نفخ معده یکی از شایع‌ترین مشکلات دستگاه گوارش است که اکثر ما آن را تجربه کرده‌ایم. علت نفخ معده عمدتا خوردن غذاهایی است که منجر به نفخ می‌شوند. در این پست قصد داریم علل بروز نفخ و خوراکی‌هایی که در بهبود یا ایجاد آن نقش دارند از نگاه طب سنتی بررسی کنیم.
دلایل بروز نفخ معده
- غذا خوردن بیشتر از نیاز روزانه یا به عبارتی پرخوری باعث می‌شود معده به شدت پر شده و عمل هضم را به خوبی انجام ندهد. این امر باعث ایجاد درد و نفخ در معده می‌شود.
- همچنین نوشیدن مایعات حین غذا و خوب نجویدن غذا نیز از علل بروز نفخ است.
- گاهی خالی بودن معده نیز موجب ایجاد نفخ می‌شود.
- از دیگر عوامل ایجاد نفخ می‌توان به بی‌خوابی اشاره کرد. استراحت نکردن باعث افزایش حرارت معده و عدم هضم مناسب غذا در معده شده در نتیجه فرد دردهای ناشی از نفخ را احساس می‌کند.
- حرکت شدید بعد از غذا هم از عوامل بروز نفخ به شمار می‌آید.
کنترل نفخ معده با طب سنتی
- بهترین غذا برای درمان نفخ شکم مصرف «نخودآب» با ادویه دارچین و زعفران است. به این ترتیب که مقدار دلخواه نخود را با آب پخته و به آن ادویه اضافه کرده و مصرف کنند. البته نخودآب را با مقداری گوشت نیز می‌توان پُخت.
- گرم نگه داشتن شکم نیز از راه‌های بهبود نفخ است. به این ترتیب که این افراد شکم خود را با کیسه محتوی ارزن یا نمک یا سبوس گرم کنند به نحوی که کیسه محتوی این مواد را در جای گرم مانند فر یا مایکروفر قرار دهند. سپس 20 دقیقه تا نیم ساعت روی شکم خود قرار داده تا معده گرم شود. این کار در بهبود بسیاری از علائم گوارشی مفید است.
- توصیه می‌شود این افراد ورزش زیاد انجام دهند و در حد طاقت گرسنگی و تشنگی را تحمل کنند.
- خوردن آسیاب شده مصطکی (مصطکی، صمغ یا شیره رزینی زردرنگی است که از شاخه‌ها و ساقه‌های درختچه‌ای از خانواده پسته گرفته می‌شود.) با شکر و روغن‌مالی شکم با روغن‌هایی مانند سیاه‌دانه برای رفع نفخ مفید است.
- اگر زیاد نفخ می‌کنید می‌توانید 2 قاشق غذاخوری گلپر ساییده را با 2 قاشق غذاخوری پودر نبات مخلوط کنید و آن را به همراه عرق بهارنارنج، بنوشید.
- از راه‌های رفع اختلالات گوارشی به خصوص نفخ معده می‌توان به مصرف برخی گیاهان دارویی و سنتی مثل زیره، رازیانه، گلپر، هل و آویشن اشاره کرد.
- همچنین مصرف دارچین برای درمان اختلالات گوارشی مثل نفخ معده کاربرد فراوان دارد.
- مصرف زنجبیل نیز به دلیل خاصیت ضد باکتریایی و آنتی‌اکسیدانی برای علاج دردهای معده موثر است. البته نباید فراموش کرد که مصرف زنجبیل برای افرادی که فشارخون بالا دارند خطرناک است.
- هویج هم تقویت‌کننده معده است که می‌توان آن را به همراه غذا خورد.
- نعناع را هم می‌توان به صورت خشک شده در ماست و دوغ یا به صورت شربت با غذا میل کرد چون به کاهش نفخ معده کمک می‌کند.
مصرف ریحان نیز توصیه شده است.
نفاخ‌ها کدامند؟
- مصرف بیش از اندازه خوراکی‌های مرطوبی مانند خیار و کدو می‌تواند منجر به ایجاد نفخ شود.
- برخی از خوراکی‌ها مانند عدس و لوبیا هم به‌خودی‌خود نفاخ هستند.
- بد نیست این را هم بدانید که از نظر طب سنتی، غذاهای بدرنگ و بدبو هم می‌توانند باعث ایجاد نفخ بشوند. چرا؟ چون از نظر طب سنتی، حس معده بسیار قوی است. یعنی از خوراکی‌های خوشبو لذت می‌برد و از خوراکی‌های بدرنگ و بو هم متنفر می‌شود. ورود اجباری خوراکی‌های بدرنگ و بو به معده، باعث ایجاد اختلال در هضم آن‌ها و ابتلا به نفخ خواهد شد.
به طور کلی افراد مبتلا به نفخ باید از مصرف ترشی‌ها، آب سرد و غذاهای نفاخ پرهیز کنند.
اگر زیاد نفخ می‌کنید
- اگر زیاد نفخ می‌کنید می‌توانید 2 قاشق غذاخوری گلپر ساییده را با 2 قاشق غذاخوری پودر نبات مخلوط کنید و آن را به همراه عرق بهارنارنج، بنوشید.
- برای تخفیف نفخ شکمی، می‌توان حدود 30 گرم روغن کرچک را در 180 گرم عرق انیسون مخلوط کرد و آن را به معده مالید.
