بهترین زمان برای از شیر گرفتن نوزاد

از شیر گرفتن نوزاد به دلیل جدایی شیرخوار از مادری که همیشه در اختیار او بوده و او را لمس می‌کرده و در آغوش می‌گرفته است، می‌تواند هم برای مادر و هم کودک روندی طولانی و سخت باشد و روند شیردهی یا توقف آن نباید به‌اجبار اتفاق بیفتد و در هر دو مورد، مادر باید آمادگی لازم و کافی داشته باشد. بااین‌حال، در طب سنتی دستورالعمل های کلی و ساده وجود دارد که به مادران کمک می کند در این مورد بهتر تصمیم بگیرند.

مصرف شیر مادر تا چه اندازه اهمیت دارد؟

•  شیر مادر بهترین غذاست و باعث تقویت اعضاءاصلی کودک می‌شود.
• شیر مادر سبب بهبود رشد کودکان از جمله استحکام و تراکم استخوان‌ها می‌شود،
• همچنین می‌توان به کاهش بروز دیابت نوع ۲، دیابت نوع ۱، بیماری کرون، برخی از انواع سرطان ها و آلرژی اشاره داشت.
• تغذیه انحصاری یا بلند‌مدت با شیر مادر به‌دلیل وجود اسیدهای چرب طولانی‌زنجیر بیشتر نسبت به شیرخشک، با تکامل بیشتر ادراک نوزاد در ارتباط است.
• شیر سالم مادر باید معتدل القوام، معتدل المقدار، سفید، خوشبو و شیرین باشد.

تغذیه کودک با شیر مادر تا چه زمانی؟

• شیر مادر نقش بسیار مهمی در تکامل جسمی و روحی کودک دارد بنابراین باید کودک تا زمانی که به این مایع نیاز دارد، از شیر مادر تغذیه کند.
• همه ما مزایای شیر مادر را می دانیم بنابراین هرچه کودک از شیر مادر به مدت بیشتری استفاده نماید به همان اندازه از مواد مغذی موجود در شیر مادر بهره مند می شود.
• به همین خاطر بسیاری از افراد بر این باورند که کودک تا پایان دو سالگی باید شیر بخورد.
• اگرچه در اغلب کتب طب سنتی، مدت زمان شیردهی دو سال ذکر شده است اما به نظر می رسد که این زمان با کمی مسامحه اعلام شده است.
• واقعیت این است که بر اساس اعلام قرآن کریم، مجموع مدت زمان بارداری و شیردهی، سی ماه است: «وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً»
• و چون بارداری طبیعی، بین شش تا نه ماه است، زمان شیردهی بین بیست و یک تا بیست و چهار ماه طول می کشد؛ اگرچه شیردهی کامل همان دو سال تمام است؛ لذا سعی کنید قبل از این مدت کودک را از شیر نگیرید.
• از طرفی  شیردهی بیش از دو سال، باعث کندذهنی کودک می شود.

نکات مهم از شیر گرفتن نوزاد

• از نظر طب سنتی ایرانی از شیر گرفتن نوزاد باید تدریجی باشد.
• بهترین زمان آن، اواخر زمستان و اوایل بهار و یا اواخر تابستان است چرا که در فصل گرما و زمستان، به علت سوء هضم خطر اسهال وجود دارد.
• در حقیقت هوای معتدل برای از شیر گرفتن کودک زمان مناسب‌تری است.
• بهتر است برای از شیر گرفتن غذای کمکی کودک را افزایش دهید تا اشتهای کودک به شیر مادر کمتر شود و سپس کم کم شیر مادر را کم کنید.
• از شیر گرفتن کودک باید در زمانی باشد که کودک بیمار نباشد به خصوص حواسمان باشد که شیرخوار بیماری گوارشی ازجمله ‏سوءهضم یا اسهال نداشته باشد تا در هضم و جذب غذا دچار مشکل نشود.‏
• گاهی مادر با اظهار درد در پستان و زخمی نشان دادن پستان ترحم کودک را برمی‌انگیزد که عده‌ای از پزشکان و روانشناسان با این کار مخالفند و اعتقاد دارند که به کودک آسیب روانی وارد می‌شود.
• چون ممکن است کودک خود را در ایجاد این آسیب به مادر مقصر بداند.
• یادتان باشد سرگرم کردن کودک و افزایش محبت به او از اصول مهم این دوران است.
• زمان‌هایی که استرس کمتری دارید برای از شیر گرفتن کودک مناسب‌تر هستند.
• یک راه پیشنهادی این است که شبها طفل را به زور از خواب بیدار کرده به او شیر خورانده شود تا از شیرخوردن بدش بیاید.
• راه دیگر این است که برخی روزها مطلقا شیر داده نشود و تنها در شب شیر داده شود و گاهی عکس این کار انجام شود.
• در مدت از شیر گرفتن کودک، شب ها وقتی که کودک خواب است؛ یکی دو نوبت به او شیر بدهید تا کمی سینه تخلیه شود.

