از آنجا که بخش مهمی از فعالیتهای طبیعی و عملکردی بدن از جمله دفع سموم و مواد زائد، حمل موادمغذی، ابجاد رطوبت برای گوش و حلق و … به آب وابسته است، بنابراین نوشیدن روزانه آب و سایر مایعات در حد متعادل و کافی از اهمیت بالایی برخوردار است. بدون نوشیدن آب ادامه حیات امکانپذیر نخواهد بود. اما آیا واقعاً میدانید که هر روز چه میزان آب و مایعات باید مصرف کنید؟ آیا به قدر کافی آب دریافت مینمایید؟
بنابراین با توجه به سوالات فوق، در این پست از مجله اینترنتی طبایع قصد داریم در مورد اهمیت آب و مقدار آب و مایعات مورد نیاز روزانه توضیح دهیم، پس ما همراه باشید.
اهمیت نوشیدن آب
نوشیدن روزانه آب بسیار ضروری است. آب به طور متوسط ۶۰ % از وزن بدنتان را تشکیل میدهد و خیلی از فعالیتهای طبیعی و عملکردی بدن به آن وابسته است. به طوری که عدم نوشیدن کافی آب یا مایعات در طی روز، کمبود آب بدن را به دنبال خواهد داشت.
کمبود آب بدن، میتواند منجر به دهیدراته شدن و کم آبی بدن گردد (حالتی که وقتی اتفاق میافتد که بدنتان آب مکفی برای اجرای عملکردهای طبیعی را نداشته باشد). اگرچه مراحل نهایی کمبود آب بدن بویژه در کودکان میتواند منجر به صدمات جبرانناپذیر و یا حتی مرگ گردد. ولی کمبود آب و یا دهیدراته شدن ملایم نیز میتواند انرژی بدنتان را تحلیل برده و شما را خسته نماید. این موضوع بویژه در فصول گرم سال بیشتر مشاهده میگردد.
حال باید چه میزان آب و مایعات دیگر در طول روز مصرف شود تا نیازهای بدن تأمین گردد؟؟؟
روزانه چه مقدار آب باید نوشید؟
همه روزه در طی تنفس، تعریق و ادرار و اجابت مزاج، مقداری از آب بدن از دست میرود که برای عملکرد مطلوب بدن باید ذخایر آبی از دسته رفته با مصرف غذاها و نوشیدنیهای حاوی مایعات، تجدید و بازسازی گردد.
مطالعات بسیاری تلاش کردهاند که نیازهای تقریبی بدن به آب را به طور متوسط برای بزرگسال سالمی که در یک آب و هوای معتدل زندگی میکند، تخمین بزند. در ذیل به بعضی از این نظریات اشاره میشود:
نظریات مرتبط با تخمین مقدار تقریبی نیاز بدن به آب
نظریه جایگزینی مایعات دفعی: میزان دفع ادرار برای بالغین به طور متوسط در حدود ۱.۵ لیتر (۶.۳ فنجان) در روز میباشد. شما در طی روز به طور متوسط نزدیک به یک لیتر آب را طی تنفس، تعریق و اجابت مزاج از دست میدهید. غذاها معمولا شامل ۲۰% از کل مایعات دریافتی شما میباشند. لذا اگر در طی روز ۲ لیتر آب و یا دیگر مایعات (کمی بیش از ۸ فنجان) را مصرف نمایید، عموما به موازات دریافت رژیم غذایی طبیعی مایعات از دست رفته را جبران خواهید نمود.
_ قانون ۸x۸ :یک نظریه دیگر در مورد دریافت آب قانون ۸x۸ (نوشیدن ۸ لیوان آب / هر لیوان آب حاوی ۸ اونس یا ۲۴۰ سی سی آب است) که در کل معادل با مصرف ۱.۹ لیتر آب و مایعات در طی روز میباشد. این قانون را میتوان تغییر داد. به این صورت که منظور فقط نوشیدن آب نیست و تمام مایعات مصرفی در طی یک روز کامل را در بر میگیرد. اگرچه این نظریه با شواهد علمی تایید نشده است. اما خیلی از متخصصین از این قانون به عنوان یک الگو برای تخمین آب و مایعات مصرف شده در طی روز استفاده مینمایند.
