درمان خروسک در طب سنتی

**توجه کنید قبل از مصرف گیاهان دارویی و داروهای گیاهی حتما با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید**

معرفی بیماری خروسک

خروسک یا لارنگوتراکئوبرونشیت (laryngotracheobronchitis) یا کروپ یک عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی است که برخی از کودکان ۶ ماهه تا ۳ ساله و در برخی موارد بزرگترها را مبتلا می کند و مشخص ترین علامت آن خشن شدن صدا و سرفه های کودک است.

این بیماری باعث التهاب حنجره، نای، نایژه‌های اصلی می‌شود. به علت تنگ بودن مجاری تنفسی در بچه‌ها ریسک ابتلا به انسداد مجاری هوایی به دلیل تورم و التهاب و همچنین علائم و عوارض آن بیشتر است.

احتمال ابتلای پسرها به این بیماری بیشتر از دخترهاست. این بیماری یک بیماری ویروسی است و در صورت ابتلای یکی از اعضای خانواده احتمال ابتلای بقیه اعضای خانواده بیشتر می شود.

وجه تسمیه خروسک این است که فرد مبتلا به خروسک هنگام سرفه زدن تقریبا صدایى شبیه به صداى خروس درمى ‏آورند. علائم این بیماری هنگام شب تشدید می شود.

در اغلب موارد ویروس پاراآنفلوآنزا باعث خروسک می‌شود، در برخی موارد ویروس بیماری هایی مانند آنفلوآنزای نوع A یا B و هموفیلوس آنفلوآنزا و سرخک نیز باعث بروز خروسک می شوند. خروسک گاهى ممکن است در اثر برخورد سرماى شدید یا برخورد هواى زیاد گرم و خشک عارض مى ‏شود.

علائم بیماری خروسک

بیماری خروسک ابتدا به شکل  یک سرماخوردگی معمولی شروع می شود و علائم یک سرماخوردگی معمولی را دارد. علائمی مانند آبریزش و گرفتگی بینی و به تدریج پس از یک تا دو روز با تورم و التهاب مجاری تنفسی فوقانی، علائم اصلی بیماری خروسک به صورت سرفه، تب، زکام، خشونت صدا و استریدور(خسخس شدید)‌ ظاهر می گردد.

سرفه‌ ها خشک و پشت ‌سر هم بوده و صدایی شبیه فوک یا آخر صدای خروس یا پارس سگ است که بر حسب شدت بیماری ممکن است به صورت تندی تنفس، تنفس دردناک، جاری شدن آب دهان، اختلال در بلع، گیجی و بی‌قراری، تنفس با صدای بلند و خس خس مانند، کبودی  و نارسایی تنفسی هم بروز کند.

مشکلات تنفسی ناشی از این بیماری باعث می شود فرد مجبور شود تندتر نفس کشیده و همین موضوع موجب درون رفتگی شدید پوست شکم و بین دنده های وی می شود. بیمار در چنین حالتی تمام تلاش خود را برای دریافت هوا و اکسیژن می کند. گاهی اطراف دهان فرد لب ها و همچنین ناخن ها به دلیل کمبود اکسیژن شدید، کبود شده و دچار رنگ پریدگی می گردد.

علائم خروسک در اثر مصرف بعضى مواد غذائى گرم و خشک مانند سیر، فلفل، دارچین، خرما، پسته و بوییدن بعضى مواد محرک تشدید می شود.

مدت زمان بیماری معمولا مدت سه تا پنج روز می باشد. بعد از برطرف شدن علائم جدی بیماری خروسک، سرفه خفیف ممکن است هم‌چنان برای چندین روز وجود داشته باشد.

**توجه کنید قبل از مصرف گیاهان دارویی و داروهای گیاهی حتما با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید**

گیاهان دارویی مناسب برای خروسک

• عناب: سرشار از ویتامین های A و C و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است و در تسکین علائم سرماخوردگی و التهاب راه های تنفسی و همچنین تسکین گلودرد مفید است.
• اکیناسه: یکی از گیاهان دارویی تقویت کننده سیستم ایمنی است. اکیناسه به شکل قرص، شربت و قرص جوشان نیز موجود است و می‌توان آن را با کمی آب میوه مخلوط کرد و ۳ تا ۴ بار در روز مصرف کرد.
• پرسیاوشان: التهاب گلو را درمان و برای درمان برونشیت موثر است.
• گیاه آقطی سیاه (Elder) و میوه های آن: برای درمان عفونت‌های ویروسی، به ویژه آن هایی که بر دستگاه تنفسی تاثیر می‌گذارند و تب ناشی از خروسک استفاده می شود.
• سپستان:  برای نرم کردن سینه و ریه خشک و خشن مفید است و همچنین  دردهای قفسه سینه را تسکین می دهد و ضد سرفه و در درمان زخم گلو نیز موثر است.
• شیرین بیان: یکی از بهترین گیاهان دارویی طب سنتی است که باعث تسکین التهاب راه‌های هوایی، حمایت از سیستم ایمنی می شود. این ریشه در طب سنتی برای سرفه، گلودرد و برونشیت استفاده می‌شود.
• تخم مرو: دمنوش آن درمان کننده سرفه، درمان کننده خارش گلو، خلط آور، تقویت کننده تارهای صوتی، تب بر و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است.
• زردچوبه: از قوی‌ترین داروهای طب سنتی ضد التهاب و ضد درد است.
• روغن های گیاهی خنک کننده مانند منتول، اکالیپتوس یا اسطوخودوس: با روغن مالی گلوی بیمار به رفع احتقان سینوس‌ها و باز شدن راه های تنفسی کمک می‌شود.
• مریم گلی: یکی از گیاهان دارویی برای تسکین التهاب و درد گلو می باشد.
• قدومه شیرازی: به صورت دمنوش در افراد سرد مزاج باعث نرم شدن سینه و رفع التهابات گلو می شود.

