معرفی منتول
منتول (menthol -menthol crystals – منتول کریستال- کریستال نعناع – منتول خرسی- کافور نعناع – کافور نعناع فلفلی- کریستال نعنا– اسانس اوکالیپتوس) ماده ای جامد کریستالی به صورت مومی و میله ای ، با ظاهری شفاف یا سفید رنگ است که به‌صورت مصنوعی ساخته شده یا به طور طبیعی از روغن نعناع فلفلی یا سایر نعناع ها حاصل می‌شود.
در دمای اتاق جامد است و در دمای کمی بالاتر از آن ذوب می شود. این ماده یکی از محبوب‌ترین ترکیبات معطر در سراسر جهان است. روغن نعناع قرن‌ها مورد استفاده قرار می گرفته است ولی منتول خالص برای اولین بار در سال 1862 توسط اوپنهایم معرفی شد. افزایش تقاضای جهانی و نوسانات قیمت منتول طبیعی منجر به تحقیق در مورد سنتز احتمالی این ماده از سایر مواد خام شد.
در سال 1998، تولید سالانه Menthol در سراسر جهان را تا 800 تن تخمین زده شد، که حدود 80 درصد آن طبیعی و 20 درصد مصنوعی بود. اما نوع مصنوعی آن در حال حاضر حدود 60٪ مصرف آن را تشکیل می‌دهد.
در حالی که در گذشته این ترکیب بیشتر از گیاهان هم‌خانواده نعناع استخراج می‌شد، امروزه سنتز منتول از سایر مواد خام رواج بیشتری دارد. مواد اولیه متداول برای سنتز آن عبارتند از m-cresol، سیترال و میرسن، اما ترکیبات دیگری مانند منتون، ترپن‌های تک و دو حلقه‌ای و ترپنوئیدها برای این منظور در گذشته استفاده شده‌اند.
منتول یک الکل مونوترپن حلقوی است که دارای خصوصیات خنک‌کننده شناخته شده و بوی نعناع باقیمانده بقایای روغنی است که از آن به دست می‌آید. به‌دلیل این خصوصیات است که علاوه بر وانیل و مرکبات یکی از مهم‌ترین مواد افزودنی طعم‌دهنده است.
به‌همین‌دلیل در انواع محصولات مصرفی از شیرینی‌هایی مانند شکلات و آدامس گرفته تا محصولات مراقبت از دهان مانند خمیر دندان به دلیل خنک‌کننده بودن و اثرات بیولوژیکی آن استفاده می‌شود.
نعناع وحشی گونه اصلی نعناع است که برای تهیه کریستالهای منتول طبیعی و پوسته‌های آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. منتول همراه با منتون، ایزومنتون و سایر ترکیبات، طعم و بوی مینتی خنک‌کننده را به گیاهان، به ویژه اعضای جنس منتا منتقل می‌کند.
منتول به طور طبیعی در روغن نعناع (همراه با کمی منتون، استر متیل استات و سایر ترکیبات)، که از Mentha × piperita (نعناع) حاصل می‌شود، وجود دارد. در ابتدا گیاهان تنها منبع این ماده بودند. منتول کاملاً در آب محلول نیست، اما به طور آزاد در الکل، دی اتیل اتر یا کلروفرم محلول است.
مونوترپن‌ها مانند منتول در درجه اول از گیاهان معطر گرفته می‌شوند. آن‌ها پیامرسان‌های شیمیایی با عملکردهای متنوع و سایر ترکیبات آلی اسانسی هستند. منتول یک ترکیب شیمیایی است که به طور طبیعی در نعناع و سایر گیاهان مشابه یافت می‌شود. البته منتول را می‌توان در آزمایشگاه نیز تولید کرد. این ماده ترکیبی است که باعث ایجاد احساس خنکی در مجاری تنفسی می‌شود.
جالب است بدانید که منتول واقعا دمای بدن را کاهش نمی‌دهد، بلکه گیرنده‌های حرارتی بدن را تحریک می‌کند تا یک سیگنال به مغز بفرستند که بدن در حال خنک شدن است.
اثرات خنک‌کننده منتول منحصر به داروها نیست. تقریباً یک چهارم سیگارهای موجود در بازار حاوی منتول هستند و مقادیر کمی از منتول حتی در سیگارهای معمولی نیز درج شده است. منتول که برای اولین بار در دهه های 1920 و 1930 به تنباکو اضافه شد، از شدت دود سیگار و تحریکات ناشی از نیکوتین می کاهد.
منتول طبیعی به طور انحصاری از Mentha canadensis جدا شده است، اما می تواند از طریق فرآیندهای مختلف در مقیاس صنعتی سنتز شود. چین یکی از بزرگترین تامین کنندگان روغن نعنا فلفلی و کریستال منتول میباشد.
