درمان خانگی سوختگی با آب جوش

سوختگی انواع مختلفی دارد؛ مانند آفتاب سوختگی، سوختگی با یخ، سوختگی با روغن و … . در این میان یکی از دردناک‌ترین سوختگی‌ها، سوختگی با آب جوش است. برای درمان سوختگی با آب جوش نیز از روش‌های متنوعی نظیر پمادهای سوختگی، درمان‌های خانگی سوختگی و… استفاده می‌شود. در این مطلب به انواع درجات سوختگی و روش‌های درمان سوختگی با آب جوش با کمک طب سنتی می‌پردازیم؛ با ما باشید.

انواع درجه سوختگی با آب جوش

• اولین قدم در هنگام سوختگی به خصوص سوختگی با آب جوش، تشخیص درجه سوختگی است؛ چرا که بعضی از سوختگی‌ها در خانه قابل درمان هستند ولی سوختگی‌های شدیدتر نیاز به پزشک دارند.
• دقت کنید که درمان‌های خانگی در درجات بالای سوختگی ممکن است موجب تشدید التهاب و سوختگی بیشتر پوست شود.
• میزان سوختگی و شدت درد به میزان و وسعت لایه‌های سوخته شده پوست بستگی دارد.
• شدت سوختگی با آب جوش نیز به دمای آب و مدت زمانی که پوست در معرض آب جوش بوده بستگی دارد.

شدت سوختگی پوست با آب جوش به سه درجه زیر تقسیم می‌شود.

۱. سوختگی درجه اول

• در این نوع سوختگی، لایه‌های بیرونی پوست قرمز و متورم می‌شوند. معمولا می‌توان بیشتر سوختگی‌های درجه اول را در خانه و به روش‌های خانگی درمان کرد.
• نکته: هرچه قدر سوختگی زودتر درمان شود، دوره و زمان بهبودی آن کم‌تر می‌شود.

۲. سوختگی درجه دوم

• در سوختگی درجه دوم تورم و تاول‌های قرمز به وجود آمده به لایه‌های عمیق‌تر پوست می‌رسند.
• سوختگی‌های درجه دومی که کمتر از ۸ سانتی‌متر قطر داشته را می‌توان با روش‌های خانگی درمان کرد.
• اما برای سوختگی‌های درجه دومی که شدت زیادی دارند، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

۳. سوختگی درجه سوم

• در این درجه از سوختگی، تاول و تورم و دیگر آسیب‌های ناشی از سوختگی به عمق پوست سرایت می‌کند.
• هرگز سعی نکنید سوختگی درجه سوم را خودتان و به روش خانگی درمان کنید.
• هنگام بروز این نوع سوختگی ابتدا با فوریت‌های پزشکی (115) تماس گرفته و منتظر کمک‌های پزشکی بمانید؛ در طی این مدت مطمئن شوید هیچ قسمتی از لباس‌تان به ناحیه سوخته نچسبیده و با آن در تماس نیست؛ همچنین سعی کنید ناحیه سوختگی را بالاتر از قلب نگه دارید. (این مورد را برای سوختگی‌های درجه دوم که شدید هستند نیز بکار ببرید.)
• اغلب سوختگی‌ها و زخم‌های درجه سوم تنها با جراحی درمان شده و در غیر این صورت به شکل کشیدگی و اِسکار‌های پوستی باقی‌مانده و بهبود پیدا می‌کنند.
• بازه‌ زمان دقیقی برای التیام و درمان کامل و خود به خودی سوختگی درجه سوم وجود ندارد.

اقدامات اولیه در سوختگی با آب جوش

سوختگی ناشی از آب جوش می‌تواند خفیف و کم آسیب باشد. با این وجود ممکن است با درد شدید و به وجود آمدن تاول همراه شده و باعث آسیب دیدن پوست شود. درمان خانگی سوختگی با آب جوش به پیشگیری از بروز تاول‌ها کمک بسیاری می‌کند.

سه  کار بسیار مهمی که باید بعد از ایجاد سوختگی با آب جوش قبل از هر گونه درمانی، در اسرع وقت انجام شود در زیر آمده است.

1) نچسبیدن لباس به ناحیه سوختگی

• اگر سوختگی در قسمتی از بدن بوده که در مجاورت لباس است، مانع چسبیدن لباس به آن ناحیه شوید.
• این نکته مربوط به بعضی از سوختگی‌های درجه دوم و تمام سوختگی‌های درجه سوم است.

2) جدا کردن تمام زیورآلات از محل سوختگی

• اگر ناحیه سوختگی در حال ورم کردن و تاول زدن بود، زیورآلات و یا چیزهای دیگر را بلافاصله از محل سوختگی جدا کنید.

3) خنک کردن محل سوختگی با آب سرد

محل سوختگی را 10 الی 20 دقیقه زیر آب خنک (نه آب خیلی سرد) نگه دارید؛ زیرا با خنک نگه داشتن محل سوختگی، حرارتی که به پوست نفوذ کرده کاهش پیدا کرده و کم‌تر به پوست آسیب می‌زند.

