همانطور که می‌دانیم، مناسب‌ترین غذا برای کودک در 6 ماه اول زندگی فقط شیر مادر است، اما برخی از مادران در دوران شیردهی به‌دلایل مختلف از جمله تغذیه نامناسب، از شیر کافی برای نوزاد خود برخوردار نیستند؛ از این رو در ادامه به سایر علل کم شیر بودن مادر و برخی از نسخه‌ها و خوراکی‌های افزایش شیر مادر در طب سنتی اشاره شده است. پس با طبایع همراه باشید.
علل کم بودن شیر مادر
در ادامه قرار است در خصوص علت کم بودن شیر مادر نکاتی را برای شما بیان کنیم. اجتناب از نکات گفته شده و یا گرایش به موارد مفید آن باعث درمان شیر نخوردن نوزاد طب اسلامی می‌شود و همچنین به افزایش شیر مادر در طب سنتی کمک می‌کند.
۱- نادرست بودن نحوه شیردهی
- یکی از رایج‌ترین دلایل کم بودن شیر مادر به نحوه شیر خوردن نوزاد بر می‌گردد.
- اگر بچه شما به درستی پستان مادر را به دهان نگیرد نمی‌تواند شیر را از آن خارج کند و چنانچه شیر تولیدی از پستان مادر خارج نشود بدن فرمانی برای تولید شیر بیشتر دریافت نخواهد کرد.
- برای آنکه بدانید فرایند شیردهی را به درستی انجام می‌دهید یا خیر می‌توانید این کار را با نظارت پزشک یا پرستار انجام دهید تا درستی آن مشخص شود.
۲- به دفعات کافی شیر نمی‌دهید
- اگر به دفعات لازم به کودک خود شیر ندهید، شیر کافی در بدنتان تولید نمی‌شود.
- نوزادان تازه متولد شده باید دست کم هر دو تا سه ساعت یک بار (در طول شبانه روز) شیر بخورند.
- هرچه این دفعات بیشتر باشد بدن شما نیز شیر بیشتری تولید می‌کند.
- پس اگر نوزاد بین دفعات خوردن شیر زیاد بخوابد یا اینکه از مکمل‌ها یا شیر خشک برای سیر کردن نوزاد استفاده کنید و کمتر خودتان به او شیر بدهید بدنتان شیر کمتری تولید می‌کند.
- بهتر است هر زمان که کودک احساس گرسنگی کرد به او شیر بدهید یا اگر کودک شما زیاد می‌خوابد او را بیدار کنید و هر سه ساعت به او شیر بدهید.
۳- مدت شیر خوردن نوزاد به اندازه کافی طولانی نیست
- نوزاد شما در هر بار شیردهی باید به طور متوسط ده دقیقه شیر بخورد.
- اگر زمان شیر خوردن نوزاد با پستان مادر کمتر از ۵ دقیقه (در اکثر موارد) باشد آنگاه نمی‌تواند شیر کافی برای رشد طبیعی بدنش را دریافت کند.
- علاوه بر این، اگر این زمان‌ها بیش از اندازه کوتاه باشند، اندوخته شیر مادر از پستان‌ها خارج نمی‌شوند، حال آنکه برای تولید شیر بیشتر خارج شدن شیر مادر از پستان‌ها لازم و ضروری است.
۴- نوزاد شما وارد مرحله رشد استخوانی شده
- زمانی که نوزاد وارد مرحله رشد استخوانی می‌شود اشتهایی سیری ناپذیر پیدا می‌کند و معمولاً همیشه گرسنه است.
- در این موارد مادر تصور می‌کند که شیر کافی برای سیر کردن نوزاد را تولید نمی‌کند.
- اما در نظر داشته باشید که این فرایند کاملاً طبیعی است و شیر مادر همزمان با رشد نوزاد افزایش پیدا می‌کند.
- در این دوره نوزاد دوست دارد مرتباً شیر بنوشد و اگر شما نیز اجازه این کار را به او بدهید بدن تشخیص می‌دهد که نوزاد وارد مرحله رشد استخوانی شده پس تولید شیر را بیشتر می‌کند.
۵- به دیگران اجازه می‌دهید شما را تحت تاثیر قرار دهند
- گاهی اوقات مادر تحت تاثیر صحبت‌های افرادی قرار می‌گیرد که تا بحال شیردهی انجام نداده اند یا دانش کافی در این باره ندارند.
- و در نتیجه این ذهنیت در او به وجود می‌آید که مبادا حرف‌های آن فرد درست باشد و شیر کافی نداشته باشم.
۶- بافت نامناسب سینه
- در برخی زنان پستان به درستی رشد نکرده و غذد تولید کننده شیر در آن‌ها به اندازه‌ای که نیاز‌های نوزاد را تامین کند وجود ندارد. از این رو این یکی دیگر از دلایلی است که کم بودن شیر مادر را به دنبال دارد.
