خارش و خشکی پوست از علل تا درمان

خارش و خشکی پوست یک حس ناخوشایند و یکی از پدیده‌ها و شکایات شایع پوستی است که به دلایل مختلف بروز می‌کند. این مشکل در فصل بهار و پاییز به دلیل حساسیت‌های فصلی و افزایش گرمی بدن به ویژه در کبد، بیشتر اوج می‌گیرد. ما در این پست قصد داریم شما را با علت خارش دست و پا در طب سنتی و خشکی پوست، و راه حل‌ها و تدابیر درمان سریع خارش بدن با طب سنتی آشنا نماییم.

علل خارش و خشکی پوست

برای علت خارش دست و پا در طب سنتی نکات زیر گفته شده است:

• علت خارش دست و پا در طب سنتی ناشی از خشکی پوست است و این خشکی به 2 گونه است؛ یا از زمینه گرمی است که شدید شده و به خشکی و خارش تبدیل شده یا این خشکی از سردی پدید آمده است.
• گرمی منجر به خشکی یعنی صفرای خشک‌شده و سردی منجر به خشکی یعنی سودای خشک‌شده است.
• علت خارش دست و پا در طب سنتی در میان افرادی با مزاج های «گرم و خشک» و «سرد و خشک» شایع‌تر است. غلبه سردی و خشکی در این افراد باعث خشکی بیشتر پوست و در نتیجه، خارش خواهد شد.
• یکی از دلایل علت خارش دست و پا در طب سنتی نیز بد کارکردن کبد است.
• یکی دیگر از دلایل خارش ممکن است مصرف برخی داروهای خاص و واکنش بدن به آن باشد.
• در ضمن مصرف خوراکی‌هایی با مزاج گرم و خشک و سرد و خشک هم می‌تواند خشکی و خارش پوست را تشدید کند. و این مورد می‌تواند علت خارش بدن در شب طب سنتی باشد.
• افرادی که طبیعت تر دارند، گرم و تر یا سرد و تر، کمتر درگیر این عارضه می‌شوند.

نحوه تشخیص نوعی خشکی پوست

• اگر خارش از نوع صفرا (گرمی) باشد، در زمان استحمام وقتی آب به تن می‌رسد و به‌اصطلاح بدن خیس می‌شود، این نوع خارش رفع می‌شود.
• اما اگر خارش از نوع سودا (سردی) باشد، در زمان استحمام این خارش رفع نمی‌شود یا حتی بیشتر می‌شود.

پاییز و خشکی پوست

همانطور که می دانیم خشکی پوست در فصل پاییز و حتی زمستان بسیار تشدید می‌شود و حتی کسانی که سابقه خشکی پوست ندارند در این دو فصل با خشکی پوست، دست و پنجه نرم می کنند.

چرا در پاییز پوست بدن ما خشک می‌شود؟

• علت خشکی پوست در افراد معمولی این است که میزان چربی و آب پوست تا حد زیادی تحلیل پیدا می‌کند. این اتفاق یا به خاطر تبخیر آب پوست یا عدم استفاده مناسب و به جا از مرطبات یا استفاده بی‌رویه از شوینده‌هاست که باعث از بین رفتن لایه محافظتی و در نتیجه تبخیر آب پوست ما می‌شود.
• علت دیگر خشکی پوست ممکن است بیماری‌هایی مانند اگزما، دیابت، تیروئید، سوریازیس یا افزایش صفرا یا سودا بدن است.

رفع خارش و خشکی پوست با تدابیر طب سنتی

معمولاٌ مرکز تنظیم خشکی‌ها در بدن، کبد است، یعنی خشکی پوست و خارش‌های آن در اغلب موارد با افزایش رطوبت کبد از بین می‌رود یا تا حد زیادی تخفیف پیدا می‌کند.

گام اول برای رفع خشکی پوست، درمان بیماری‌های زمینه‌ای است.

