اتنوفارماکولوژی ابزاری است نیرومند که با ایجاد فرصت برای همکاری میان رشتهای و چند رشتهای و نیز کسب اطلاعات بسیار با ارزش در مورد گیاهان دارویی به کاربرد شده در فرهنگ های گوناگون، زمینه را جهت کشف داروهای جدید فراهم می سازد. هدف از اتنوفارماکولوژی بندر گناوه شناخت گیاهان دارویی بوده است که در منطقه بندر گناوه بوشهر در شمال خلیج فارس، کاربرد سنتی دارند.
نویسندگان | لیلا مرادی ، مهدی دولتخواهی ، حسین دارابی ، ایرج نبی پور |
چکیده | مواد و روش ها: کاربردهای گیاهان دارویی از 30 نفر آگاه بومی منطقه بندر گناوه به صورت مصاحبه ی حضوری گردآوری شده و شاخص های فراوانی نسبی (Relative Frequency of Citation) و شاخص اهمیت فرهنگی (Cultural Importance Index) برای هر گیاه دارویی منطقه بندر گناوه نیز محاسبه گردید. یافته ها: به طور کلی 93 گونه گیاه دارویی در منطقه بندر گناوه استان بوشهر مربوط به 55 خانواده شناسایی گردید. گیاهان اسفرزه (Plantago psyllium)، هلپه (Teucrium polium)، اسپند (Peganum harmala)، خاکشیر (Descuraninia sophia)، کاسنی (Cichorium intybus)، سربرنجاسف (Achillea eriophora DC)، بابونه (Matricarria charmomilla) و هندوانه ابوجهل (Citrolus colocynthis) بالاترین شاخص اهمیت فرهنگی را در منطقه داشتند. گیاهان اسفرزه (Plantago psyllium)، خاکشیر (Descuraninia sophia) و آویشن (Zataria multiflora) نیز بالاترین شاخص فراوانی نسبی را از خود نشان دادند. شایع ترین کاربرد دارویی گیاهان به ترتیب برای بیماری های گوارشی، زنان و زایمان، بیماری های تنفسی، عفونی، مزاج گرم و بیماری های متابولیکبه دست آمد. افزون به کاربرد این گیاهان در درمان بیماری ها که در طب قدیم ایران نیز وجود داشته است، مردم بندر گناوه به صورت ویژه از گیاه بنگو (اسفرزه) برای درمان آبسه و دمل های چرکی، سینه درد و بیماری های پوستی، هلپه برای قندخون و شستشو و ضدعفونی کردن زخم، اسپند برای عفونت های رحمی و کرامپ های شکمی، خاکشیر برای درمان امراض قلبی و گرمازدگی، کاسنی برای گرمازدگی و تصفیه کبد، سربرنجاسف برای درمان رفلاکس، قندخون و ترمیم زخم، بابونه برای تشنج، دردهای قاعدگی، هندوانه ابوجهل برای همورویید، قند خون و روماتیسم و آویشن جهت آرام بخشی، درمان دردهای شکمی و بیماری های تنفسی استفاده می کنند. نتیجه گیری: تنوع گسترده ای از گیاهان دارویی در منطقه بندر گناوه وجود دارد که هر چند همان کاربردهای درمانی که در طب سنتی ایران رایج است از آن ها انجام می شود ولی مردم گناوه شماری از گیاهان را برای درمان بیماریهایی به کار می برند که ویژه این منطقه است و پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می تواند آغازگر راهی برای کشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد.. |
لینک دانلود مقاله | اتنوفارماکولوژی گیاهان دارویی بندر گناوه |
عنوان نشریه | نشریه طب جنوب ، آذر و دی 1393 |