هر یک از فصل‌های چهارگانه سال، مانند بدن انسان مزاج مشخصی دارند. بنابراین مدنظر قرار دادن مزاج فصل ها و دخالت دادن فصل و موقعیت جغرافیایی، در تغذیه مناسب آن فصل و پیشگیری از بیماری‌ها بسیار اهمیت دارد. تغییر مزاج فصل ها در تغییر مزاج انسان مؤثر است. بنابراین ما در این پست از مجله اینترنتی طبایع قصد داریم شما را با مزاج فصل‌ها و برخی از تدابیر آن آشنا نماییم.
مزاج فصل ها و برخی از تدابیر آن ها
فصل بهار
- فصل بهار از نظر گرمی و سردی، تری و خشکی در اعتدال است اما تا حدودی میل به حرارت ملایم و رطوبت دارد. از این رو برخی معتقدند که مزاج بهار گرم و تر است.
- هنگامی که بهار به مزاج اصلی خود باشد، برترین فصل‌ها است؛ زیرا مناسب مزاج خون و روح است.
- این فصل، به جهت آنکه خون را به اعتدال به سوی پوست جذب می‌کند، قرمزکننده رنگ رخسار است؛ اما همانند هوای تابستان تحلیل برنده نیست.
- بهار امراض مزمن را به هیجان وا می‌دارد. به این بیان که خلط‌های راکد را جاری می‌کند و چیزی جز حجامت یا فصد (خون‌گیری) و دفع مواد زائد و کم کردن طعام و زیاد نوشیدن مایعات و شربت‌های خنک، موجب خلاصی از امراض این فصل نیست.
- طب سنتی، برای لذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از سستی و افزایش غلظت خون پیش رفتن به سمت یک رژیم غذایی سبک را در این فصل توصیه می‌کند.
فصل تابستان
- طبیعت این فصل، گرم و خشک است. به خاطر طبیعتش، تحلیل برنده خلط‌ها و ضعیف‌کننده قوا و افعال طبیعی (به سبب افراط تحلیل) است، از این رو تفکر در خصوص فصل تابستان را باید از فصل بهار شروع نمود.
- دم و بلغم را کاهش داده و صفرا را زیاد می‌کند و لذا افراد صفراوی باید بیشتر غذای سرد و تر استفاده نمایند.
- فصل تابستان، موافق مزاج پیران، بلغمی مزاجان و مرطوبان است. هوای تابستان، رطوبت را کاهش می‌دهد و سردی را تعدیل می‌نماید.
- در تابستان چون حرارت میل به ظاهر دارد (به مناسبت حرارت ظاهری خورشید)، باطن سرد است و به همین دلیل هضم ضعیف می‌باشد و لذا سزاوار است که غذا در آن برعکس فصل زمستان، معتدل، نرم و سبک باشد.
- در فصل تابستان باید کمتر غذا خورد، فعالیت را کمتر نمود و استراحت بیشتری داشت.
- در این فصل، علایم گرمی و خشکی در افراد با مزاج گرم و خشک (صفراوی) که در دوره جوانی هم به سر می‌برند، تشدید می‌شود.
- اگر کسی تهوع دارد، باید آن را انجام دهد و مسهل قوی نباید خورد.
- در این فصل شربت‌های خنک و غذاهای ترش بیشتر باید خورده شود.
- مصرف آب‌میوه‌ها، شربت بنفشه، شربت گل و خیار چنبر، مناسب این فصل است.
- بهتر است که در فصل تابستان خوراک و نوشیدنی‌ها کمتر یا در حد اعتدال خورده شود و ورزش نیز کمتر انجام شود. آرامش و استراحت لازم است.
فصل پاییز
- مزاج این فصل، سرد و خشک است.
- مزاج فصل پائیز در سرما و گرما معتدل، ولی در تری و خشکی همانند بهار به اعتدال نیست. آفتاب پاییز هوا را کاملاً خشک نموده و اسباب تری در این فصل چندان آشکار نیست.