فرایند تولید منتول کریستال
پس از جمع‌آوری روغن نعنا از کشاورزان، باید قبل از خنک‌شدن فیلتر شود، زیرا معمولاً حاوی مقداری آب و ناخالصی‌های دیگر است که از تشکیل‌شدن بلورهای منتول جلوگیری می‌کند.
روغن خالص به آرامی و به تدریج خنک می‌شود که به موجب آن بلورهای منتول تشکیل می‌شود. فرآیند انجماد معمولاً شامل سه مرحله سرد در دمای 14 درجه سانتی‌گراد و 10درجه سانتی‌گراد و منفی 5 درجه سانتی‌گراد برای ساعت‌ها است. بعضی‌اوقات، روند واقعی 48 ساعت طول می‌کشد و دمای خنک‌کننده تا دمای 20- درجه سانتی‌گراد کاهش می‌یابد. خنک شدن تدریجی و آهسته باعث تشکیل کریستالهای بزرگ و منظم‌تر می‌شود.
جداسازی کریستال های منتول از روغن، ابتدا با جداکردن روغن مایع باقیمانده از کریستال و سانتریفیوژ کردن کریستال‌ها در سانتریفیوژهای بزرگ که با سرعت حدود 1200 دور در دقیقه می‌چرخند، انجام می‌شود. برخی از تولیدکنندگان طی فرآیند سانتریفیوژ، کریستال‌ها را با مقدار کمی آب شستشو می‌دهند.
کریستالهای سانتریفیوژ بر روی سینی‌ها در محفظه‌های بزرگ و یا اتاق مخصوص پخش می‌شوند که به مدت تقریبی 36 ساعت در یک جریان آهسته هوا با دمای حدود 26 درجه سانتی‌گراد خشک می‌شوند. این عملیات باید با دقت انجام شود. سپس کریستال‌ها آماده بسته‌بندی و بازاریابی است.
خواص و موارد مصرف منتول
**توجه کنید قبل از مصرف گیاهان دارویی و داروهای گیاهی حتما با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید**
منتول یکی از عناصر مهم اسانسی از جنس منتا است و از زمان باستان در طب سنتی برای معالجه چندین بیماری مورد استفاده قرار گرفته است. این ماده در زمینه‌های متنوعی از صنایع دارویی (فروش مواد شیمیایی دارویی) و آرایشی گرفته تا دخانیات و صنایع غذایی استفاده می‌شود که کاربردهای آن به عنوان تقویت‌کننده طعم، نگهدارنده و خنک‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- بی حس کننده و ضد درد موضعی.
- تسکین دهنده سوزش گلو و سرفه.
- رافع گرفتگی عضلات و رگ به رگ شدن.
- کاهش دهنده تب و سردرد و سرگیجه.
- خاصیت ضد قارچ، ضد باکتری و ضد ویروسی.
- تسکین علائم حالت تهوع.
- درمان کننده بیماری های گوارشی و معده مانند سندروم روده تحریک پذیر.
- درمان کننده اسهال.
- کاهنده مشکلات سینوسی.
- کاهنده علائم سرماخوردگی و آنفولانزا.
- التیام کننده ناراحتی های دهان و لثه مانند زخم های شانکر. تاول های تب یا تبخال.
- کاهنده عوارض بیماری های مفاصل مانند آرتروز، کمر درد، پیچ خوردگی و … .
- کاهش تحریکات پوستی و خشکی کف سر و ایجاد شوره.
- طراوت بخشیدن و زنده سازی پوست.
- تسکین دهنده خارش های سطح پوست.
- جلوگیری از بروز آکنه.
- برطرف کننده احتقان بینی.
- دفع کننده آفت کنه زنبورهای عسل.
- با استشمام منتول و بخور آن میزان اضطراب و استرس کاهش می یابد.
- افزودن کریستالهای منتول به محصولات مراقبت از مو به تقویت و تغذیه و مو و رشد موهای سالم کمک می کند.
توضیحات برخی از کاربردها و خواص منتول
- این ماده می‌تواند به عنوان یک مسکن موضعی در برخی محصولات مراقبت از پوست عمل کند. در بسیاری از پاک‌کننده‌ها و شوینده‌های ضدآکنه این ماده یافت می‌شود. این به دلیل توانایی آن در ایجاد احساس خنکی است. منتول به جای کاهش واقعی دمای پوست، جریان کلسیم را در امتداد اعصاب مسئول تشخیص دما مسدود می‌کند. در نتیجه پایانه‌های عصبی این پیام را به مغز منتقل می‌کنند که پوست در حال خنک شدن است.
