افزایش جمعیت سالمندان ،ضربه و آسیب‌های ورزشی، چاقی و اضافه وزن مفرط در سنین جوانی و ابتدای کهولت، عـدم رعایـت اصـول ششـگانه حفـظ سلامتی، اشـکال در نحـوه نشستن، راه رفتن و حتی اشکال در قرارگیری استخوان ران و درشت نی وسـوءهیات ترکیـب آن از عوامل شـیوع و پیشرفت درد زانو به شمار می‌روند که امروز اغلب افراد پیر و جوان درگیر این عارضه هستند، برای آشنایی با راهکارهای تسکین و درمان زانو درد در منزل، با ما همراه باشید.
زانو درد، درد مفصلی شایع
زانو یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مفاصل بدن و زانو درد از شایع‌ترین شکایات افراد است. هر چند درد زانو در افراد مسن شایع‌تر است، اما بسیاری از جوانان نیز از زانو درد شاکی هستند. زانو درد برحسب سن و شرایط فرد علل مختلف و متفاوتی دارد،
از منظر طب سنتی؛ درد زانـو یـا همـان وجع الرکبه نام اختصاصی وجع المفاصل (دردمفاصل) در زانو می‌باشد که امکان ابتلا به آن در مرطوبین، مزاج سرد و تـر، مـزاج گـرم و خشک و در کسانی که در حالت امتلا و پُری معده بـه طـور مکـرر اقدام به آمیزش جنسی می‌کنند،بیشتر است.
علل بروز زانو درد
عوامل مختلفی در بروز زانو درد به عنوان یک درد مفصلی دخیل هستند، از جمله:
1) ریزش یک ماده خاص (تجمع ماده) در مفاصل
چنانچه یک یا چند ماده در زانوها ریزش و تجمع کند، باید انتظار ایجاد درد در این ناحیه را داشت.
- این مواد تجمعی، شامل یک یا چند خلط از اخلاط چهارگانه هستند که می‌توان به بلغم، دم (خون)، سودا و صفرا اشاره کرد.
- در واقع هر فرد با هر مزاجی می‌تواند به مشکلات زانو مبتلا شود، ولی شایع‌ترین علت دردهای زانو، ریزش بلغم به همراه صفرا به مفصل محسوب می‌شود.
2) ضعف مفاصل
یکی دیگر از مواردی که مفاصل دچار آن می‌شود، ضعف در مفاصل است که این مساله نیز به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود.
- سوء مزاج مفصل (یعنی مزاج مفصل به علل مختلف از حالت طبیعی خارج شده و مزاجی مخالف مزاج طبیعی جایگزین آن شده باشد)
- فعالیت‌های سنگین و بیش از اندازه
- وارد شدن ضربه به مفصل
3) سوء هیات و ترکیب
یعنی شکل و ترکیب عضو مشکل داشته یا بر سرجای خودش نیست
- نرمی غضروف کشکک یا شلی لیگامانی
- سفتی مفصل
- جابه‌جایی مفصل زانو یا سائیدگی زانو (آرتروز یا استئو آرتریت)
4) تفرق و اتصال
ناشی از پارگی، دررفتگی و …چه در ظاهر و چه در باطن
- آسیب های تاندون یا رباط های اطراف زانو،
- آسیب یا پارگی مینیسک زانو
علائم و نشانه‌های زانو درد
از علائم و نشانه‌های عارضه زانو درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد زانو در حالت استراحت و در حین خم شـدن
- واکـنش دردنـاک نسبت بــه لمس ناحیــه درگیر
- کــاهش محدودیت حرکت
- تورم موضعی
- قفل شدن زانو
- عدم امکان قرار دادن وزن زیاد روی زانو.
- گرمی یا سردی ناحیه وعـدم توانـایی در ایسـتادن طولانی
- ضعف زانو
آیا زانو درد در طب سنتی درمان دارد؟
درمان درد مفاصل برحسب نـوع سـوء مـزاج وسـبب مادی متفاوت است، ولی به طور کلی برنامه درمانی شامل دفع خلط یا ماده از طریق منضج یا مسهل،اصلاح مـزاج و تقویـت عضو برای جلوگیری از عود مجدد می‌باشد که این درمان تکمیلی توسط پزشک انجام می‌گیرد.
اما کاهش درد به منظور جلوگیری از جلب ماده بیماری زا، یکی از پایه های درمان درد زانو می‌باشد که به صـورت تدابیر ورزشی، تدابیر خـوراکی و یـا بـه
صورت موضعی در منزل قابل استفاده می‌باشد.
تدابیر خانگی درمان زانو درد
برای کاهش و درمان درد زانو موارد زیر را کامل رعایت فرمایید:
1) کاهش وزن
- در صورت داشتن اضافه وزن، اولین قدم کاهش وزن است؛ چرا که هر کیلوگرم اضافه وزن، چهار کیلوگرم فشار بر مفصل زانو وارد می‌کند.
