اتنوفارماکولوژی گیاهان دارویی بندر گناوه

مواد و روش ها: كاربردهای گیاهان دارویی از 30 نفر آگاه بومی منطقه بندر گناوه به صورت مصاحبه ی حضوری گردآوری شده و شاخص های فراوانی نسبی (Relative Frequency of Citation) و شاخص اهمیت فرهنگی (Cultural Importance Index) برای هر گیاه دارویی منطقه بندر گناوه نیز محاسبه گردید.

یافته ها: به طور كلی 93 گونه گیاه دارویی در منطقه بندر گناوه استان بوشهر مربوط به 55 خانواده شناسایی گردید. گیاهان اسفرزه (Plantago psyllium)، هلپه (Teucrium polium)، اسپند (Peganum harmala)، خاکشیر (Descuraninia sophia)، كاسنی (Cichorium intybus)، سربرنجاسف (Achillea eriophora DC)، بابونه (Matricarria charmomilla) و هندوانه ابوجهل (Citrolus colocynthis) بالاترین شاخص اهمیت فرهنگی را در منطقه داشتند. گیاهان اسفرزه (Plantago psyllium)، خاکشیر (Descuraninia sophia) و آویشن (Zataria multiflora) نیز بالاترین شاخص فراوانی نسبی را از خود نشان دادند. شایع ترین كاربرد دارویی گیاهان به ترتیب برای بیماری های گوارشی، زنان و زایمان، بیماری های تنفسی، عفونی، مزاج گرم و بیماری های متابولیکبه دست آمد. افزون به كاربرد این گیاهان در درمان بیماری ها كه در طب قدیم ایران نیز وجود داشته است، مردم بندر گناوه به صورت ویژه از گیاه بنگو (اسفرزه) برای درمان آبسه و دمل های چركی، سینه درد و بیماری های پوستی، هلپه برای قندخون و شستشو و ضدعفونی كردن زخم، اسپند برای عفونت های رحمی و كرامپ های شكمی، خاکشیر برای درمان امراض قلبی و گرمازدگی، كاسنی برای گرمازدگی و تصفیه كبد، سربرنجاسف برای درمان رفلاكس، قندخون و ترمیم زخم، بابونه برای تشنج، دردهای قاعدگی، هندوانه ابوجهل برای همورویید، قند خون و روماتیسم و آویشن جهت آرام بخشی، درمان دردهای شكمی و بیماری های تنفسی استفاده می كنند.

نتیجه گیری: تنوع گسترده ای از گیاهان دارویی در منطقه بندر گناوه وجود دارد كه هر چند همان كاربردهای درمانی كه در طب سنتی ایران رایج است از آن ها انجام می شود ولی مردم گناوه شماری از گیاهان را برای درمان بیماری‌هایی به كار می برند كه ویژه این منطقه است و پژوهش پیرامون این گیاهان دارویی می تواند آغازگر راهی برای كشف داروهای جدید در عرصه درمان باشد..