- این غدد در طول دوران بارداری رشد می‌کنند و شیردهی رشد آن‌ها را تقویت می‌کند.
- در نتیجه در بچه‌های دوم و سوم کمتر پیش می‌آید که مادری به این علت با کمبود شیر روبرو شود.
۷- مشکل هورمونی یا غدد درون ریز
- گاهی مادر به خاطر سندروم تخمدان پلی کیستیک، پرکاری یا کم کاری تیروئید، دیابت، فشار خون بالا یا مشکلات هورمونی مبتلاست که هر کدام از این‌ها باعث کاهش تولید شیر می‌شوند؛
- چراکه تولید شیر در بدن به عملکرد هورمونی وابسته است و اختلال در هر یک از این موارد می‌تواند تولید شیر را کم کند.
۸- جراحی پستان
جراحی‌های سینه بنابر دلایل پزشکی یا زیبایی انجام می‌شوند (برای کوچک کردن یا بزرگ کردن) که هر کدام از این‌ها می‌توانند غدد تولید شیر را تحت تاثیر قرار دهند.
۹-استفاده از داروها برای پیشگیری از بارداری
بسیاری از مادر‌هایی که شیردهی انجام می‌دهند غالباً از روش‌های شیمیایی برای پیشگیری از بارداری کمک می‌گیرند (قرص یا تزریق) که این مساله نیز می‌تواند باعث افت شیر مادر شود. تاثیر این داروها به مرور زمان کم بودن شیر مادر را به دنبال دارد از این رو مادران باردار و یا زنانی که در آینده قصد بارداری دارند باید به داروهایی که مصرف می‌کنند توجه کافی داشته باشند.
10) تغذیه نامناسب مادر
در کنار سایر علل، یکی از مواردی که می‌تواند منجر به کاهش حجم شیر مادر شود، تغذیه نامناسب مادر و کاهش حجم مواد غذایی شیرافزاست. در واقع تغذیه مادر یکی از نکات مهمی است که در شیر مادر تاثیر بسزایی دارد. هر چه تغذیه مادر نامناسب‌تر و خالی از ارزش غذایی باشد، شیر مادر کمتر و کمتر می‌شود. از این رو یکی از راهکارهای افزایش شیر مادر در طب سنتی استفاده از مواد غذایی پر ویتامین و پروتوئین است.
11) شیر ندادن در شب
- بسیاری از مادر‌ها به اشتباه تلاش می‌کنند تا نوزاد خود را تا قبل از 6 ماهگی جوری بار بیاورند که شب‌ها خواب طولانی تری داشته باشند و نیازی به شیرخوردن پیدا نکنند.
- اما این کار اشتباه است چراکه شیر نخوردن نوزاد در شب باعث کاهش هورمون پرولاکتین خون مادر می‌شود ؛
- این هورمون تاثیری به سزا در تولید شیر دارد و با این کار بدن تصور می‌کند که نوزاد به شیر کمتری نیاز دارد و در نتیجه تولید خود را کم می‌کند.
کودک تا چند ماهگی باید شیر شبانه بخورد؟
مادران عزیز، قطع شیر شبانه کودک را باید 6 ماهگی شروع کنید نه قبل یا بعد از آن. چون از 6 ماهگی به بعد مصرف شیر شبانه باعث:
- پوسیدگی دندان می‌گردد.
- باعث اختلال در خواب شبانه و اختلال در تولید هورمون رشد می‌شود.
- باعث بدغذایی و عدم میل به غذا در طول روز می‌گردد.
اقدامات لازم برای قطع شیر شبانه
قطع شیر شبانه اقدامی تدریجی است، پس صبر و حوصله کنید و با اولین گریه و بی قراری کودک ناامید نشوید و اقدامات زیر را به کار ببندید:
- اتاق کودک را کاملاً آرام و تاریک نگه دارید.
- دمای اتاق کودک مناسب باشد تا کودک به دلیل گرمی و سردی و وجود محرک، بیدار نشود.
- شیرآخر شب را تا زمان سیرشدن کودک و بلافاصله قبل از خواب به کودک بدهید.
- فواصل شیردهی را زیاد کنید (برای مثال فواصل شیر را از دو ساعت به سه ساعت افزایش دهید).
- مدت زمان شیردهی را کاهش دهید (برای مثال از 15 دقیقه به 10 یا 5 دقیقه).
- در شیرخشک خواران، شیر را رقیق کنید به طوریکه قسمت بیشتر آن آب باشد و به تدریج به آب خالص تبدیل کنید.
- اگر کودک در شب بیدار شد، او را در آغوش نگیرید (کودک را از جایش بلند نکنید)
- کودک را نوازش کنید تا به خواب برود.
