کبد چرب از دیدگاه طب سنتی
یکی از بیماری هایی که امروزه بسیار فراگیر و پرشمار شده است، کبد چرب است. کبد بزرگترین پالایشگاه بدن است و به طور طبیعی دارای مزاج گرم و تر است، سرد شدن کبد در اثر عوامل مختلف می‌تواند توانایی کبد برای تحلیل و متابولیزه کردن چربی‌ها را کم کند و موجب انباشتگی چربی در بافت کبد و پیدایش کبد چرب شود.
مصرف ترشی ها (سرکه، آبغوره، ترشی های خانگی) و خوراکی های سرد (ماست، دوغ ترش، خیار، کدو…) از سبب های سرد شدن کبد است. نوشیدن مایعات سرد نیز به تدریج موجب سرد شدن کبد می‌شود. کسانی که به طور مادرزادی دارای مراج سرد باشند باید در مصرف این خوراکی‌ها احتیاط بیشتری داشته باشند.
علائم کبد چرب در طب سنتی
علائم زیر می توانند از کبد چرب یا تجمع مواد سمی در بدن یا کاهش ویتامینها ایجاد شوند که به راحتی قابل درمان هستند فقط باید تشخیص درستی داده شود:
- خستگی صبحگاهی
- خواب آلودگی و احساس کسالت در طول روز
- ریزش مو و خشکی پوست
- کاهش انگیزه
- چاقی شکمی
- اشتهای کاذب
- کاهش شفافیت و سرزندگی پوست
کبد چرب باعث چه اختلالاتی در بدن می شود؟
افزایش کبد چرب به ویژه درجات دو و سه آن سبب مختل شدن کارکردهای کبد و بالارفتن چربی و غلظت خون می شود. همچنین باعث
- کسالت بدن و خستگی
- انواع ناراحتی های پوست و مو
- سنگ کیسه صفرا
- سیروز کبدی و سرطان های کبدی خواهد شد
عواملی که باعث چرب شدن کبد می شود
علت کبد چرب در طب سنتی می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:
- مصرف زیاد ترشی، ماست و دوغ همراه غذا
- مصرف زیاد خیار در فصول سرد سال
- مصرف زیاد میوه و نوشیدن آب روی میوه
- مصرف زیاد غذاهای سرخ شده مانند فست فود و غذاهای چرب
- مصرف زیاد انواع سس، تنقلات شور و چرب، انواع خوراکی‌های دارای مواد نگهدارنده
- کاهش مصرف سبزی و آرد سبوس‌دار
- استفاده زیاد از غذاهای غلیظ مانند کله پاچه، سالاد الویه، کنسروها، غذاهای مانده
- پرخوری و در هم خوری
- عدم فعالیت روزانه به حد کافی و ورزش نکردن
- دیر خوابیدن و شب بیداری
- خوابیدن تا ظهر یا خواب طولانی بعد از ناهار
- نوشیدن آب یخ بعد ورزش، در استخر، ناشتا، میانه شب و…
- مشکلاتی مانند استرس و اضطراب
- مصرف غذای پر حجم در ساعات انتهایی شب
- مصرف بالای روغن های مایع نباتی
- مصرف زیاد شیرینی های مصنوعی قنادی ها
- مصرف سیگار و الکل
- مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها
- کاهش وزن شدید
- مصرف گوشت های غليظ از جمله گوشت گاو، گوساله و شتر
خوراکی های مفید برای پیشگیری از ابتلا به کبد چرب
- لیمو ترش
- سبزیجات بخصوص خرفه و اسفناج
- زرشک
- شاتوت
- غلات سبوس دار
- انگور
- کرفس
- دارچین
- شنبلیله
- بالنگ
- زغفران
- زنجبیل
- زردچوبه
- جایگزینی سویا به جای گوشت
- عرق کاسنی
- دمنوش‌های خنک کننده کبد مثل چای ترش و میوه گل نسترن
- افزودن رب انار و آلو بخارا به تمامی غذاها
نکات مهم طب سنتی کبد چرب
- بجای استفاده از گوشت های غلیظ از گوشت گوسفند، مرغ محلی و بلدرچين استفاده کنید!