داروهای گیاهی و خوراکی های زیادی در طب سنتی برای تسکین علائم بیماری خروسک توصیه شده اند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.

برخی دیگر از خوراکی های مفید در تسکین علائم خروسک

• آب میوه خانگی با مزاج سرد و تر
• آش و سوپ ماهیچه
• سیب بخارپز
• بامیه خورشتی
• پاچه بز
• آب پیاز
• آش گشنیز
• زیتون
• عصاره کباب برگ
• کدو آب پز و بخارپز
• دمنوش ترکیبی ختمی و بنفشه روزی یک استکان با اندکی شیرینی
• اسفرزه یک قاشق چایخوری در یک لیوان آب سرد
• عرق خرفه
• حریره بادام
• عرق خارخاسک و عرق ناخنک روزی یک استکان
• لیمو شیرین
• روغن مالی گلو با روغن کرچک
• آب برگه زردآلو
• جوشانده ی نخود زرد
• بخور آب یا بخور گل بنفشه یا گل نیلوفر آبى
• دم کرده بارهنگ و اسفرزه و صمغ عربى و شکر تیغال از هرکدام به مقدار پنج گرم.
• مواد سرد و تر مانند اسفناج پخته با ماست شیرین، هندوانه، برگه شفتالوى خیس‏ کرده.
• ماساژ اطراف حنجره با ترکیب کافور، گل ارمنى و آب گشنیز

**توجه کنید قبل از مصرف گیاهان دارویی و داروهای گیاهی حتما با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید**

نسخ طب سنتی برای تسکین علائم و درمان بیماری خروسک

• قدومه ٥٠ گرم، تخم بالنگ ٢٥ گرم، صمغ عربی ١٠٠ گرم، تخم مرو ٣٠ گرم، تخم ریحان ٥٠ گرم، بارهنگ ٢٥ گرم، ورق ژلاتین ٤ عدد و به دانه ٢٠ گرم را با هم مخلوط و کمی بکوبید. سپس، روزانه یک قاشق غذاخوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش و یا یک لیوان شیر داغ ریخته و اجازه دهید به مدت ١٠ دقیقه در آن بماند سپس میل نمایید. این نسخه برای درمان خروسک و کاهش سرفه بسیار مفید است. بهتر است این نسخه را دو بار در روز مصرف نمایید.
• هر روز در سه نوبت، یک قاشق غذاخوری تخم ریحان یا تخم بالنگ و یا تخم بارهنگ را در یک لیوان شیر داغ ریخته و به مدت ٥ دقیقه خیس نموده و میل کنید.
• هر روز در سه تا پنج نوبت، یک قاشق غذاخوری نشاسته را در یک و نیم لیوان شیر به مدت ٣ دقیقه جوشانده و سپس آن را میل کنید.
• پونه معمولی ١٠٠ گرم، پولک اعلا ٨٠ گرم، آویشن شیرازی ٣٠ گرم، گل بابونه ٥٠ گرم، تخم گشنیز ٥٠ گرم، مرزنجوش ٣٠ گرم، گل ختمی ٥٠ گرم، پونه وحشی ٥٠ گرم، اسطوخودوس ٣٠ گرم، آویشن کوهی ٤٠ گرم، گل بومادران ٣٠ گرم، تخم رازیانه ٥٠ گرم، کاکوتی ٣٠ گرم، گل پنیرک ٤٠ گرم را کمی خرد کرده و به خوبی با هم مخلوط کنید. سپس، هر روز ٣ تا ٥ قاشق غذاخوری از این مخلوط را در یک قوری یا شیشه بزرگ ریخته و در حدود ٤ لیوان آب جوش به آن اضافه کنید و اجازه دهید به مدت ٤٥ دقیقه دم بکشد. بعد از دم کشیدن آن را صاف نموده و به تدریج میل نمایید.
• هر روز ٤ تا ٦ قاشق غذاخوری، پونه را در یک قوری مناسب ریخته و به آن در حدود ٣ تا ٤ لیوان آب جوش اضافه نموده و اجازه دهید به مدت ٣٠ تا ٤٥ دقیقه دم بکشد. سپس، آن را صاف کرده و میل نمایید.
• به ٣ لیوان آب در حال جوش، ٥ قاشق غذاخوری برگ های پولک را اضافه کنید و اجازه دهید ٣٠ تا ٤٠ دقیقه دم بکشد. سپس، آن را صاف کرده و به تدریج میل کنید.
• 2 تا 3 بار مخلوط آب گرم یا شیر داغ با یک قاشق چای خوری عسل کیل نمایید. لازم به ذکر است، از دادن عسل به کودکان زیر یک سال اجتناب کنید.
• استفاده روزانه از دمنوش های زنجبیل، چای زردچوبه و چای دارچین.
• هر روز نیم ساعت پس از صرف هر وعده غذایی یک استکان عرق پونه میل نمایید.

پرهیزات برای بیماری خروسک

• تخمه
• نمک
• چای
• دوغ
• پنیر
• روغن نباتی
• شیر
• فرنی

منبع: تیم تولید محتوای طبایع