عوارض زیاده روی در سویا

این روزها، با توجه به گران شدن قیمت گوشت، خیلی از افراد به پروتئین های گیاهی مثل سویا روی آورده‌اند، احتمالا شما هم در مورد خواص و فواید سویا زیاد شنیده‌اید؛ اما برخی از متخصصان و کارشناسان، مخالف مصرف زیاد این ماده غذایی هستند. از این رو در ادامه، در مورد آن روی سکه سویا، یعنی مضرات احتمالی سویا در صورت مصرف زیاد، بحث خواهیم نمود.

سویا، گیاهی هورمونی

• سویا، فیتو استروژن است، یعنی هورمون زنانه گیاهی دارد.
• استروژن و فیتواستروژن، رشد سلولی را افزایش می دهد. اما اگر بیش از اندازه در بدن وجود داشته باشند، موجب تخریب سلول ها می گردند.
• فیتواستروژن همچنین می‌تواند باعث نقصان در حافظه گردد.
• از این رو همانطور که استفاده از سویا در موادغذایی بسیار مفید و تاثیرگذار است به همان اندازه نیز زیاده روی در استفاده از این ماده خوراکی می تواند مضر و خطرساز باشد.
• نتایج مطالعات ضد و نقیضی در مورد سویا و اثرات آن ارائه شده است، که در حال حاضر، به دلیل خواص هورمونی این گیاه، بحث عوارض احتمالی آن مطرح است که قطعاٌ مطالعات تکمیلی در این زمینه را می‌طلبد.

عوارض احتمالی زیاده روی در مصرف سویا

عوارض احتمالی این دانه گیاهی، در صورتی که زیاد مصرف شود، عبارت است از:

• در دختر بچه ها بلوغ زودرس ایجاد می‌کند.
• در خانم ها مسبب و افزایش دهنده ریسک سرطان ها و کیست های وابسته به هورمون زنانه استروژن است.
• در پسر بچه ها تأخیر بلوغ ایجاد می‌کند و علائم مردانه در آن ها ظاهر نمی‌شود.
• همچنین در پسران ریسک ایجاد سرطان بیضه را در بزرگسالی افزایش می‌دهد.
• در مردان هورمون مردانه تستوسترون را سرکوب کرده و سبب مشکلات زیادی برای آن‎ها می‌شود.
• به میزان اسپرم مردان آسیب ‌زده و کمیت و همچنین کیفیت آن ها را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
• سبب ناباروری در مردان می‌شود و افرادی که میزان سویای بیشتری مصرف کرده‌اند، اسپرم کمتری نسبت به کسانی دارند که سویا نخورده‌اند،
• در مردان سبب تأثیر منفی بر رفتار اجتماعی آنان و بروز رفتارهای خشن می‌شود،
• مکانیسم ترشح شیر مادران را نیز دچار اختلال کرده و میزان شیر ترشح‌شده را کاهش می‌دهد.
• همچنین باید بدانید که زیاده‌روی در مصرف، اجازه نمی‌دهد که بدن، برخی از پروتئین‌ها را جذب کند. این مساله نیز باعث می‌شود بدن در مقابل آلرژی‌ها به خصوص در برابر گرده‌های گل و گیاهان معلق در هوا کارایی لازم را نداشته باشد.
• مصرف بیش از اندازه سویا موجب افزایش استروژن گیاهی در بدن می گردد و ممکن است آلزایمر و کاهش قدرت حافظه را در پی داشته باشد.

علائم افرادی که به سویا آلرژی دارند

• افرادی که به خود سویا آلرژی دارند معمولا با علائمی مانند افت فشارخون، مشکلات تنفسی، مشکلات گوارشی و حالت اختناق مواجه می‌شوند.
• علاوه بر این‌ها یکی دیگر از مباحث که در خصوص سویا وجود دارد وجود ماده‌ای به نام «لسیتین» (به غیر از افزودنی‌های مجاز) می‌باشد.
• این مواد می‌توانند دلیل اصلی افت فشارخون، سردرد و حتی سرگیجه و استفراغ شوند.

موارد محدودیت یا منع مصرف

اگر شما بیماری های زیر را دارید، کمتر سویا مصرف کنید:

• مشکلات تیروئید یا گواتر: سویا باعث بزرگ شدن تیروئید می گردد.
• فراموشی
• حساسیت و آلرژی‌
• سرطان سینه
• کیست های زنانه
• سنگ کلیه (مخصوصا بیمارانی که دارای سنگ های اگزالات می باشند، زیرا سویا دارای اگزالات زیادی می باشد).
• مصرف سویا همچنین به خانم‌های باردار و کودکان زیر سه سال نیز توصیه نمی شود.

بالاخره سویا بخوریم یا نه؟

•  هنوز متخصصان نتوانسته‌اند در خصوص فواید و مضرات احتمالی سویا به نتیجه واحدی برسند.
• اما آنچه مهم است نوع رژیم غذایی افراد است. در حالت کلی داشتن برنامه غذایی متنوع یعنی استفاده از گروه‌های غذایی مختلف و رعایت تعادل ضامن سلامتی است.
• حرف حساب این است که محض احتیاط و تضمین سلامتی خود تنوع را وارد رژیم غذایی‌تان بکنید.
• بنابراین بدون اینکه سویا را به طور کلی از برنامه غذایی‌تان حذف کرده باشید از افراط و تفریط در مصرف آن نیز دوری کنید.
• توجه داشته باشید که در مصرف هیچ ماده غذایی افراط نکنید.
• مصرف متعادل نعمت‌های الهی، رعایت تنوع غذایی، ورزش، آرامش روحی و ذهنی، شما را به سلامتی و شادابی نزدیک‌تر خواهد کرد.
• پس سویا بخورید اما به اندازه!
• البته مصرف این پروتئین گیاهی نباید همزمان با مصرف داروهای هورمونی باشد.

مصرف چه مقدار سویا بدون خطر است؟

شما می توانید در هفته 2 یا 3 واحد سویا بخورید، بدون هیچ گونه نگرانی! لازم به ذکر است که 1 واحد سویا برابر است با نصف لیوان توفو، یا نصف لیوان دانه یا پروتئین سویا یا 1 لیوان شیر سویا.

منبع: با تشکر از دکتر الهام پارسا، متخصص طب سنتی /دکتر سروش نیکنامیان، متخصص بیوشیمی/ و مریم سجادپور، متخصص تغذیه