از شیر گرفتن کودک باید بدون اجبار و تدریجی باشد …

• در کتب طب سنتی توصیه شده است که شیر کودک به تدریج کمتر شده و حذف شود تا بدن او فرصت تطابق با شرایط را داشته باشد؛
• مطالعات علمی جدید نشان می‌دهد که از شیر گرفتن کودکان با افزایش میزان بروز اسهال در آن‌ها مرتبط است و یک دوره آسیب پذیری نسبت به اسهال بلافاصله بعد از ختم شیردهی وجود دارد،
• در صورتی که از شیر گرفتن تدریجی و صحیح انجام شده باشد خطر ابتلا به اسهال به میزان قابل توجهی کم می‌شود.

غذاهای مناسب در زمان از شیر گرفتن نوزاد

• خوراکی‌های مناسب در زمان از شیرگرفتن عبارتند از: حریره‌ها مانند حریره بادام، سوپ های رقیق، گوشت‌های سهل الهضم، هلیم با گوشت نرم، هریسه، فرنی و شیر برنج که البته این‌ها مخصوص به فصل خاصی نیست.
• بهتر است اغذیه کودک را به اشکال مورد توجه او درآورد تا میل بیشتری به خوردن پیدا کند.
•  اگر ضرورتی به از شیرگیری در فصول گرم یا سرد وجود دارد، باید غذاهایی متناسب آن فصول به کودک داده شود.
• اگر زمان از شیرگرفتن کودک با هوای سرد زمستان تلاقی کرد، باید از مواد غذایی بالفعل گرم استفاده کنید و از نوشاندن آب خیلی سرد به کودک پرهیز کنید و بدن او را در این زمان باید گرم نگه دارید.

مشکلات از شیر گرفتن نوزاد

• بعد از اتمام دوران شیردهی، احتمال درد و تورم در پستان‌های مادر وجود دارد که سبب ناراحتی و آزار نسبتا شدید او می‌شود که به دلیل بسته شدن مجرای شیر و تجمع شیر باقیمانده در پستان است.
• این عارضه خصوصا در زمانی که شیر مادر ناگهانی و در زمان خیلی کوتاه قطع می‌شود، شدیدتر است.

توصیه‌هایی برای مادران 

• اگر شیر تدریجی قطع شود باعث سهولت قطع شیر در مادر و درد و آزار کمتر او می‌شود، پس سعی کنید این کار را تدریجی انجام دهید.
• با قطع شیردهی و به منظور جلوگیری از احتقان پستان ها، باید شیر را دوشید اما این تخلیه نباید کامل و تمام باشد بلکه فقط در حد سبک شدن نسبی پستان ها.
• اگر به طور مرتب و کامل شیر را بدوشید؛ شیر همچنان تولید خواهد شد.
• از سینه بند مناسب و نسبتا محکم استفاده کنید.
• برای کم شدن حالت احتباس مایعات در بدن مادر، مصرف نمک را کم کنید.
• در پخت غذای روزانه از ادویه‌های شیرافزا (زیاد کننده‌های شیر) مثل رازیانه، شوید، آویشن، سیاهدانه، زیره سبز، زعفران و … استفاده نکنید.
• از گذاشتن برگ کلم خنک در دور پستان برای انقباض سینه وکاهش ورم استفاده کنید.
• از خشک کننده‌های خوراکی شیر مثل نعناع هم می‌توانید استفاده کنید.
• قرار دادن ترکیب سرکه و عدس روی سینه‌ها نیز با ایجاد انقباض و کم کردن خونرسانی به کمتر شدن شیر کمک می‌کند.
• از تحریک و دستکاری سینه‌ها خودداری کنید.
• کمپرس سرد روی سینه‌ها هم کمک کننده است.

