برای دستیابی و حفظ تندرستی، رعایت اعتدال در جنبه‌های مختلف زندگی ضروری است. یکی از جنبه‌های مهم زندگی حرکت و سکون بدنی است. هرچند جامعه امروزی به طور کلی دچار نوعی رخوت و کاهش فعالیت و تحرک بدنی است اما هستند کسانی که در اثر زیاده‌روی در حرکت نیز دچار مشکل می‌شوند. گرچه حرکت یک مفهوم کلی است اما منظور اصلی در این بخش ورزش است. ما در این مطلب قصد داریم شمار را با راهکارهایی برای ورزش سالمندان آشنا کنیم.
فواید ورزش در طب ایرانی
- ورزش باعث تولید و افزایش حرارت غریزی می‌شود.
- ورزش با تولید گرمای ملایم در بدن، مواد دفعی را رقیق می‌کند. به طور منظم و مرتب آن‌ها را از جای خود حرکت داده و به خروج آن‌ها از بدن کمک می‌کند. همچنین مانع تجمع مواد زاید و ایجاد بیماری می‌شود.
- محکم شدن مفاصل، تاندون‌ها، رباط‌ها و عضلات.
- اندام‌ها بر اثر ورزش برای پذیرش غذا آمادگی بیشتری می‌یابند، زیرا مواد دفعی آن‌ها خارج شده و جای غذا خالی مانده است.
- تقویت نیروهای جاذبه و دافعه‌ی اعضای بدن
- رقیق شدن رطوبت‌های بدن و باز شدن مسامات(منافذ ریز بدن).
ورزش سالمندان
در ورزش سالمندان باید اختلاف حالات جسمی و بیماری‌هایی را كه معمولا به سراغ آن‌ها می‌آیند و عادت آن‌ها را در ورزش كردن در نظر گرفت. اگر جسمشان در اعتدال کامل باشد ورزش‌های معتدل برای آن‌ها مفید است. اگر یكی از اندام‌های آن‌ها در بهترین وضع اعتدال نیست باید در هنگام ورزش مراعات آن اندام بشود و دستور ویژه هر اندام درباره آن اجرا گردد.
چند نمونه ورزش برای سالمندان آسیب دیده
مثلا اگر سالمندان سر گیجه دارند، صرع و یا مواد «مرضی» به سوی گردنشان ریزش می‌كند و یا بخارهای زیاد به سوی سر و مغزشان بالا می‌رود، نباید در موقع ورزش سرشان را خم كنند. ورزش چنین كسانی باید پیاده‌روی، مسابقه دو، سواركاری و آن نوع ورزشی باشد كه به نیمه پایین تن مربوط می‌شود. اگر در پاها آسیبی داشته باشند ورزش آن‌ها باید از نوع ورزش‌های مربوط به بخش‌های بالای تنه، از قبیل وزنه‌برداری و پرتاب سنگ باشد. اگر قسمت میانی تن آسیب داشته باشد مثلا طحال، كبد، معده و یا روده‌ها در شرایط صحت نباشند، ورزش دو طرف تن سودمند است به شرطی كه مانعی در كار نباشد. اما اگر آسیب اطراف سینه را گرفته باشد نباید به جز ورزش قسمت بالای تن انجام دهند.
اندام‌های آسیب‌دیده را باید تدریجا به ورزش درآورد تا از آن نیرو گیرند. ورزش دادن تدریجی اندام‌های آسیب‌دیده و ناتوان گرچه برای پیران خوب نیست، برای كسانی كه در سایر مراحل عمر هستند مفید است. آنچه در این زمینه برای پیران ممنوع است برای پیرترانی كه از پای افتاده‌اند جایز است. ازپای‌افتادگان (خانه‌نشینان) باید اندام‌های ناتوان را به تدریج با ورزشی كه مناسب و سزاوار آن‌ها است مانوس كنند. اندام‌های بیمارشده را ممكن است بتوان در ورزش شركت داد و یا نتوان به این امر واداشت. منظور این است كه اگر اندام مورد نظر، گرم یا خشك باشد یا این كه ماده‌ای در آن باشد كه پخته نشده است و بیم آن می‌رود كه بر اثر ورزش متعفّن شود، نباید آن اندام را به ورزش درآورد.
منبع
کتاب پاسداشت تندرستی با پزشکی ایرانی – نوشته ریحانه معینی، نرجس گرجی