- آنگاه اگر کودک نخوابید او را راه ببرید و لالایی بخوانید.
- برای آرام کردن کودک می‌توانید از پدر هم کمک بگیرید، جوم کودک از پدر انتظار شیر ندارد.
نکته: هدف از قطع شیرشبانه داشتن 6 ساعت خواب ممتد شبانه است.
افزایش شیر مادر در طب سنتی
اغلب مادران جوان، پس از وضع حمل، این دغدغه را دارند که نتوانند شیر خوب و کافی برای نوزاد خود داشته باشند، که علاوه بر توجه به نکات بالا، و داشتن استراحت و آرامش؛ تدابیر تغذیه‌ای نیز کمک کننده است:
1) تدابیر مفید تغذیه‌ای
- قدومه: یک لیوان آب، کمی گلاب و یک قاشق چایخوری قدومه، می‌توانید از شکر، عسل یا نبات هم استفاده کنید.
- استفاده از بذر خشخاش با کنجد بر روی نان یا شیرینی
- مصرف غذاهایی مانند فرنی،شیربرنج، شله زرد
- مصرف متعادل جوانه گندم، ماش و شبدر
- شیر بادام:10 عدد بادام بدون پوست را با یک استکان آب و یک قاشق مرباخوری عسل در مخلوط کن ریخته و میل کنید.
- یک لیوان شیر گرم به همراه دو قاشق غذاخوری شیره انگور و کمی پودر بادام
- هویج یا زردک به شکل پخته، حلوا، هویج پلو، خورش هویج، تاس کباب هویج و به، آب هویج
- خوردن پاچه خوب پخته شده
- نوشیدن شیرگاو تازه
- نوشیدن ماء الشعیر طبی
- مخمر جو
- قاووت کرمانی
- خوردن سوپ جو که با شیر پخته شده باشد.
- می‌توان غذاهای شیر‌افزایی مانند پوره کدو حلوایی و اسفناج، تخم مرغ آب پز با زرده خمیری، باقالی‌پلو با آب گوشت، خورش بِه، خورش سیب، خورش فسنجان بادام، خورش کدو، سوپ و آش با جو یا جوانه جو و نخوداب (خوب پخته شده و ترجیحاً با نخودی که یکم جوانه کوچک زده باشد)، آبگوشت ساده بدون لوبیا را هم در رژیم غذایی بانوی شیرده گنجاند.
- آش شیرافزا (جو، سبوس گندم، ماش، گوشت گوسفندی (اختیاری)، کمی سبزی تازه شوید، تخم رازیانه، زیره سبز و سیاهدانه)
نکته در مورد قطره شیرافزا:
- امروزه قطره رازیانه به نام قطره شیرافزا در داروخانه‌ها موجود می‌باشد.
- اما با توجه به اثرات هورمونی گیاه رازیانه، بهتر است طولانی مدت مصرف نشود.
2) پرهیزات غذایی
اگر شیر شما کم است، از مصرف سیر و پیاز زیاد و خام، جعفری، شاهی، مارچوبه، تربچه، نعناع، خردل، سردیجات، غذاهای تند و پر ادویه، سرخ کردنی ها، مواد غذایی صنعتی و کارخانه ای، انواع کلم، گوشت مانده، گوشت حیوان پیر، ماهی کهنه و نمک سود و … پرهیز کنید.
3) ماساژ؛ روش کمکی برای افزایش شیر مادران
- مادر شیرده بهتر است هر روز صبح بدن خود را با آب گرم شستشو دهد،
- بعد از استحمام، ماساژ معتدل دست و پا و سینه را انجام دهد؛
- چرا که ماساژ سینه‌ها به افزایش تولید و کیفیت شیر کمک می‌کند و توصیه می‌شود که مادر شیرده پس از ماساژ، غذای مقوی که خون خوبی در بدن تولید می‌کند, مانند زرده تخم مرغ عسلی, نان و شیره انگور, سیب رنده شده با عسل و … مصرف کند.
- مادران شیرده در ابتدای صبح بهتر است ابتدا دو تا سه بار شیر خود را بدوشد و دور بریزد و پس از آن به کودک خود شیر دهد؛
- مادر شیرده باید همواره به تغذیه خود توجه داشته و از غذاهای مقوی و حافظ سلامتی کودک مصرف کند تا مزاج کودک از ابتدا قوی شکل بگیرد.
شما چه تجربه خوبی از افزایش شیر مادر با غذا یا نوشیدنی دارید؟
اکرم
سلام
ببخشید برای قطع خونریزی که ۲۰ روز هست ادامه داره گفتن گلنار استفاده کنم به اندازه ۵۰۰ میلی گرم در روز
میشه راهنمایی بفرمائین تقریبا چقدر میشه ینی برای جوشاندن در یه لیوان چقدر استفاده کنم لطفا راهنمایز بفرمایین