تعریف سکسکه
سکسکه به علت انقباض دیافراگم بروز می کند. عضلات دیافراگم در حالت عادی باعث افزایش حجم قفسه سینه می شوند و نقش مثبتی در عمل تنفس دارند. در اکثر موارد می توان سکسکه را با روش های خانگی درمان کرد و در موارد اندکی باید به پزشک مراجعه شود. سکسکه یا Hiccups هنگامی اتفاق می افتد که تنفس فرد در لحظه مسدود شود. این می تواند بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق بیفتد. این شرایط معمولاً یک عارضه جزئی است.برای پیش‌بینی سکسکه هیچ راهی وجود ندارد. معمولا قبل از اینکه متوجه صدای سکسکه شوید، با هر اسپاسم دیافراگم، قفسه سینه یا گلوی شما سفت می‌شود. در بیشتر موارد، سکسکه‌ها به صورت ناگهانی شروع می‌شوند و به صورت ناگهانی نیز به پایان می‌رسند.
به هنگام بروز سکسکه ، انقباض ناگهانی و غیر ارادی دیافراگم همزمان با انقباض محفظه تارهای صوتی یا گلوت حنجره و بسته شدن کامل دهانه حنجره رخ می دهد . این فرایند منجر به هجوم ناگهانی هوا به داخل ریه ها و صدای آشنا سکسکه می شود.
سکسکه می تواند به صورت تکی و یا ادامه دار رخ دهد. سکسکه اغلب ریتمیک است، به این معنی که فاصله بین هر سکسکه نسبتاً ثابت است. اکثر افراد هر از گاهی دچار آن می شوند و معمولاً طی چند دقیقه بدون درمان برطرف می شوند.
اگر سکسکه یک دوره زمانی بیش از 48 ساعت طول بکشد ، این عارضه مزمن در نظر گرفته می شود و فرد باید به پزشک مراجعه کند. این شرایط می تواند نشانه ای از یک بیماری جدی تر باشد. سکسکه مزمن بیشتر در مردان رخ می دهد.
اصولا افراد زیر بیشتر سکسه را تجربه خواهند کرد:
- آقایان.
- افرادی که بیهوشی عمومی داشته اند.
- اشخاصی که جراحی به خصوص جراحی شکم داشته اند.
- اشخاصی که بیشتر در معرض استرس و هیجانات قرار دارند.
سکسکه در نوزادان
سکسکه می‌تواند در هر سنی رخ دهد. حتی جنینی که در رحم است نیز می‌تواند سکسکه را تجربه کند. سکسکه در نوزادان نیز امری طبیعی است. ورود هوا به معده هنگام شیر خوردن یا مکیدن پستانک علت بروز سکسکه است. سکسکه کردن در بزرگسالان هیچ مزیتی ندارد، اما سکسکه در نوزادان نه تنها یک عامل منفی و مضر نیست، بلکه عاملی در رشد بهتر کودک و تنظیم تنفس است. بالا رفتن حجم ناگهانی هوا در ریه‌ی نوزاد موجب هماهنگی عملکرد مغز می‌شود. به بیان دیگر سکسکه موج بزرگی از سیگنال‌های مغزی را ایجاد می‌کند که به نوزاد در کنترل عضلات تنفسی کمک می‌کند و موجب توانایی در تنظیم تنفس می‌شود. سکسکه به ندرت برای نوزادان ناراحت کننده است و بنابراین، معمولا نیازی به درمان نیز ندارد.
عوامل مسبب سکسکه در بزرگسالان
- سریع غذا خوردن.
- خوردن غذاهای تند.
- احساس عصبانیت یا هیجان.
- پرخوری.
- استرس.
- تغییر ناگهانی در دمای بدن یا محیط.
- خوردن غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد.
- بلعیدن هوا در هنگام مکیدن یک آبنبات یا جویدن آدامس.
- نوشیدنی های گازدار یا الکل.
- آسیب یا تحریک عصب واگ ( طولانی‌ترین عصب مغزی و دهمین زوج اعصاب مغزی از ۱۲ جفت عصب مغز است که در بلعیدن غذا، صحبت کردن، فعالیت‌های پاراسمپاتیک و هاضمه نقش دارد ) یکی از علت‌های سکسکه‌ی طولانی مدت است.
- با توجه به اینکه سیستم عصبی مرکزی مسئول رفع کردن سکسکه است، آسیب به سیستم عصبی در اثر سانحه یا ضربه‌ی فیزیکی یا عفونت‌هایی مانند آنسفالیت، بیماری خود ایمن MS و مننژیت هم می‌تواند سبب اختلال شود.
- برخی بیماریها نیز باعث ازدیاد ابتلا به سکسکه می شوند مانند دیابت، بیماری‌های کلیوی، سوءمصرف مواد مخدر و الکل.
- درصورتی‌که جسمی خارجی وارد گوش شود و با پرده تماس یابد باعث سکسکه طولانی می شود.
- مصرف برخی داروها باعث سکسکه می شوند، مانند داروهای باربیتورانت و استروئیدها.