تذکر مهم

• به‌طور کلی داشتن سرعت عمل بالا در درمان سوختگی بسیار مهم است؛ اما دقت کنید که روش‌های درمانی برای افراد مختلف مانند نوزادان، افراد با بیماری‌های خاص و … متفاوت است.
• بنابراین توصیه می‌شود قبل از انجام هرگونه درمان خانگی از یک پزشک یا یک فرد آگاه راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
• بعد از آن محل سوختگی را خنک و تمیز کرده، و سپس درمان را شروع کنید.

بهترین پماد برای سوختگی با آب جوش

پمادهای مختلفی برای درمان سوختگی با آب جوش در بازار موجود هستند. باید دقت داشته باشید که هر پماد برای نوع مشخصی از سوختگی مفید است و در بیشتر موارد، سوختگی به سرعت به این مسکن‌ها واکنش نشان نمی‌دهد و مدتی زمان نیاز است تا محل سوختگی ترمیم شود. یکی از بهترین پماد‌های موجود در بازار برای این امر، پماد ریکاو است که برای سوختگی‌های ناشی از لیزر، سوختگی درجه یک تا سه و همین طور سوختگی ناشی از ادرار به خصوص در کودکان، مناسب است.

پماد سوختگی سیلور سولفات نیز از پمادهای مناسب برای درمان سوختگی است که بیشتر برای پیشگیری از بروز عفونت و یا درمان عفونت در محل سوختگی استفاده می‌شود. مورد دیگر، پماد تترا سایکلین هیدروکلراید برای درمان عفونت‌های پوستی است که به بیشتر برای عفونت‌های سطحی به کار رفته و برای عفونت‌های عمیق چندان مناسب نیست. بیشتر این پمادها برای پیشگیری از بروز عفونت‌های باکتریایی پوست به کار می‌روند و ممکن است که چندان در زمینه‌ی ترمیم زخم و پوست موثر نباشند.

باید دقت کنید که هدف شما از تهیه‌ی این پمادها چیست. به عنوان مثال پماد سوختگی آلفا علاوه بر پیشگیری از عفونت، به درمان جای سوختگی و خواباندن التهابات ناشی از آن نیز کمک بسیار می‌کند. پماد برناگل نیز از جمله پمادهای بسیار خوب در درمان سوختگی‌های درجه دو و سه به شمار می‌رود. ویژگی مهم این پماد این است که برای درمان موثر باید هر چه سریع‌تر روی محل سوختگی قرار بگیرد.

روش های خانگی در درمان سوختگی با آب جوش

برای سوختگی‌های درجه پائین و سطحی می‌توان از روش‌های زیر بهره برد. درمان عفونت سوختگی با طب سنتی نیازمند دقت و توجه فراوان است و باید مراقب باشید به شکل صحیح از این مواد استفاده نمایید.

۱. کمپرس سرد

• با کمپرس سرد یا قرار دادن یک پارچه مرطوب تمیز روی ناحیه سوختگی می‌توان درد و تورم را کاهش داد.
• نکته: توجه کنید کمپرسی که استفاده می‌کنید بیش از حد سرد نباشد، زیرا سرد بودن زیاد کمپرس ممکن است باعث تحریک بیشتر سوختگی شود.

۲. گیاه آلوئه ورا

• به دلیل خواص آلوئه ورا برای پوست از این گیاه در درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود.
• همچنین از آلوئه‌ورا برای ترمیم و بهبود زخم و خراش استفاده می‌شود.
• می‌توان از این گیاه برای درمان سوختگی‌های درجه اول و سوختگی‌های سطحی درجه دوم استفاده کرد.
• با قرار دادن مقداری از ژل آلوئه‌ورا در محل سوختگی، التهاب و سوزش ناشی از سوختگی کاهش می‌یابد.
• توجه: برای سوختگی‌های درجه سوم از این گیاه استفاده نکنید.

۳. عسل

• خواص عسل طبیعی بسیار زیاد بوده و در طب سنتی گزینه‌ای پرکاربرد است.
• عسل با داشتن خاصیت ضدعفونی‌کنندگی باعث کاهش بروز عفونت در محل سوختگی شده و اثرات سوختگی را کاهش می‌دهد.
• همچنین عسل می‌تواند بافت‌های آسیب دیده را ترمیم کند.
• درمان سوختگی با آب جوش با عسل به ترمیم زخم‌ها کمک شایانی می‌کند.
• ضدباکتری و ضد قارچ بودن از دیگر خواص عسل بوده که موجب مرطوب شدن پوست می‌گردد.
• در هنگام سوختگی با آب جوش کافی است بسته به میزان سوختگی مقداری عسل را روی یک پانسمان استریل یا پارچه تمیز ریخته و روی پوست قرار دهید.
• همچنین می‌توانید مقداری عسل را روی ناحیه سوخته ریخته، کمی ماساژ داده و سپس روی آن را پانسمان کنید.

