درمان پوکی استخوان در طب سنتی

درد مفاصل، آرتروز، یا پوکی استخوان مشکلاتی است که به واسطه سبک نادرست زندگی و بالا رفتن سن گریبان همه را می گیرد و بهترین درمان برای پیشگیری و بهبود و تسکین آن ها استفاده از توصیه ها و درمان‌های طب سنتی است. در این پست از مجله اینترنتی طبایع با چندین درمان موثر برای درد مفاصل و پوکی استخوان آشنا می‌شوید.

 عارضه ای به نام پوکی استخوان

• پوکی استخوان یک اختلال اسکلتی است که به علت طبع سرد بروز پیدا می‌کند.
• این عارضه در افراد بالای ۴۵ سال بیشتر دیده می‌شود.
• مبتلایان به پوکی استخوان با کاهش تراکم و استحکام استخوان‌ها در معرض خطر شکستگی استخوان قرار می‌گیرند که استخوان‌های مچ دست، ستون فقرات و لگن آسیب‌پذیری بیشتری دارند.
• پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است، همچنین سفیدپوستان بیشتر به این عارضه دچار می‌شوند.
• افرادی که قدی کوتاه و جثه‌ای کوچک دارند، به عبارتی استخوان‌بندی آن‌ها کوچک است هم در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرند.
• بخش زیادی از بیمارانی که پوکی استخوان دارند یا کلسیم بدن آنها پایین است، اکثراً رسوب «خلط سودا» و لرزش و ضعف دست و پا دارند.
• پوکی استخوان اغلب با افزایش بلغم همراه است، هرچند این تمام مسئله نیست اما از اصلی ترین دلائلی است که بسیاری از درمان‌ها را بلا اثر می‌کند.

چرا دچار پوکی استخوان می شویم؟

از منظر طب سنتی، غلبه خلطی به ویژه غلبه بیش از حد بلغم در استخوان‌ها می‌تواند باعث پوکی استخوان ها ‌شود.

اما از دیگر عوامل موثر در بروز پوکی استخوان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سبک زندگی ناسالم و مصرف مواد غذایی نامناسب
• سن بالا
• عوامل ژنتیکی (ارثی)
• استعمال دخانیات مانند سیگار و قلیان
• مصرف مشروبات الکلی
• مصرف ترشی و سرکه‌های صنعتی و نوشیدن چای پُررنگ
• ابتلا به بیماری‌هایی مانند کم خونی، پرکاری تیروئید، دیابت، آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
• مصرف برخی دارو‌های کورتون‌دار مانند پردنیزولون و دارو‌های ضد افسردگی، چاقی و کم‌تحرکی

زنان یائسه و افرادی که رژیم‌های لاغری سخت و خودسرانه می‌گیرند که املاح و ویتامین‌های بدن آنها مانند فسفر، زینک و ویتامین D۳ کاهش پیدا می‌کند در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.

مهم‌ترین علائم پوکی استخوان

• درد‌های مفصلی از مهمترین علائم پوکی استخوان است.
• مبتلایان به این عارضه نمی‌توانند به مدت طولانی بایستند؛ آنها همچنین نمی‌توانند راست بنشینند.
• این اشخاص با گذشت زمان قدشان کوتاه می‌شود و با کوچکترین فشار، استخوان‌های آن‌ها خُرد می‌شود و می‌شکند.