نکته مهم: این درد و تورم در روز‌های اول پس از قطع شیردهی به اوج می‌رسد و سپس به تدریج کم می‌شود، در صورت همراه شدن تب شدید یا سایر علائم توصیه می‌شود به منظور بررسی عفونت یا بیماری‌های دیگر به پزشک مراجعه کنید.

 والدین گرامی این اشتباه را مرتکب نشوید …

یک اشتباه بسیاری از والدین این است که با این استدلال که بهتر است خود و فرزندانشان، یک بار این استرس را تحمل کنند؛ به طور همزمان، اقدام به از شیر گرفتن و نیز آموزش کنترل ادرار و مدفوع (به زبان ساده، همان از پوشک گرفتن) به کودک خود می‌کنند؛

غافل از این که تحمل این دو استرس همزمان، برای کودک بسیار سنگین است.

در این حال، یا حداقل یکی از این دو اقدام به شکست می انجامد یا اگر هم به ظاهر موفقیتی در کار باشد؛ به تجربه دیده شده است که چنین کودکانی پس از یک دوره چند ماهه یا چند ساله کنترل ادرار و مدفوع، بدون وجود دلیل ظاهری خاصی، دچار مشکلات متعددی در این زمینه ازجمله بی اختیاری دفع، شب ادراری و مانند آن می شوند.

در این شرایط، طب سنتی چه پیشنهادی دارد؟

• پیشنهاد ما این است که حداقل یک دوره چند ماهه بین این دو اقدام، فاصله بیندازید و بعد از این که مطمئن شدید که کودک، شیر خوردن را فراموش کرده است؛ نسبت به آموزش دفع ادرار و مدفوع به وی اقدام کنید.
• البته این مسأله در مورد کودکانی که توانایی آن را دارند که قبل از دو سالگی در مورد کنترل ادارار و مدفوع، آموزش های لازم را فرا بگیرند؛ مصداق نخواهد داشت.

تا زمانی‌که کودک را از شیر می‌گیرید، حس آرامش را در او ایجاد کنید

• ارتباط پوستی با کودک را حفظ کنید؛
• به کودک آرامش دهید؛
• با کودک بازی کنید، برایش آواز بخوانید و او را بیرون ببرید؛
• کودک را در آغوش بگیرید و به‌آرامی تکان دهید؛
• درصورتی‌که کودک دندان درآورده است می‌توانید حلقه‌های لاستیکی مخصوص گاز گرفتن را در فریزر سرد کنید و به کودک بدهید؛
• شیوه‌ی جدیدی برای خواباندن کودک پیدا کنید تا کودک به‌راحتی به خواب برود.
• می‌توانید از افراد دیگر یا مراقب برای آرام‌کردن کودک استفاده کنید.
• زمانی‌که نوزادان از شیر گرفته می‌شوند، ممکن است به‌شدت تلاش کنند تا از شیر مادر تغذیه کنند.
• در این مواقع اجازه دهید تا فرد دیگری به کودک غذا دهد یا او را آرام کند؛ این روش می‌تواند به‌طور واضح موجب کاهش استرس مادر و پدر شود.
• مادران باید در مقابل نوزادی که تمایلی ندارد از شیر گرفته شود صبور باشند.
• ممکن است در مراحل اولیه‌ی رشد کودک اختلالی ایجاد شود، کودک مضطرب شود، به مادر بچسبد یا بیش‌ازحد معمول گریه کند، اما بعد از گذشت چند هفته، این موضوع بهبود می‌یابد.