- در فصل پاییز، به ویژه در پاییزی که هوا متغیر است، باید بهداشت را بسیار رعایت نمود.
- نباید مواد غذایی خنک مصرف شود، نباید آب سرد زیاد نوشید و نباید با آب سرد دوش گرفته شود.
- در این فصل نباید در جایی سرد خوابید که بدن در اثر سرما به لرزش در آید.
- نباید با شکم سیر خوابید.
- از گرمای نیمروزی و سرمای صبح باید پرهیز کرد و شب‌ها و صبح‌ها سر را از سرما پوشاند.
- در این فصل باید از میوه‌های موسمی تا حد امکان دوری جست و زیاد نخورد. از میوه‌های مناسب این فصل می‌توان به سیب، به و گلابی اشاره کرد.
- باید به بیرون راندن مواد زائد از بدن پرداخت تا در زمستان گرد هم نیایند.
- این فصل اوج بروز بیماری‌های پوستی مانند اگزما و ترک لب‌ها است. بیماری‌های فکری همانند افسردگی شیوع بیشتری پیدا می‌کند.
- بهتر است در این فصل بیشتر غذاهای گرم و مرطوب مانند بادام و گوشت گوسفند مصرف شود.
فصل زمستان
- فصل زمستان دارای طبیعت سرد و تر است و زمینه‌ساز تشدید یا بروز بیماری‌های بلغمی است. به همین علت افراد بالای 50 سال بیشتر در این فصل دچار مشکل می‌شوند.
- با توجه به اینکه فصل زمستان تقریبا عکس تابستان است، تغذیه آن هم عکس تغذیه در تابستان می‌باشد. در زمستان غذایی باید میل شود که گرمی می‌بخشد و نباید از غذاهایی مانند دانه‌ها و سبزی‌ها که به لحاظ مواد غذایی ضعیف هستند، استفاده کرد.
- غذای زمستانی باید دارای ارزش غذایی بیشتری باشد. به علت هوای سرد در زمستان، بدن باید فعالیت زیادی داشته باشد و غذای زیادی به آن برسد. اگر زمستان جنوبی باشد، باید ورزش زیاد انجام گیرد و غذا کمتر خورده شود.
- نان گندم زمستانی باید قوی‌تر و پرمغزتر از نان گندم تابستان باشد؛ همچنین گوشت‌ها و غذاهای مصرفی.
- سبزی‌هایی مانند خرفه و کاسنی برای زمستان نباید مصرف شود و به جای آن سبزی‌هایی همچون کلم و گل کلم و چغندر و کرفس جایگزین شود.
- در فصل زمستان حرارت در بدن زیاد و قوی‌تر می‌باشد، لذا هضم غذا آسان‌تر است. پس مناسب است که غذا از نظر کمیت و مقدار زیادتر و غلیظ‌تر باشد.
- چون در فصل زمستان غلبه با برودت و رطوبت است، مناسب است که جمیع تدابیر، مایل به گرمی و خشکی باشد تا تعادل برقرار گردد.
حرف آخر…
این پست بدین منظور نگاشته شده است تا افراد بتوانند مزاج خود را با مزاج فصول تنظیم کنند. چرا که فصول روی مزاج افراد مختلف تأثیر می‌گذارد و با رعایت نکردن توصیه های تغذیه ای وضعیت اخلاط بدن به هم می‌ریزد.
جهت کسب آگاهی بیشتر در این زمینه، کتاب زیر را به شما معرفی می‌نماییم:
بیشتر بخوانید!
جواد
سلام وقت بخیر. من دکتر طب سنتی رفتم، چون فصل سرد که میرسه بدنم مثل کهیر میریزه و میخواره که داروهای پاک سازی کبد دادن و گفتن که طبع من صفراوی هست، اما سوالم اینجاست، علامت و مشکلات صفراوی ها مگر فصل گرما نباید ظاهر شود ( مثل خارش پوستی)، چرا من که گفتن صفراوی هستم فقط تو فصل سرما اینطوری میشم.؟؟؟ ممنون میشم راهنمایی کنین