تدابیر درمانی پوکی استخوان از نگاه طب سنتی

• در درمان پوکی استخوان کافی نیست که ما مقدار بیشتری کلسیم وارد بدن بکنیم؛ بلکه باید قبل از آن مدتی با مصرف منضج های بلغم_چیزهایی که بلغم اضافی را از بدن خارج می‌کند_ بلغمی را که میان بافت‌های استخوانی ذخیره شده از آنجا خارج کنیم
•  ماساژ روزانه به واسطه حرارتی که در بدن تولید می‌کند و داروها و روغن‌های گرم وخشک (روغن زیتون، روغن خردل، روغن نارگیل و ..) و منضج‌های بلغم و سودا زاها بسیار در درمان پوکی استخوان مورد توجه است.
• در طب سنتی به واسطه بلغم زا بودن شیر و لبنیات، بهتر است افراد دارای پوکی استخوان، از شیر به همراه زنجبیل یا سایر مصلحات آن استفاده کنند و از خوردن شیر خام به شدت پرهیز کنند.
• خوردن پیاز در پیشگیری از پوکی استخوان مؤثر است؛ چرا که پیاز با جلوگیری از کاهش مواد معدنی به ویژه کلسیم موجود در سلول‌های استخوانی از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.
• پیاز اب میان بافتی بدن را متعادل می‌کند به همین دلیل تاثبر مثبتی در خروج بلغم دارد.
• استفاده از روغن بادام تلخ و اسانس نعناع برای ماساژ اندام‌های مستعد پوکی بسیار مفید است.
• مبتلایان به پوکی استخوان برای رفع مشکل خود باید بین ساعات ۱۱ تا ۱۵ به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پا‌های خود را مقابل نور خورشید بگذارند تا ویتامین D۳ آن‌ها تامین شود.
• افراد دچار این عارضه باید در بالا و پایین رفتن از پله‌ها احتیاط کنند. اتجام ورزش و نرمش‌های ملایم برای مبتلایان به پوکی استخوان ضروری است.

تدابیر مصرف لبنیات جهت درمان پوکی استخوان

• لبنیات طبع سرد و خشک دارد؛ استخوان هم طبعش سرد و خشک است؛ از سوی دیگر افراد بالای ۴۵ سال هم طبع سرد دارند، بنابراین اشخاص باید لبنیات را به ویژه در فصل سرد به همراه مصلحات آنها مصرف کنند.
• به طور مثال اشخاص باید پنیر را به همراه پونه، سیاه‌دانه و گردو مصرف کنند.
• خوردن ماست یا دوغ به همراه کاکوتی، زیره، شوید و گل‌سرخ و کشک هم به همراه نعناع و گردو پیشنهاد می‌شود.
• مصرف مصلحات همراه لبنیات علاوه بر اینکه به تعدیل طبع سرد لبنیات کمک می‌کند، در جذب و هضم بهتر این مواد هم مؤثر است.

جلوگیری و درمان پوکی استخوان در دوران بارداری و شیردهی

• یکی از بهترین ترکیبات برای جلوگیری یا درمان پوکی استخوان سوپ پای مرغ و معجون پوکی استخوان است که غضروف ساز خوبی هم بوده و برای همه بویژه بانوانی که دوره بارداری و شیردهی را گذرانده اند توصیه می‌شود.
• ترکیبات معجون پوکی استخوان: یک لیوان شیربادام یا شیرتازه گاو، یک قاشق غذا خوری ترکیب پودر سنجد و سورنجان، پنج عدد انجیر، یک قاشق مرباخوری تخم شربتی، کمی عسل، یک چهارم قاشق چایخوری پودر پوست تخم مرغ مخلوط کنید و میل کنید.
• تذکر:  زنان باردار باید از نظر رژیم غذایی زیر نظر پزشک باشند.

نسخه دکتر حسن اکبری برای درمان پوکی استخوان

• آب کله پاچه + دارچین هر روز یک لیوان میل کنید.
• پنیر و نان و گردو برای وعده شام میل کنید.
• نخود آب میل کنید، ۲۴ ساعت نخود را خیس کنید، بعد از آن پهن کنید در سینی و پارچه نم داری روی آن بیندازید( مانند سبزه درست کردن) به مدت ۴۸ ساعت؛ پیاز داغ فراوان که زیاد هم سرخ نشود، به همراه قلم گاو یا دنده گوسفند + نخود تهیه شده و ادویه ها (درصورت تمایل بلغور گندم هم می‌توانید اضافه کنید) می‌گذارید خوب بپزد و در آخر زعفران و گلاب را اضافه کرده و خاموش می‌کنید.