آیا نوشیدن روزانه ۸ لیوان آب صحت دارد؟
این میزان معادل ۱.۹ لیتر آب در روز است. این مقدار برگرفته از جمعبندی نظریات بالا و اصطلاح رایجی است که اکثر مردم به آن عادت کردهاند. تاکنون هیچ مستند علمی در پزشکی، نوشیدن صرف هشت لیوان آب در طول روز را برای سلامتی هر فرد تجویز نکرده است.
دکتر محمد عسکر فراشاه نیز در این خصوص میگوید:
«شاید بارها شنیده باشید که باید روزانه هشت لیوان آب خورده شود. این حرفی غیر عقلانی است و از لحاظ علمی پنج سال است که رد شده است. از لحاظ طب سنتی تا زمانی که بدن نیاز به آب نداشته باشد نباید آب نوشید»
جدا از تمام فرضیهها، اگر مایعات کافی در طی روز مینوشید به طوری که به ندرت احساس تشنگی میکنید و روزانه حدود ۱.۵ لیتر (۶.۳ فنجان) و یا بیشتر ادرار بی رنگ یا زرد خیلی کم رنگ از شما دفع میشود پس میتوان حدس زد که دریافت مایعات شما کافی میباشد.
وگرنه مصرف بیرویه آب و یا جایگزین کردن آن به جای وعدههای غذایی تحت نام آبدرمانی کاملاً غیر منطقی بوده و میتواند عوارض فراوان گوارشی و کلیوی ایجاد نماید.
میزان نوشیدن آب از منظر طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی میزان نوشیدن آب در افراد مختلف متفاوت است و فرد سالم در صورت تشنگی به نوشیدن آب نیاز پیدا میکند. در افراد گرم مزاج میزان نوشیدن آب بیشتر و در افراد سرد مزاج میزان نوشیدن آب کمتر است.
توصیه مهم در نوشیدن آب: طب ایرانی بر این باور است که نوشیدن آب خالص و خیلی سرد برای بدن مضر است و بهتر است آب مصرفی به صورت ولرم نوشیده شود.
عوامل مؤثر بر میزان نیاز روزانه بدن به نوشیدن آب
میزان نیاز روزانه هر فرد بسته به فعالیت و شرایط روزانه متغیر است. ممکن است در روز یک فرد در مقایسه با فرد دیگر نیاز بیشتری به آب پیدا کند. در زیر به برخی از این عوامل اشاره میشود:
انجام ورزش و فعالیتهای جسمی سنگین: انجام ورزش یا هر فعالیت جسمی دیگری که باعث شود عرق کنید، نیاز به نوشیدن آب اضافی برای جبران از دست رفتن مایعات را از بدن را ایجاد میکند.
آب و هوا و اقلیم محل زندگی: آب و هوای گرم یا مرطوب باعث عرقکردن و دفع رطوبت بدن و آب و هوای سرد و کوهستانی باعث تکرر ادرار و تنفس سریع میگردد. در هر دو حالت، نیاز بدن به دریافت آب و مایعات دیگر بالا میرود.
ابتلاء به برخی از بیماریها: در هنگام ابتلاء به تب، استفراغ یا اسهال، بدن مایعات بیشتری را از دست داده و در این موارد باید آب بیشتری نوشید. به طور عکس، در برخی از بیماریها دفع آب از بدن را مختل میکنند. مانند نارسایی قلب و برخی از انواع اختلالات کلیوی، کبدی و غدد فوق کلیوی. در این بیماریها ممکن است لازم باشد مصرف آب و مایعات محدود گردد.
بارداری و شیردهی: زنان باردار یا شیرده نیاز به نوشیدن مایعات اضافی برای حفظ میزان طبیعی آب بدن (هیدراتاسیون) دارند.
نتیجهگیری
در حالت کلی، فرمول واحدی برای همه افراد در خصوص میزان مصرف روزانه آب و سایر مایعات وجود ندارد. از طرفی هم لزومی ندارد که به اصطلاح نوشیدن ۸ لیوان آب یا بیشتر اکتفاء کنید. بلکه برحسب نیاز بدن خود آب مصرف کنید، نه بیشتر و نه کمتر.