- به جای عدس از نخود و غذاهای حاوی آن استفاده نمائید.
- متاسفانه کبد چرب در مراحل اول بدون علامت و بی سرو صداست و بسیار از مردم ابتلا به کبد چرب در درجه یک را متوجه نمی شوند!
- از میان تنقلات، مصرف پسته و بادام در حد معمول مفید است ولی مصرف گردو به تنهایی نامناسب است و می تواند عارضه را تشدید کند.
- کسانی که از زردچوبه به عنوان چاشنی استفاده می کنند، کبد مقاوم تری در برابر ابتلا به بیماری کبدچرب دارند و احتمال ذخیره شدن ذرات چربی در کبد آنها کمتر است.
نسخه های درمان کبد چرب با طب سنتی
- اگر کبدتان چرب است کافی است هر روز صبح ناشتا نصف لیوان آب سیب، نصف لیوان آب کرفس و نصف لیمو ترش تازه را با هم مخلوط کنید و نوش جان کنید
- برای درمان کبد چرب گرید یک، برگ های سبز کاهو، سبزی جعفری، سبزی شاهتره و سبزی کاسنی را با همراه غذا بخورید و برای درمان سنگ صفرا جوشانده سبوس (یک قاشق در یک لیوان آب به مدت 5 دقیقه بجوشد)، ترشی سبزی تره (مخصوصا تره فرنگی) یک قاشق با غذا، خوردن عناب مخلوط با عسل روزی 14 عدد. همچنین رعایت پرهیزها بسیار مهم است و 50 درصد درمان به آنها بستگی دارد.
- خوردن نخود آب که به همراه ادويه جات گرم مثل دارچين و زعفران درست شود و در آن شويد وجود داشته باشد، می تواند غلظت مواد داخل کبد را کم کند. برای درست کردن نخودآب می توان از آب گوشت (گوسفندی)، نخود و برنج استفاده کرد.
چه افرادی استعداد ابتلا به کبد چرب دارند؟
به گفته درمانگران، افراد چاق و دچار اضافه وزن که کمترین میزان تحرک را دارند اصلی ترین گروه ها برای ابتلا به بیماری کبد چرب هستند. از طرفی افراد بی تحرک و علاقه مند به غذاهای آماده و فست فودها نیز در گروه افراد مستعد ابتلا به کبد چرب هستند، بنابراین باید هوشیار باشند و با مشورت پزشک خود آزمایش های لازم در این زمینه را انجام دهند. به گفته برخی از متخصصان، مصرف بی رویه و بی قاعده ویتامین آ نیز می تواند یک عامل محرک برای ابتلا به بیماری کبد چرب باشد که در نهایت فرد را با خطر رسوب چربی در بافت های کبد و اختلال در عملکرد این عضو رو به رو کند.
ورزش کنید تا کبدتان چرب نشود!
حدود 30 تا 50 درصد مردم از کبد چرب رنج می‌برند و این مشکل شاید در ظاهر علامتی نداشته باشد اما یکی از مشکلات شایع امروزی به حساب می‌آید. مهمترین علت پدید آمدن سردی کبد و چربی آن به کم تحرکی باز می‌گردد بنابراین حکمای طب ایرانی نیز بر فعالیت‌های فیزیکی و ورزش تاکید ویژه‌ای داشته‌اند. مهمترین نکته برای پایین آوردن چربی کبد و کنترل آن، ورزش است و یکی از بهترین ورزش ها نیز پیاده‌روی محسوب می‌شود که در دفع مواد زاید کبدی و گرم شدن آن اثرگذار است.
منبع: اطبای همکار دکتر الهام اختری، دکتر مهدی فهیمی، دکتر فاطمه نجات بخش، دکتر امیر محمد گلبخش، دکتر سید کاظم کاظمینی، دکتر علیرضا عباسیان، دکتر محمود خدادوست، دکتر مجید انوشیروانی