گام دوم: مصرف داروهای سنتی و تغییر رژیم غذایی

رژیم غذایی مناسب درمان خارش بدن در طب سنتی

• مصرف مواد غذایی آبکی به خصوص آبمیوه‌هایی مثل آب هویج و آب سیب و میوه و سبزی‌های آبدار مثل کاهو و خیار اگر متناسب با فصل مصرف شوند.
• پرهیز از مصرف غذاهای خشک مزاج یکی دیگر از راه‌های درمان خارش بدن در طب سنتی است.
• مصرف غذاهای ساده‌ای مثل شیربرنج نیز می‌تواند به پوست رطوبت کافی برساند و در درمان سریع خارش بدن با طب سنتی کمک کننده باشد.
• عرق کاسنی و عرق شاتره (شاهتره) هم می‌تواند حرارت کبد را پایین آورده و تا حدود زیادی جلوی خارش‌های پوست و خشکی آن را بگیرند. البته افرادی که مزاج سرد و خشک دارند باید برای رفع خارش‌ و خشکی پوست، از عرق کاسنی و شاتره همراه با روغن زیتون و عسل استفاده کنند.
• یکی دیگر از راهکارهای مفید برای درمان سریع خارش بدن با طب سنتی آن است که ادویه، سیر، خرما و گردو در غذا استفاده نشوند و بیشتر از غذاهای خنک مثل جو به صورت سوپ جو بهره برده شود.
• خارش بدن عمدتا به علت حرارت و گرما است و باید مواد با طبع سرد استفاده شود. مصرف خاکشیر و دوغ بسیار موثر است. دمنوش گیاه مریم گلی نیز مفید است.
• ماء الشعیر طبی در رفع جوش، خارش و کهیر تا حد زیادی موثر است.
•  خاکشیر رطوبت زیادی دارد و در رفع حساسیت، آلرژی و خارش بسیار مفید است.
• سرکه سیب طبیعتی سرد دارد و برای درمان انواع جوش و حساسیت‌های پوستی به صورت خوراکی (مثلاً با سالاد) موثر است. از این‌رو سرکه می‌تواند یکی از راه‌ کارهای درمان خارش بدن در طب سنتی باشد.
• برای درمان خارش از نوع سودا (سردی) باید از گرم‌کننده‌ها استفاده کنیم؛ بهتر است از شربت‌هایی مثل شربت شیره انگور با مقدار کمی سرکه (5 واحد شیره انگور با یک واحد سرکه) استفاده کنیم یا شربت انار ترش و شیرین میل کنیم.
• می‌توان به سالادی که روی آن روغن زیتون ریخته شده مقدار کمی آبلیمو یا آبغوره یا سرکه اضافه و مصرف کرد. خود زیتون به ‌تنهایی نیز در سالاد کفایت می‌کند.

گام سوم: اعمال یداوی و درمان موضعی

 بهره گیری از ماساژ و درمان های موضعی 

• موضع را با انواع روغن‌های موضعی مانند روغن زیتون، بادام شیرین یا گل بنفشه ماساژ دهید.
• این روغن‌های موضعی باعث افزایش رطوبت پوست می‌شوند. همچنین برای همه گروه‌های سنی مناسب هستند.
• ماساژ موضعی ناحیه درگیر با روغن نارگیل/آبلیمو طبیعی: مخلوط مساوی این دو التهاب و خارش را کاهش می‌دهد. این مخلوط را در شیشه بریزید و روی قسمت‌های موثر اسپری کنید. این روغن خاصیت ضد ویروسی و ضدقارچ دارد و در برابر بسیاری از عفونت‌ها موثر است.
• استفاده از جو دوسر: 2 پبمانه جو دوسر را به آب ولرم حمام (وان) اضافه کنید و به مدت 20 دقیقه در آن بنشینید.
• استفاده از ژل آلوئه ورا: مالیدن ژل آلوئه‌ورا روی پوست، خارش را از بین می‌برد و پوست را نرم می‌کند.
• نعناع، ریحان، بابونه، رزماری، اسفناج، آویشن و روغن نارگیل از جمله گیاهانی هستند که برای نرم کردن پوست می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
• استفاده از سرکه انگبین: یکی از خوراکی‌های مفید برای درمان خارش ناشی از صفرا (گرمی) است. اگر بخواهیم به روند درمان شتاب ببخشیم باید بدن را با سرکه بشوییم. به این صورت که ابتدا برای از بین بردن بوی سرکه باید سرکه را در آب محلول کنیم. سپس بعد از شستن بدن، لیف را آغشته به سرکه کرده و به بدن می‌مالیم. بعد از 5 دقیقه، بدن را آبکشی می‌کنیم.
• در برخی از موارد خاص، حجامت کبد توسط پزشک متخصص نیز مفید است.

مرطوب کننده های طبیعی

•  برای درمان سریع خارش بدن با طب سنتی می‌توانید از مرطوب کننده‌های مختلف استفاده کنید. از مرطوب کننده‌های طبیعی خوب که می‌توان جهت خشکی پوست استفاده کرد، می‌توان به روغن بنفشه، روغن بادام شیرین، جوشانده ختمی، لعاب اسفرزه یا هر کدام از دانه‌های لعاب دار، آلوئه ورا، آب خیار اشاره کرد.
•  بعد از شستشو پوست را به این مواد آغشته و اجازه دهید حدود ۲ تا ۳ دقیقه روی سطح پوست بمانند تا جذب شوند. سپس از وازلین استفاده نمایید تا اثرات رطوبت‌بخشی مرطوب‌کننده‌های طبیعی را مدت بیشتری بر روی پوست نگه دارد.

 استفاده از ماسک‌های طبیعی

شما می‌توانید از ماسک‌های مختلف برای درمان سریع خارش بدن با طب سنتی استفاده کنید. در ادامه نمونه‌ای از ماسک‌های مختلف را خواهیم گفت:

• ماسک عسل و روغن بادام

روش تهیه:

1.  2 تا 3 قاشق غذاخوری عسل طبیعی را با 3 تا 4 قاشق غذاخوری روغن بادام شیرین مخلوط کرد و روی حرارت گذاشت تا کمی گرم شود.
2. سپس مقدار بسیار کمی بابونه به آن افزوده شود.
3. این ماسک باید به مدت 30 دقیقه روی نواحی پوست که دچار خارش و خشکی هستند، بماند.

• ماسک خرمالو و روغن زیتون

1. برای درمان خارش و خشکی پوست در پاییز و زمستان باید از میوه‌های این فصل نیز کمک گرفت. مثلا می‌توان از خرمالوی رسیده برای تهیه ماسک پوست استفاده کرد.
2. در این ماسک یک قاشق روغن زیتون را با خرمالو مخلوط کنید.