آشنایی با خواص تخم گشنیز در طب سنتی

در مطلب خواص گشنیز به بیان فواید این سبزی و گیاه پر خاصیت (لینک) پرداختیم. در این بخش به بیان خواص تخم گشنیز این ادویه پرخاصیت و معطر خواهیم پرداخت.

همانطور که گفتیم تخم گشنیز دانه هایی به رنگ خاکی هستند که علاوه بر اینکه به عنوان یک ادویه در غذاها مورد استفاده می شود، در طب سنتی نیز کاربردها و خواص زیادی در پیشگیری و درمان بیماری ها دارد.

طبع تخم گشنیز همانند گیاه گشنیز سرد و خشک است.

خواص تخم گشنیز

1. درمان تهوع و استفراغ.
2. درمان بیماری‌های معده.
3. درمان پوکی استخوان.
4. آرامش بخش قوی.
5. نیرو دهنده.
6. هضم کننده غذا.
7. کمک به بهبود عملکرد کبد.
8. بادشکن و ضد نفخ.
9. درمان آبریزش چشم.
10. درمان سینوزیت.
11. کاهش فشار خون.
12. درمان کننده وسواس.
13. کاهش سر دردهای گرم.
14. درمان اسهال.
15. دفع کننده کرم روده.
16. بند آورنده خونریزی.
17. درمان کم خونی.
18. درمان بواسیر.
19. درمان دندان درد.
20. استفاده به عنوان دهانشویه.
21. کنترل دیابت.
22. پیشگیری از سکته قلبی و سکته مغزی.
23. درمان روماتیسم.
24. برطرف کردن عفونت و التهاب.
25. تقویت سیستم عصبی.
26. کمک به کاهش وزن.
27. دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد سرطانی قوی.
28. تامین ویتامین K مورد نیاز بدن.
29. تقویت سیستم ایمنی بدن.
30. درمان عفونت‌ها و زخم های مجاری ادرار و سوزش ادرار.
31. تسریع درمان زخم‌های سطحی.
32. دفع سموم از بدن.
33. ضد قی.
34. افزایش شیر مادران.
35. نرم کننده سینه و درمان کننده سرفه.
36. کمک به درمان سرماخوردگى و زکام.
37. درمان خفقان.
38. درمان سرخک.
39. سیلان اسپرم را بند مى‏ آورد.
40. مفرح و مقوى دماغ.
41. برطرف کردن بوی بد دهان.
42. درمان خونریزی معده.
43. مدر.
44. رفع خستگى‏ ها و تشنجات عصبى.
45. درمان اسهال خونی.
46. درمان ورم روده بزرگ و کولیت.
47. تسکین خارش سر.
48. تقویت حافظه.
49. درمان عرق سوز شدن پای کودکان.
50. درمان فیستول.
51. کاهش علائم آلرژی های فصلی.
52. محرک اشتها.
53. روشن کردن رنگ لب های تیره.
54. تسکین درد گوش و درد عصب صورت.
55. درمان خارش مقعد.
56. درمان صرع و تشنج.
57. ضد افسردگی و وسواس.
58. کاهنده اوره خون.
59. تنظیم سطح هورمون تیروئید.
60. برطرف کننده جوش های پوستی به خصوص جوش های سر سیاه.
61. جوانسازی پوست و جلوگیری از پیری زودرس.
62. تقویت مو ها و درمان مشکلات پوست سر، شوره سر، ریزش مو و موخوره.
63. کاهنده سطح کلسترول مضر LDL و افزاینده سطح کلسترول خوب HDL.
64. تنظیم سیکل قاعدگی و کاهش گرفتگی و درد شکم در دوران قاعدگی.
65. تقویت قلب، تنظیم ضربان قلب و به طور کلی کمک به سلامت قلب و پیشگیری از بیماری‌های قلبی.
66. کمک به سلامت پوست و برطرف کردن بیماری‌های پوستی مانند اگزما، خشکی پوست، بثورات، خارش و قرمزی پوست.
67. درمان تب‏ نوبه ‏اى (تب ناشی از مالاریا که با ویژگی‌های تب متناوب و لرز، کم‌خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگی‌های ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می‌کند).
68. تخم گشنیز به عنوان منبع غنی کلسیم، پتاسیم، منگنز، منیزیم و آهن، برای تقویت و سلامت استخوان‌ها بسیار مفید است.

