بیشترین شیری که همه‌ی ما به طور روزانه مصرف می‌کنیم شیر گاو است. اما حتماً خودتان هم می‌دانید که بحث و جدل‌های زیادی در خصوص آن وجود دارد. برخی افراد مانند گیاهخواران و یا افرادی که نسبت به لاکتوز (قند طبیعی شیر) یا کازئین (یکی از پروتئین‌های شیر) حساسیت دارند این محصول لبنی را به کل از برنامه‌ی غذایی خود حذف کرده‌اند. این افراد به جای شیر گاو از شیرهای گیاهی استفاده می‌کنند که ارزش غذایی متفاوتی دارند؛ البته در گیاهان شیری وجود ندارد و این لفظ به اغراق استفاده می‌شود. شاید بهتر است به این محصولات «شیرابه‌های گیاهی» اطلاق شود.
منظور از شیر گیاهی چیست؟
شیرهای گیاهی، جزء سالم‌ترین و مقوی‌ترین انتخاب‌های غذایی طی روز هستند؛ این نوع شیرها معمولاً از مخلوط غلات و مغزه‌های گیاهی و آب تهیه می‌شوند و بسته به نوع گیاه اولیه ترکیبات تغذیه‌ای، طعم، رنگ و طرفداران مخصوص به خود را دارند و به عنوان میان‌وعده مصرف می‌گردند.
چه افرادی از شیرهای گیاهی سود می‌برند
این شیرها که در واقع شیرابه‌های گیاهی هستند، ترکیبات مغذی متفاوتی با شیرهای حیوانی دارند که آن‌ها را برای افراد زیر، مناسب می‌گرداند و انتخابی عالی و پرسود، محسوب می‌شوند:
- افراد با عدم تحمل لاکتوز
- گیاهخواران
- افراد با مشکلات گوارشی و یا برخی دیگر از بیماری‌های زمینه‌ای
- افرادی که دوران نقاهت بیماری‌ها را سپری می‌کنند
- بانوان باردار و شیرده
- ایام قاعدگی بانوان
- ورزشکاران
- کودکان در سن رشد
فواید شیرهای گیاهی
- شیرهای گیاهی به طور کلی حاوی میزان قابل توجهی ویتامین‌ها، فیبرهای غذایی و مواد معدنی هستند.
- این شیرها فاقد کلسترول و چربی‌های حیوانی بوده و دارای چربی‌های خوب یعنی چربی‌های اشباع نشده هستند که سلامت دستگاه قلب و عروق را بالا می‌برند.
- این نوشیدنی‌ها جایگزین‌های مناسب و خوبی برای شیرهای حیوانی بوده و بسیار زودهضم می‌باشند.
- این شیرابه‌های مغذی، هم به عنوان هوسانه و هم به عنوان دارو در دوران نقاهت توصیه می‌شود.
انواع شیرهای گیاهی
خیساندن دانه یا غله در آب، اضافه نمودن خرما، عسل یا کمی دارچین و میکس شدن این مواد با هم بدون اضافه شدن شیر گاو، مایعی سرشاز از ریزمغذی با هضم خوب می‌سازد که به تن و جان شما نیرو می‌بخشد، پس بهتر است انواع این شیرابه‌های گیاهی را بشناسیم تا متوجه تنوع این دسته مفید مواد غذایی، بشویم:
- شیربادام
- شیرشاهدانه
- شیر تخمه کدو
- شیر تخمه آفتابگردان
- شیر تخمه طالبی
- شیر کنجد
- شیر شاه بلوط
- شیر جودوسر
- شیر پسته
- شیر پسته کوهی
- شیر نارگیل
- شیر گردو
- شیر فندق
- شیر برنج
طرز تهیه شیرهای گیاهی به چه صورت است؟
شیرهای گیاهی برخلاف نامشان حاوی شیر گاو نیستند بلکه حاوی شیرابه‌های دانه‌ها هستند. دانه را شما انتخاب می‌کنید:
- دو تا سه قاشف غذاخوری سرپر در دانه‌های ریز و در دانه‌های درشت مثل بادام و فندق و …. 10 تا 15 عدد را انتخاب کنید.
- دانه‌های که مثل بادام و فندق پوست دارند، توصیه می‌شود، بعد خیساندن، پوستش جدا شود.
- دانه‌ها چند ساعتی خیس می‌خورند و بعد با یک لیوان آب، یک قاشق غذاخوری عسل، شیره انگور یا دو عدد خرما و کمی دارچین میکس می‌شوند.
- آماده کردن این نوشیدنی‌ها بسیار ساده است، هر کدام از دانه‌ها را که دوست داشتید، انتخاب کنید، در آب بخیسانید و با یک شیرین کننده طبیعی میکس کنید.
- برخی دانه‌ها مانند خربزه و طالبی، بهتر است تف داده شوند، البته خام آن‌ها نیز قابل استفاده است، بعد پودر شوند، پودر حاصل در آب میکس شود، سپس صاف کنید تا پوسته‌های آن جدا شود و بعد با هر چه دوست داشتید این شیرابه را میکس کنید.
- البته تخم خربزه آلرژی زاست و بهتر است کمتر مصرف شود.
نکات مهم در تهیه و مصرف شیرهای گیاهی
- جو به کاررفته در این شیرها باید فرآوری شده باشد، اگر جو فرآوری نشود برای غذا و سوپ خوب است و باید حتماً پخته شود، به دلیل سفتی نمی‌شود، خیس کرد و میکس کرد.
- دانه‌های گرم در مزاج‌های گرم باید پرهیز شود، دانه‌های معتدل در همه مزاج‌ها قابل مصرف است.
- معروفترین دانه معتدل بادام است، ولی نسبت به گردو و نارگیل، فندق هم گرمی کمتری دارد.
- برای آدم‌های خشک و گرم مزاج، بهترین انتخاب شیر بادام است، اما برای افراد سرد و تر مزاج تقریباً تمام گزینه‌ها مناسب است.
- برای افراد سرد و خشک مزاج نیز شیر بادام، شیر جو دوسر و شیر فندق و شیر تخمه طالبی مناسب می‌باشد.
- تخمه آفتابگردان باید از پوست جدا شود، اما تخمه طالبی نیازی ندارد.
- این نوع شیرها در انواع رژیم غذایی و در همه سنین، قابل مصرف است، اما میزان آن بستگی به وضعیت فرد و معده او دارد.
- اگر لاغر اندام هستید این نوع شیر، یک میان وعده خوب و اگر اضافه وزن دارید، جایگزین یک وعده غذایی است.
منبع: گردآوری شده توسط تیم محتوایی طبایع (برگرفته از پیج اینستاگرام دکتر الهام اختری)
