداب غذا خوردن و نوشیدن برای جلوگیری از اختلال هضم و فساد غذا در معده است.
- مثلا خوردن ماهی و تخم مرغ موجب تولید فساد در معده خواهد شد و بخارهای متصاعده شده از این فساد بروی پوسیدگی دندان ها تأثیر گذار است.
- زیاده‌روی در مصرف غذا هم به علت اختلال در فرآیند هضم غذا و تولید گازهایی که از طریق دهان خارج می‌شوند، سلامت دندان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
2) عدم خوابیدن بلافاصله بعد از غذا
- یکی از موارد ضروری نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا است.
- اگر بلافاصله بعد از صرف غذا بخوابیم، غذای خورده شده در معده فاسد می‌شود و بخارهای متصاعد شده از این فساد غذا با ورود به حفره دهانی، به بافت دندان و مینای آن آسیب می‌رساند.
- همچنین شما نباید بر روی معده خود بخوابید این کار تنفس شما را به هم می ریزد و به مرور روی دندان ها اثر می‌گذارد و باعث پوسیدگی آنها می‌شود.
3) استفاده از مسواک مناسب و خلال دندان
- استفاده از مسواک با نرمی مناسب (مسواک نباید خشن باشد) و استفاده از خلال دندان برای دفع ریزه های غذایی در لابه لای دندان ها کمک کننده است.
- مسواک زدن با چوب مخصوصی به نام اراک، ریشه شیرین بیان، چوب زیتون، بید، هلو و شفتالو به سلامت دندان‌ها کمک شایانی می‌کند.
- البته استفاده از مسواک باید به اعتدال باشد، چون استفاده بیش از حد از مسواک باعث آسیب دیدن لثه ها می‌شود.
4) شستن دندان ها با نمک و عسل
- مالیدن و شستن دندان ها با نمک و عسل (می توان نمک و عسل را در پارچه ای بسته و به دندان مالیده شود.) بسیار تاثرگذار است.
- شستشوی دندان‌ها با محلول گلاب و عسل هم پس از مسواک زدن به حفظ سلامت دندان‌ها کمک می‌کند.
5) چرب کردن و ماساژ دندان ها با روغن
- چرب کردن دندان‌ها پس از مسواک زدن با مقداری روغن گل سرخ هم در افرادی که مزاج گرم دارند، مفید است.
- ماساژ دندان‌ها با روغن نارگیل یا دارچین نقش مؤثری در سلامتی دندان‌ها دارد.
6) پرهیز از شکستن مواد سخت با دندان
پرهیز از شکستن مواد سخت با دندان مثل پوست فندق ، بادام و پسته که موجب آسیب به دندان می شود.
7) پرهیز از جویدن موادی که قوام سخت دارند
پرهیز از جویدن موادی که قوام سخت دارند؛ به خصوص اگر شیرین باشند مثل آب نبات و انجیرخشک باید رعایت شود.
8) پرهیز از خوردن موادی که باعث زبری و کندی دندان می‌شوند
پرهیز از موادی که باعث زبری و کندی دندان می‌شوند مثل ترشی‌ها، میوه‌های خام ترش، خوردن خوراکی‌های بسیار گرم بعد از خوراکی‌های بسیار سرد و برعکس (منظور از گرم و سرد، دمای خوراکی است)، بسیار حائز اهمیت است.
9) پرهیز از خوردن برخی از مواد خاص
- پرهيز از خوردن برخی مواد خاص مانند سبزی تره.
- تره گرم است و خون را می سوزاند لثه را خراب می كند و برای گرم مزاجان مضر است از این نظر باید با گشنیز و كاسنی تازه خورده شود.
10) پرهیز از تنفس از طریق دهان
تنفس از طریق دهان می تواند به مشکلات دندان منجر شود.
11) پرهیز از مصرف زیاد مواد قندی
از مواد قندی و قند زیاد موجود در موادی مانند نوشابه نیز باید به شدت پرهیز کرد.
12) پرهیز از خوردن غذاها و نوشیدنی های بسیار خنک یا بسیار گرم
برای حفظ سلامت دندان و کنترل پوسیدگی، باید از غذاها و نوشیدنی های خیلی داغ یا خیلی سرد مثل چای داغ، آب داخل یخچال، شربت های تگری خودداری کرد.
13) پرهیز از مصرق چای و قهوه غلیظ
- چای و قهوه غلیظ هم اثر منفی دارد هرچه چای و قهوه غلیظ تری مصرف کنید، اثر تیرگی بیشتری بر دندان‌ها می‌ماند.
- ممکن است تصور کنید که چای از این نظر نسبت به قهوه بهتر است اما این تصور درست نیست.
- برخی انواع چای سیاه اثر مخرب‌تری بر دندان‌ها می‌گذارند.
- تانن موجود در چای موجب ایجاد لکه بر دندان‌ها می‌شود.
14) ترک سیگار
- سیگار توانایی دهان را برای مقابله با عفونت محدود می‌کند و شما را در مقابل باکتری‌هایی که از طریق سیگار کشیدن تکثیر می‌شوند، بی دفاع می‌کند.
- هنگامی که دهان شما قادر به مبارزه نیست، پلاک و باکتری‌ها زیاد می‌شوند. این امر منجر به بروز مشکلات مختلفی از جمله زرد شدن دندان‌ها تا پوسیدگی و افتادن آنها می‌شود.