- اگر تومور یا کیست در گردن وجود داشته باشد سبب سکسکه های طولانی خواهد بود.
- در صورتیکه فرد دچار رفلاکس‌های شدید معده به مری باشد، سکسکه به مدت طولانی باقی می‌ماند.
درمان خانگی سکسکه نوزادان
- آروغ زدن نوزاد بعد از شیر خوردن تا حد زیادی از دچار سکسکه شدن جلوگیری می کند.
- دفعات شیر دادن به نوزاد را بیشتر کنید و حجم هر دفعه شیر خوردن را کم کنید.
- به نوزادی که دچار سکسکه شده است شیر ندهید، زیرا این کار باعث تشدید سکسکه می شود.
- به نوزادی که دچار سکسکه شده است مقداری آب ولرم دهید.
- از شیشه با سایز مناسب دهان کودک استفاده کنید تا هوای اضافی وارد دهان نشود.
- مالش بسیار آرام پشت کمر و معده نوزاد باعث خارج شدن باد از معده و رفع سکسکه می شود.
- نوزاد را در معرض تغییرات ناگهانی دما قرار ندهید زیرا باعث سکسکه می شود.
- محیط پر استرس یرای نوزاد عامل سکسکه خواهد بود.
روشهای خانگی درمان سکسکه
- مقداری آب سرد را کم کم بنوشید.
- هوا را در ریه ها حبس کنید و یکدفعه آن را رها کنید و این عمل را تکرار کنید.
- یک قالب کوچک یخ را بمکید و بعد آن را ببلعید.
- با کف دست روی دیافراگم را مالش دهید.
- نفس کشیدن و بیرون دادن هوا داخل یک کیسه‌ی پلاستیکی.
- خوردن یک قاشق چایخوری شکر.
- زانو ها را به سمت سینه آورده و در همان حالت نگه دارید.
- به صورت تکانه ای زبان خود را بکشید.
- انتهای گلو را ماساژ دهید.
- یک تکه نان خشک را بجوید و سپس ببلعید.
دارو درمانی سکسکه
برخی از داروهای موثر در درمان سکسکه های طولانی عبارتند از: کلرپرومازین، متوکلوپرامید، گاباپنتین، بنزودیازپین، بنادریل، نیفدیپین، باکلوفن.
در پزشکی نوین آخرین مرحله درمان سکسکه روش تهاجمی است. تزریق ماده‌ی بی‌حسی به اعصاب فرنیک یکی از روشهای تهاجمی است. در روش بعدی یک ابزار الکتریکی برای تحریک عصب واگ جایگذاری می‌شود. این روش که در درمان صرع هم کاربرد دارد یکی از موثرترین شیوه‌ها به ویژه در سکسکه‌های طولانی مدت است. لوله گذاری داخل بینی نیز یکی از روشهای درمان سکسکه می باشد. در این روش پزشکان یک لوله‌ی پلاستیکی را از راه بینی وارد معده می‌کنند.
روشهای طب سنتی در درمان سکسکه
- جوشانده شوید با سکنجبین: ۲ قاشق غذا خوری شوید در ۲ لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان بماند، پس از صاف کردن با سکنجبین شیرین شود و ساعت به ساعت و در صورت شدید بودن هر نیم ساعت یک بار مقداری از آن را بخورید.
- مقداری بذر شوید را به آرامی بجوید. رایحه بذر شوید اعصاب و عضلات وابسته به سکسکه را درگیر کرده و در ایجاد سکسکه وقفه خواهد انداخت.
- استفاده از انفیه (عطسه آور): به اندازه نوک قاشق چایخوری پودر انفیه ( کندش، تخم گشنیز و گل بنفشه به اندازه مساوی ) را در بینی بکشید تا به تعداد فراوان عطسه کنید.سپس اقدام به خونگیری می نماید که بهترین روش انداختن زالو پشت هر گوش به تعداد ۱۰ عدد است.
- خوردن دم کرده دارچین با سرکه برای رفع سکسکه مناسب خواهد بود.
- خوردن ۵ گرم کندر را با یک مثقال زیره که به خوبی کوبیده شده اند.
- نوشیدن جوشانده پونه.
- بوییدن سرکه تند.
- دمیدن کندش در بینی و یا فلفل.
- چکاندن یک قطره سزکه روی زبان.
- نوشیدن دم کرده سوسنبر یا آویشن وحشی.
- خوردن یک قاشق غذاخوری عسل یا کره‌ی بادام زمینی. باید آن را روی زبان قرار دهید تا ذوب شود سپس قورت دهید.
- گاز زدن قطعه‌ای لیمو ترش.
- نوشیدن ترکیب دمنوش پونه با آب انار ترش.
- جوشاندن دارچین به همراه مصطکی و نوشیدن آب صاف کرده ی آن.
- نوشیدن دمکرده هل.
- جویدن تخم کرفس.
- نوشیدن دمکرده زنجبیل.
منبع: تیم گردآوری محتوا طبایع