- احساس خنکی ایجاد شده توسط منتول آن را به یک ماده بسیار مفید برای محصولات پس از آفتاب مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها و ژل‌ها تبدیل می‌کند، زیرا احساس گرما و دردناک ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید را کاهش می‌دهد. این نوع ماده همچنین در محصولاتی یافت می‌شود که می‌توان آن را به صورت موضعی روی پیشانی به منظور تسکین درد ناشی از سردرد استفاده کرد.
- از دیگر کاربردهای آن در لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی می‌توان به عنوان یک ماده معطر و طعم‌دهنده اشاره کرد. این ماده طعم و بوی نعناع مشخصی دارد. همچنین این ماده در محصولات مراقبت از لب استفاده می‌شود، زیرا جریان خون را در آن ناحیه بهبود می‌بخشد و در نتیجه یک اثر حجم‌دهنده موقتی ایجاد می‌کند.
- از این ماده فقط روی پوست و به صورت موضعی استفاده کنید. ناحیه آسیب دیده را تمیز و خشک کنید. ابتدا مقدار جزئی از آن را روی پوست آرنج خود امتحان کنید در صورت نداشتن حساسیت از آن استفاده کنید. از این ماده روی پوست آسیب دیده یا تحریک شده (مانند پوستی که بریده شده، خراشیده شده، آفتاب سوختگی، آلوده است و یا جوش دارد) استفاده نکنید.
- استفاده از منتول به عنوان اسانس در غذاها ، خوراکی های با طعم و بوی نعنا مانند آدامس ،قرص نعنا و خمیردندان، دهانشویه، آبنبات ،آبنبات های دارویی، سیگار ، تنباکو ،لیکور ،شامپوی سر و بدن ، صابون ،مواد آرایشی و عطرها و اسانس ها.
- بخور جوهر نعناع یا بخور کریستال علاوه بر برطرف کردن و تسکین مشکلات تنفسی ، سینوزیت و غیره برای برطرف کردن خرو پف در هنگام خواب نیز موثر است. و باعث ایجادآرامش و خواب راحت می شود.
پماد ویکس
معروف ترین محصول ساخته شده از منتول در ایران پماد مسکن ویکس می باشد، که به عنوان مسکن درد های عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد.
ویکس پمادی قدیمی و منتول دار است. پماد ویکس از چندین ترکیب روغنی و گیاهی تسکین دهنده مانند نعنا، اوکالیپتوس و کافور تهیه می شود. ویکس یک مرهم پرمصرف است که می توان با آن احتقان مجاری تنفسی و دیگر علائم سرماخوردگی و گریپ را برطرف کرد. استفاده موضعی از آن روی قفسه سینه یا کمر باعث احساس آرامش بیمار و تسکین علائم می شود.
پماد ویکس صد سال است که وجود دارد و یکی از پرمصرف‌ترین ضداحتقان‌های موجود است.
ویکس برای تسکین سریع سردردهای سینوسی، می‌توانید به راحتی از ویکس استفاده کنید. ویکس به درمان میگرن نیز کمک می‌کند. مواد اولیه اصلی ویکس کافور، روغن اکالیپتوس و منتول است که همه این مواد باعث بهبود سردرد می‌شوند.
عوارض و موارد احتیاط و منع مصرف منتول
- بلعیدن آن می تواند خطرناک باشد و دوز بیش از حد آن که با مصرف بیش از حد محصولات حاوی منتول اتفاق میفتد، بسیار کشنده و خطرناک است. این مقدار ۵۰-۱۵۰ میلی گرم تخمین زده شده است. اثرات دوز مصرفی بیش از حد، درد شکم، فیبریلاسیون دهلیزی، اغما، سرگیجه، بی‌حالی، تهوع، بثورات پوستی، لرزش، استفراغ، سرگیجه است.
- دستان خود را پس از دست زدن به آن به خوبی بشویید.
- این دارو را درست قبل، حین یا بعد از فعالیت هایی که باعث افزایش درجه حرارت پوست می شوند (مانند استحمام، شنا، ورزش های سنگین) استفاده نکنید.
- پوست تحت درمان را با باند محکم نپوشانید و از پد گرم کننده استفاده نکنید.
- سوزش، درد، تورم یا تاول، قرمزی یا تحریک شدید پس از استفاده می تواند یکی از عوارض مصرف آن باشد.
- در صورت تماس مقدار زیاد این ماده با پوست، حساسیت های شدید، خارش و سوزش مشاهده شده است. همچنین در برخورد با چشم باعث ایجاد سوزش می شود. در صورت برخورد این ماده با چشم به سرعت چشم خود را بشویید و به نزدیک ترین مرکز بهداشتی مراجعه نمایید.
منبع: تیم تولید محتوای طبایع
سجاد
تشکر از مطلبتون
منتول های مصنوعی چون آزمایشگاهی هستند غالبا ممکنه حرمت شرعی داشته باشه استفادشون
کاش اینم تحقیق می کردین