- فقط 10 کیلوگرم اضافه وزن، معادل چهل کیلوگرم یا چهارگونی 10 کیلوگرمی برنج، فشار بر مفصل زانو وارد کرده و موجب آرتروز و یا درد زانو خواهد شد.
- پیاده روی با کفش مناسب روی سطح صاف به مدت نیم ساعت در روز توصیه می شود. مطمئنا کوهنوردی، بالارفتن یا پایین آمدن از پله ها و پیاده در سراشیبی یا سربالایی مضر است.
2) حرکت ورزشی مفید
یکی از راه‌ها برای درمان درد زانو، قوی کردن عضلات و تاندون‌هاست، به این ترتیب، با حرکات ورزشی که هر روز انجام می‌دهید، موجب تغییرات زیر در مفاصل خود خواهید شد:
- تقویت رباط‌ها، تاندون‌ها و مفاصل
- گرم شدن مفاصل و عضلات
- بازشدن منافذ پوست
- تحلیل فضولات تولید شده در بدن
- افزایش حرارت متعادل برای مفاصل
- تقویت اعصاب و افزایش آستانه تحمل
انقباض عضلات بدون تغییر طول
اگر زانو درد دارید، انقباض عضلات، بدون تغییر طول آن‌ها و حرکت مفاصل. از بهترین راه‌های تقویت عضلات اطراف یک مفصل است، برای مثال:
حرکت اول
- روی زمین یا صندلی بنشینید.
- پای خود را دراز کنید.
- درجا در حالی که پاشنه را کمی بالا نگه داشته اید، عضله جلو ران خود را منقبض کنید و تا ده شماره به همین حالت نگه دارید.
- این کار را ده بار صبح، ده بار ظهر و ده بار شب انجام دهید.
- به تدریج در طول زمان، بر تعداد دفعات انجام این کار، بیفزایید.
حرکت دوم
- روی زمین یا صندلی بنشینید و زانوی خود را صاف کنید،
- سپس بدون آن که به روی مفصل زانوی خود فشار آورید،
- پا را از ناحیه لگن خم نموده و به حالت راست نگه داشته و عضلات اطراف زانو را تا 10 الی 20 شماره منقبض کنید.
- این حرکت را چندبار تکرار کنید،
- بعد از مدتی تاثیر شگرف آن در کاهش درد زانو را حس خواهید کرد.
بالش کوچک زیر زانو
برای کاهش تورم، درحالت خوابیده یا نشسته یک بالش کوچک زیر زانو قرار داده شود. این کار زانو را بالاتر از حد طبیعی نگه خواهد داشت
3) تغذیه مناسب
- در کنار ورزش، با نوشیدن یک کاسه کله جوش، عصرها، یک الی دوبار در هفته جذب کلسیم را افزایش دهید.
- همچنین با نوشیدن آب حاصل از جوشیدن پای مرغ یا پاچه گوسفند یا گوساله یا استفاده از آن‌ها در سوپ، خورش و … جذب کلاژن طبیعی را که در ترمیم مفصل اهمیت دارد، افزایش دهید.
- از عصر به بعد مصرف غذاهای سرد را کاهش یا حذف کنید.
- در مصرف گرمیجات و سردیجات افراط نکنید.
- مراقب روغن مصرفی خود باشید، روغن زیتون و روغن ارده کنجد انتخاب بهتری برای پخت و پز و سرخ کردن هستند.
- مصرف بیشتر کلسیم و ویتامین D نیز توصیه ای مهم، بویژه به خانم‌ها پس از سن یائسگی است.
4) روغن مالی
- روغن کندر با روغن زیتون و عسل در درمان دردهای مفاصل و دردهایی با منشا برودت که مزمن شده باشد استفاده می‌شود و با روغن کنجد جهت تحلیـل صلابات کـاربرد دارد.
- روغن سیاه دانه، روغن بادام تلخ هم در تسکین دردهایی با منشاء رطوبت و سردی موثر است.
سخن پایانی
طب سوزنی و زالودرمانی نیز از روش های بسیار مفید در کاهش درد و التهاب مفصل زانوست که در بسیاری از موارد، می تواند بدون ایجاد هیچ گونه عارضه جانبی جایگزین مسکن یا کورتون ها با عوارض جانبی فراوان شود. اما حتما باید زیر نظر پزشک و به تجویز وی صورت گیرد.
مثلاً زالو درمانی برای افرادی که دچار کم‌خونی‌اند، احتمال لخته شدن خون دارند یا عروق خونی حساس دارند توصیه نمی‌شود. افراد زیر ۱۸ سال و زنان باردار نیز باید از زالو درمانی پرهیز کنند.
شما چه تجربه ای در درمان یا تسکین درد زانو دارید؟ در کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید!
بهاره
من توی زمستون پاهام سرماخوردن الآن خیلی پاهام درد می کنن و موقع بلند شدن تیلیک تیلیک می کنن