حفظ سلامت کبد با تدابیر سنتی

کبدحیاتی‌ترین عضو بدن است که بسیاری از بیماری‌های انسان از عدم کارکرد صحیح این ارگان و مشکلات ناشی از آن نشأت می‌گیرد. بنابراین داشتن یک سبک زندگی سالم و یک رژیم غذایی متناسب با سلامت کبد و سایر اعضاء بدن می‌تواند در حفظ کارکرد صحیح این عضو حیاتی بسیار موثر باشد. پس ما همراه باشید تا با رعایت تدابیر و توصیه‌هایی که در ادامه ارائه می‌دهیم، از بروز بیماری‌ها پیشگیری کرده و با امراضی همچون کبد چرب و انواع نارسایی‌های کبدی یا سرطان در کبد، مقابله کنیم.

تغذیه سالم، کبد سالم

تمام مواد خوراکی به‌ نوعی از کبد عبور می‌کنند و وارد قسمت‌های مختلف بدن می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین مواد خوراکی و غذایی که وارد بدن می‌شوند، مواد صد در صد سالم نیستند و اغلب حاوی مواد نگه‌دارنده هستند یا در تهیه آن‌ها از مواد شیمیایی استفاده شده است، در نتیجه کبد در چنین شرایطی می‌تواند به بیماری‌های مختلفی مبتلا شود. علاوه بر آن افرادی که نحوه صحیح غذا خوردن را رعایت نمی‌کنند نیز کبد خود را در معرض آسیب‌های فراوان قرار می‌دهند. کبد یکی از سه عضو مهم بدن در طب سنتی است، با تغذیه مناسب باید سلامت کبد را حفظ کرد.

بنابراین بین رژیم غذایی فرد و سلامت کبد او رابطه مستقیم وجود دارد

توصیه‌های تغذیه‌ای مهم برای حفظ سلامت کبد

• از مصرف فست فودها، غذاهای چرب و غذاهایی که در تهیه آن‌ها از روغن‌های صنعتی مضر استفاده شده است تا حدامکان بپرهیزید. چون در دراز مدت ممکن است سبب التهاب کبد و به تبع آن سیروز کبدی شود.
• سعی کنید روزتان را با یک صبحانه سالم و سرشار از فیبر بالا و دارای غلات کامل مانند چاودار آغاز کنید.
• به جای نوشابه‌ها و سایر نوشیدنی‌های شیرین، آب بنوشید.
• از نوشیدن الکل و مصرف دخانیات پرهیز کنید زیرا تاثیر منفی بر فعالیت کبد دارد. همچنین زمینه ساز بروز بیماری‌های کبد چرب و سیروز کبدی است.
• با کاهش مصرف شیرینی، شکر، قند و ترکیبات قندی از سلامت کبد خود محافظت کنید.
• اضافه کردن سبزیجات به رژیم غذایی برای کسانی که می‌خواهند کبد سالم‌تری داشته باشند ضروری است. از بین سبزیجات اسفناج و کلم بروکلی برای سلامت کبد بسیار مفید است.
• از بادام که منبع غنی از ویتامین ای و سایر ترکیبات مفید بوده و قادر به محافظت از بدن در برابر بروز کبد چرب است، استفاده کنید.

تغذیه مناسب برای حفظ کبد

• از مصرف نادرست و افراطی مکمل‌ها و داروهای گیاهی با این تصور که به زعم گیاهی بودن هیچ صدمه‌ای به بدن وارد نمی‌کنند، بپرهیزید چرا که می‌تواند منجر به هپاتیت یا نارسایی کبدی شود.
• کاهش وزن و جلوگیری از چاقی که منجر به کبد چرب غیر الکلی و تورم کبد می‌شود، در سلامت کبد مؤثر است.
• دوز نامناسب و مصرف بی‌رویه استامینوفن یکی از عوامل آسیب‌رسان به کبد است.
• از مصرف بیش از حد ویتامین A که در میوه و سبزیجات زرد و نارنجی رنگ بیشتر دیده می‌شود و سلامت کبد را تهدید می‌کند، بپرهیزید.
• از مصرف بیش از حد چای پر رنگ و معطر، ترشی و چیپس بپرهیزید.
• به میزان متعادل و کم قهوه بنوشید. قهوه احتمال آسیب کبدی که در اثر مصرف الکل یا غذای ناسالم ایجاد می شود را کاهش می‌دهد.
• به جای جای سیاه، چای سبز که سرشار از آنتی اکسیدان است بنوشید اما نه در حد افراط!
• مواد غذایی دارای پلی‌فنول مانند بلوبری، تمشک، شاه توت، شکلات تلخ، زیتون و انواع آلو، رزماری، پونه کوهی که درصد ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی را کاهش می‌دهند، مصرف کنید.
• گریپ فروت، گردو، لیمو، آووکادو، سیر، چغندر، سبزیجات با برگ‌های سبز پررنگ و زردچوبه مهم‌ترین غذاهایی هستند که کبد را سالم نگه می‌دارند.

کارهایی که سلامت کبد را به خطر می‌اندازد

• برهم‌خوردن و عدم رعایت ترتیب غذایی.
• نوشیدن آب خصوصاً آب سرد در هنگام ناشتایی، وسط شب و بین خواب، پس از حرکات شدید بدنی و ورزش، بلافاصله پس از نزدیکی جنسی، همراه با غذا یا با فاصله کم از غذا، در داخل حمام و بعد از آن و پس از شیرینی‌ها، ترشی‌ها و میوه‌هایی چون سیب و هندوانه و انگور و انار.
•  تشنگی طولانی کشیدن و گرسنگی مفرط.
• ورزش و تحرک زیاد بلافاصله بعد از غذا.
• زیاده‌روی در مصرف غذاهای غلیظ مانند گوشت گاو، سوسیس و کالباس، پیتزا، نان روغنی، نان فطیر، کله‌پاچه، گوشت‌های مانده و فریزری

خوراکی‌های تقویت کننده سلامت کبد

• بادام تلخ و تخم کرفس برای درمان سردی کبد مفیدند.
• خوردن روزانه پنج عدد فندق، پنج عدد بادام و سه عدد پسته و همچنین خوردن انجیر و مویز نوشیدن ماءالعسل (ترکیب آب و عسل) به جای آب باعث تقویت کبد در افراد مبتلا به کبد چرب می‌شود.
• ترب به باز شدن انسداد کبد کمک می‌کند.
• افراد دارای کبد چرب می‌توانند به نسبت مساوی عرق کاسنی و شاتره را با یکدیگر ترکیب کنند و بنوشند.
• استفاده متعادل از رازیانه یا عرق آن هم برای تقویت کبد مفید است اما تنها به خانم‌ها توصیه می‌شود و آقایان نباید از آن استفاده کنند.
• میوه‌های شیرین مثل انجیر، توت و مویز برای کبد مفیدند ولی نباید در مصرف آن‌ها افراط کرد.
• تهیه اسموتی سیب، چغندر و هویج نیز برای پاکسازی، تقویت و سلامت کبد مؤثر است.

طرز تهیه اسموتی سیب، چغندر و هویج

مواد لازم:

• سیب یک عدد
• چغندر (لبو) یک عدد
• هویج یک عدد
• آب نصف لیوان

طرز تهیه:

1. تمامی مواد را داخل مخلوط کن ریخته و کاملاً میکس کنید.
2. اسموتی حاصله را به مدت ۵ روز درست کرده و ناشتا میل کنید.

منبع: تحفه السلیمانیه، و برگرفته از سخنان دکتر حمید شمسی باغبانان، دکتر فاطمه نجات بخش و دکتر ناصر رضایی پور