روش های درمان با تخم گشنیز

1. درمان آبریزش چشم: برای درمان آبریزش چشم با تخم گشنیز ابتدا دو قاشق غذاخوری تخم گشنیز را به ۲۵۰ میلی لیتر آب اضافه کنید. این ترکیب را بر روی حرارت ملایم قرار بدهید تا بجوشد. سپس اجازه دهید جوشانده خنک شود. پس از صاف کردن جوشانده دستمالی را با آن آغشته کنید و به مدت ۲۰ دقیقه روی چشم‌های‌تان قرار بدهید.
2. درمان سینوزیت: برای سینوزیت 5 گرم تخم گشنیز در 300 سی سی آب جوشانده صاف نموده استنشاق نمایید.
3. درمان غلظت خون: برای درمان غلظت خون از جوشانده تخم گشنیز استفاده شود. به این منظور باید 10 تا 30 گرم تخم گشنیز را در یک لیتر آب دم کرده و میل نمایید.
4. افزایش ادرار، تقویت معده، درمان نفخ، برطرف کردن خستگی های عصبی: بعد از هر وعده غذایی یک قاشق از تخم گشنیز را در یک فنجان آب جوش ده دقیقه دم کنید و بنوشید.
5. بهبود عملکرد کلیه ها و درمان عفونت های ادراری: ۱/۵ قاشق چای‌خوری پودر تخم گشنیز را با دو فنجان آب مخلوط کنید و این ترکیب را ناشتا بنوشید.
6. درمان وسواس، کرم روده، سردرد و اسهال: خوردن تخم گشنیز بو داده به مقدار 2 تا 5 گرم درمان کننده وسواس، سر درد و اسهال است و دفع کننده کرم روده می باشد.
7. بندآوردن خونریزی: اگر گرد تخم گشنیز را بر روی زخم قرار داده، کمی فشار دهند خونریزی را بند می آورد.
8. درمان بواسیر: حدود 10 گرم تخم گشنیز را در ماهی تابه ریخته و بو بدهید تا رنگ آن قهو ه ای شود، سپس آن را پودر کنید و با سرکه مخلوط کرده و چند روز آن را بنوشید تا بواسیر از بین برود.
9. درمان دندان درد: حدود 10 گرم تخم گشنیز را در چهار لیتر آب ریخته و بگذارید بجوشد تا حجم آن به یک لیتر برسد آن را کمی سرد کنید و در دهان مضمضه کنید تا درد دندان برطرف شود. جویدن تخم گشنیز نیز موثر است.
10. درمان خارش سر: تخم گشنیز را بجاى تنباکو در سر قلیان بریزید و بکشید و مقدارى از آن را هم بجوشانید و سر را با آن بخور دهید بعد آبش را هم صاف نموده با شکر شیرین سازید و دو فنجان بنوشید.
11. شستن دهان و دندان: یک قاشق چایخوری پودر تخم گشنیز را در یک لیوان آب جوش ریخته و به مدت 5 دقیقه دم کنید سپس آن را برای شستن دهان ،‌دندان و گلو غرغره کنید.
12. درمان سردرد های گرم: تخم گشنیز را نرم بسایید و با سرکه خمیر کنید و بر سر بمالید. سردردى که از غلبه خون و حرارت باشد را تسکین مى‏ دهد.
13. درمان ورم روده بزرگ، کولیت و اسهال مزمن: تخم گشنیز را بو بدهید بعد با تخم خرفه به اندازه مساوى نرم بکوبید و روزى سه بار هر مرتبه یک قاشق مرباخورى بخورید.
14. درمان دیابت: جویدن و بلعیدن یک قاشق تخم گشنیز ناشتا، قند ۴۰۰ را به ۱۰۰ می رساند تا جایی که بیمار دیابتی را از انسولین بی نیاز می کند.
15. درمان نفخ: اضافه کردن تخم گشنیز به آش ها، باعث بهبود هضم آن ها و کاهش ایجاد نفخ می گردد.
16. کمک به هضم غذا: خوردن تخم گشنیز همراه غذا، به هضم غذا کمک می‌کند. روغن استخراج شده از دانه های گشنیز نیز باعث تسریع و بهبود هضم غذا شود.
17. درمان زکام: اگر تخم گشنیز را در آتش بریزید و دود آن را به سر و مغز بدهید زکام را درمان مى‏ کند.
18. درمان زخم های سطحی: تخم گشنیز را کاملا پودر کرده و روى زخم بریزید. براى زخم مفید است و باعث قطع خونریزى آن مى‏ شود.
19. درمان عرق سوز شدن پای اطفال: تخم گشنیز را با گِل برز به اندازه مساوى نرم بسایید و بر موضع بپاشید. سوزش پاى اطفال که در اثر ادرار ایجاد شده را درمان مى‏ کند.
20. درمان فیستول: تخم گشنیز را با گل ارمنى به اندازه مساوى بسایید و روى پنبه ریخته و شب ضماد کنید. فیستول را درمان مى‏ کند.
21. درمان خونریزی معده و اسهال خونی: تخم گشنیز را بو بدهید و نرم بسایید و کفلمه (داروی خشک‌ کوبیده را با کف دست به دهان ریختن و بلعیدن) کنید.
22. برطرف کردن بوی بد  دهان: تخم گشنیز را در دهان بجوید. بوى بد دهان مى‏ برد.
23. نرم کردن سینه و درمان سرفه: برای نرم کردن سینه از جوشانده تخم گشنیز استفاده کنید.
24. درمان بی خوابی: جوشانده تخم گشنیز خواب آور است.
25. افزایش شیر مادران شیرده: 2 تا 5 گرم از پودر تخم گشنیز را با کمی عسل میل نمایند.
26. برطرف کردن جوش های پوستی: ماسک تهیه شده از مخلوط تخم گشنیز، عسل و کمی پودر زردچوبه را روی جوش های پوستی بگذارید تا خشک شود و سپس صورت خود را بشویید.
27. تنظیم دوره های قاعدگی و کاهش دردهای قاعدگی(پریود): 6 گرم تخم گشنیز را در نیم لیتر آب جوش بریزید و بگذارید 10 دقیقه بماند تا دم بکشد، این چای گرم را با عسل ترکیب کنید و روزی سه بار مصرف کنید.
28. تقویت بدن: تخم گشنیز را پودر کرده و به نسبت مساوی با شکر یا عسل مخلوط کرده میل کنید.
29. تسکین اعصاب و آرامبخشی: جوشانده تخم گشنیز برای تسکین سیستم اعصاب مفید است و خاصیت آرامبخش دارد.
30. تسکین درد گوش و درد عصب صورت: یک قاشق غذاخوری پودر تخم گشنیز را در یک لیوان آب بجوشانید و گوش را بخور دهید.
31. تقویت حافظه: ۱۵ گرم تخم گشنیز و ۱۵ گرم تخم شنبلیله را با هم کوبیده با عسل مخلوط کرده صبح به صبح یک قاشق میل شود.
32. درمان اوره خون بالا: یک قاشق چای خوری تخم گشنیز را در یک سوم استکان آبغوره خیسانده سپس مخلوط را با آب میل کنید.
33. درمان کم خونی: هر روز یک قاشق چایخوری تخم گشنیز را در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید 10 دقیقه بماند تا دم بکشد سپس این دمنوش را با عسل یا خرما بخورید.
34. تقویت مو، درمان ریزش مو و درمان مشکلات پوست سر: پودر تخم گشنیز را با مقداری روغن زیتون ترکیب کنید و ترکیب به دست آمده را روی سر بمالید و پوست سر و مو را با این ترکیب خوب ماساژ دهید و پس از گذشت نیم ساعت با شامپو شسته و با آب گرم آب‌کشی کنید.
35. از بین بردن جوش های سر سیاه: برای تهیه این ماسک 10 گرم تخم گشنیز و 10 گرم اسطوخودوس را در 150 سی سی آب ریخته و اجازه دهید تا 15 دقیقه دم بکشد و سپس آن را از صافی عبور دهید و اجازه دهید تا سرد شود. این ترکیب را با چهار قاشق عسل مخلوط و یک قاشق روغن زیتون نیز به آن اضافه کنید تا ماسک آماده شود. آن را روی صورت بمالید و بعد از 15 دقیقه صورت را کامل بشویید.
36. کمک به کاهش لاغری: برای این هدف  مقداری تخم گشنیز را به مدت یک ساعت در آب خیس کنید و بعد روی حرارت قرار دهید و یک لیوان آب به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا بجوشد و نصف آب تبخیر شود و بعد مخلوط را صاف کرده و میل کنید. نوشیدن این جوشانده به اندازه‌ی دو بار در روز موجب لاغری، تقویت سیستم ایمنی و تقویت سیستم گوارش می‌شود.