4. آب انار

• قبل از اینکه زخم تاول بزند بر روی آن آب انار بریزید. وقتی که تاول زد برای درمان تاول سوختگی در طب سنتی مرهم سپیدآب روی آن قرار دهید.
• اما بهتر از همه آن است که اول سوختگی صندل و گلاب و کمی سرکه را بسایید و در محل قرار دهید و نگذارید که خشک شود تا آبله ایجاد نشود.
• از خوردن خوراک با طبع گرم نیز بپرهیزید.

5. پوست خیار

• خیار با نگه داشتن خنکی درون خود و داشتن طبع سرد می‌تواند انتخاب مناسبی برای کاهش سوزش و گرمای پوست دچار سوختگی باشد.
• در همان لحظات اولیه سوختگی یک تکه پوست خیار را روی قسمت آسیب دیده قرار دهید.

6. ماست

• ترکیبات موجود در ماست باعث کاهش التهاب و درد می شود.
• در این روش درمان چند قاشق ماست را روی محل سوختگی با آب جوش قرار داده و بعد از گذشت ۲۰ دقیقه آن را بشویید.

7. شیر

• برای تسکین سوزش و التهاب می‌توانید از شیر استفاده کنید.
• در این روش توصیه می‌شود که با استفاده از پنبه تمیز به محل سوختگی مقداری شیر چرب آغشته کنید.
• در صورتی که سوختگی باز بود و یا تاول‌های آن ترکیده بود، از این روش نباید استفاده شود.

8. آرد

• برای درمان سوختگی با آب جوش می‌توانید بلافاصله پس از سوختگی دست خود را آغشته به آرد کنید. این کار موجب می‌شود که دست شما تاول نزند و یک آرام بخش برای سوختگی به حساب می‌رود.
• آرد سرد برای درمان سوختگی بهتر از آرد معمولی است.
• برای سوختگی زبان نیز می‌توان از این روش استفاده کرد.

نکات مهم در درمان سوختگی

در طول دوره درمان سوختگی با آب جوش لازم است از یک سری موارد نیز اجتناب کرد. در ادامه این موارد مهم آورده شده‌اند.

۱. تاول‌های ناشی از سوختگی را نترکانید

• مایعی که درون تاول است تا زمانی که باز نشده، استریل بوده و یک پوشش مناسب برای زخم است.
• با ترکاندن تاول ممکن است باعث ایجاد عفونت شوید؛ پس به شدت از این کار اجتباب کنید.

۲. ناحیه سوختگی در معرض آفتاب قرار نگیرد

• سعی کنید تا حد ممکن ناحیه سوخته را در معرض نور خورشید قرار ندهید؛ زیرا پوستی که دچار سوختگی شده نسبت به نور خورشید حساس‌تر است.

۳. از کره استفاده نکنید!

• از کره روی ناحیه سوخته‌شده استفاده نکنید. هیچ تحقیق علمی وجود ندارد که ثابت کند کره به عنوان یک درمان اثربخش برای سوختگی با آب جوش است.
• کره نه تنها به سوختگی کمکی نمی‌کند، بلکه با حفظ کردن گرما ممکن است باعث تشدید سوختگی شود.
• علاوه بر آن احتمال دارد که کره دارای باکتری‌هایی باشد که باعث آلوده شدن ناحیه سوخته شود.

۴. از روغن‌ها استفاده نکنید

• از انواع روغن‌های گیاهی پخت و پز، مانند روغن زیتون استفاده نکنید. چرا که هم مانند کره حامل گرما هستند و هم می‌توانند باعث شدید‌تر شدن سوختگی شوند.
• نکته: می‌توانید از برخی روغن‌های گیاهی که حامل گرما نبوده و خاصیت خنک کنندگی دارند، در درمان سوختگی‌های درجه اول استفاده کنید، از جمله این روغن‌ها می‌توان به روغن اسطوخودوس یا بابونه اشاره کرد.

۵. سفیده‌ی تخم‌مرغ استفاده نکنید

• استفاده از سفیده تخم یک نسخه قدیمی بوده که علاوه بر ایجاد عفونت باکتریایی در ناحیه سوختگی و واکنش آلرژیک در فرد هیچ فایده‌ای برای بهبود سوختگی ندارد.
• همچنین استفاده از خمیر دندان در درمان سوختگی با آب جوش یک نسخه قدیمی و باور غلط دیگری بوده که هنوز رایج است.

۶. از یخ استفاده نکنید

• آب بسیار سرد و یخ می‌تواند سوختگی شما را تحریک کرده و عمق سوختگی را زیاد کند.
• بنابراین استفاده نادرست از یخ ممکن است فرد را دچار سوختگی سرد کند.

منبع: سایت پزشکان بدون مرز