راهکارهای دکتر لیلا شیربیگی جهت درمان پوکی استخوان

از نظر دکتر شیربیگی، با وجود اینکه اختلال پوکی استخوان بطور مشخص در منابع گذشتگان و طب ایرانی یافت نمی‌شود اما می‌توان علائم و موارد مشترک بین پوکی استخوان و سوء مزاج‌های استخوانی را در طب ایرانی و طب رایج، مشاهده کرد.

راهکارهای مقابله با پوکی استخوان

• شیربیگی در خصوص راه‌های مقابله با این بیماری گفت: مهم‌ترین راه جلوگیری از تشکیل و پیشرفت اختلال پوکی استخوان در طب ایرانی، انجام ورزش ملایم  روزانه، افزایش حرارت درونی بدن و کاهش وزن است.
•  ورزش از دیدگاه طب ایرانی برای این اختلال مفید است و موجب افزایش حرارت درونی خواهد شد، البته ورزشی که اصطلاحا نفس فرد بر اثر آن به شماره بیفتد، تنفس عظیم شده و سرخی روی گونه ها ایجاد شود.
• این متخصص طب سنتی درباره الگوهای غذایی مناسب برای مبارزه با این بیماری تصریح کرد: مصرف روزانه کنجد شاید یکی از بهترین راه های مبارزه با پوکی استخوان باشد، بنابراین خوردن آن را به بیشتر افراد توصیه می‌کنیم، اما درسنین بالا به دلیل افزایش چربی‌های خون باید مصرف آن تحت نظر پزشک متخصص طب ایرانی باشد.
•  کاهش مصرف غذاهای غلیظ مانند ماکارونی، پنیر پیتزا، حلیم، کله پاچه و انواع شیرین کننده‌های مصنوعی با کمک به  کاهش وزن، احتمال بروز این اختلال را کاهش می‌دهند.

 بخور و نخور‌های غذایی برای مبتلایان به پوکی استخوان

• مبتلایان به پوکی استخوان می‌توانند انواع ماهی‌ها مانند ماهی ساردین را به همراه ادویه‌هایی مانند زردچوبه، زیره، فلفل‌ سیاه، زنجبیل، دارچین و میخک مصرف کنند.
• استفاده از مواد غذایی مانند گوشت گوسفند جوان، سبزی‌های برگ سبز تیره مانند کلم بروکلی، انواع کلم‌ها مانند کلم بنفش، چهارمغز (پسته، بادام، فندق و گردو)، لوبیای سویا و خرما برای اشخاص دچار این عارضه مفید است.
• برای درمان پوکی استخوان در طب‌ سنتی توصیه شده است از ریشه زرد چوبه استفاده شود.
• گیاه گزنه نیز خاصیت ضد درد مفاصل و پوکی استخوان دارد، بطوری که جوشانده آن برای پیشگیری از این بیماری مفید است.
• مصرف کال‌جوش (کله جوش)، پاچه گوسفند به علت داشتن کوآنزیم Q۱۰ و نان، پنیر و گردو به همراه پونه برای مبتلایان به پوکی استخوان مفید است.
• افراد دچار این عارضه برای رفع مشکلشان می‌توانند ۱۰۰ گرم پودر سنجد را با ۳۰ گرم تخم شربتی، پنج گرم زنجبیل، پنج گرم دارچین و  پنج گرم میخک با هم ترکیب کنند، سپس یک قاشق مرباخوری از این مخلوط را در یک لیوان شیر بریزند و شیر را به همراه ۲ عدد خرما میل کنند.
• البته ترکیب پودر میوه و هسته سنجد (یک قاشق مرباخوری)، شیر گرم (یک لیوان) و عسل (یک قاشق غذاخوری) نیز برای پیشگیری از پوکی استخوان کفایت می‌کند.
• تخم گشنیز علاوه بر خواص درمانی بسیاری که دارد دمنوش آن برای پوکی استخوان مفید است، برای تهیه این دمنوش، دو قاشق غذاخوری تخم گشنیز را در یک لیوان آب جوش بریزید، درب آن را بگذارید و حدود ده دقیقه صبر کنید تا دم بکشد، سپس روزانه دو فنجان از این دمنوش را همراه عسل یا شکر سرخ میل کنید.

با تشکر از دکتر حسن اکبری و لیلا شیربیگی