عوارض و موارد احتیاط و منع مصرف تخم گشنیز

به طور کل مصرف تمام داروهای گیاهی و گیاهان دارویی باید طبق دستور پزشک متخصص طب سنتی انجام پذیرد و زیاده روی در مصرف آن ها عوارض و پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. زیاده روی در خوردن تخم گشنیز نیز از این قانون مستثنا نیست. زیاده روی در مصرف تخم گشنیز ممکن است عوارضی مانند موارد زیر داشته باشد.

• ایجاد فراموشى و اختلال حواس.
• تقلیل اسپرم و ضعف نیروى جنسى.
• مصرف زیاد از حد آن تولید مستی توام با خستگی شدید می کند و گاهی به خوابی عمیق و گنگی و بی حسی منجر می شود .
• ممکن است در برخی افراد ایجاد حساسیت کند.

مصرف تخم گشنیز برای چه کسانی مضر است

• براى اشخاص مبتلا به نفس‏ تنگى و آسم.
• برای افرادی که دچار غلظت خون شدید هستند.
• افرادی که داروی کاهنده فشار خون مصرف می کنند.
• افرادی دیابتی که دارو مصرف می کنند در مصرف تخم گشنیز احتیاط کنند.
• سبزی گشنیز، تخم گشنیز و عرق گشنیز برای مادران باردار خطرناک است و ممکن است موجب سقط جنین شود.
• در افراد دچار لکنت زبان مصرف بیش از حد تخم گشنیز ممکن است لکنت زبان آن‌ها را تشدید کند.

مصلحات تخم گشنیز

دارچین، سکنجبین، سبزیجات گرم مزاج، عسل و شکرسرخ.