خوابیدن یکی از ارکان مهم زندگی و یکی از اصول شش گانه طب سنتی برای حفظ سلامتی بدن است که مانند هر یک از فعالیت‌های روزمزه ما، آداب خاص خود را دارد و باید مدت زمان آن و ساعتی که به رختخواب می‌روید و یا از رختخواب برمی‌خیزید، مشخص باشد به طوری که حتی یک ساعت زودتر و به اندازه خوابیدن می‌تواند مزایای زیادی برای بدن، شکل ظاهری و حتی حالات روحی داشته باشد.
بنابراین در این پست، برآنیم تا شما را با فواید به موقع و به اندازه خوابیدن و آثار شگفت انگیز آن آشنا نماییم.
فواید به اندازه و به موقع خوابیدن
- به اندازه و به موقع خوابیدن موجب تقویت قوای مغزی می‌شود.
- خستگی‌ها را از بین می‌برد.
- خواب خوب و کافی به انسان انرژی و تازگی می‌بخشد و انسان بعد از بیدار شدن احساس سرحالی و نشاط می‌کند.
- خوابیدن کافی و به موقع، منجر به هضم غذا شده و مواد زائد بدن را به طور مناسب دفع می‌کند.
- از آنجا که عامل ایجاد کننده خواب، رطوبت معتدلی است که بر مغز چیره می‌شود، پس خواب مناسب باعث ایجاد رطوبت مناسب در بدن نیز می‌شود و مزاج خواب معتدل، گرم و تر است.
- بعد از یک خواب راحت، عملکرد مغزی و کارهای فکری افراد بهبود پیدا می‌کند.
توجه: در یک برنامه ارزیابی سلامتی فردی اشاره شده است که یک ساعت خواب قبل از نیمه شب معادل ۲ ساعت خواب بعد از نیمه شب در ایجاد ترمیم و رفع خستگی و ایجاد نشاط مؤثر است
این خواب مناسب و معتدل به خصوص برای افرادی که فعالیت ذهنی و جسمی زیادی دارند و دانش آموزان، دانشجویان و اساتید که بیشتر مطالعه می‌کنند و به کارهای علمی می‌پردازند واجب تر است.
ضررهایی که کم خوابی و بی خوابی بر بدن وارد می‌کند
مزاج خواب مناسب و کافی گرم و تر و مزاج بیداری، گرم و خشک است و متأسفانه امروزه گروهی از مردم خصوصاً جوانان، به دلایل مختلفی، شب‌ها بیدار می‌مانند و هر چه انسان بیداری بیشتری داشته باشد، ضررهای بیشتری به بدن او وارد می‌شود، از جمله:
- بیشتر شدن حرارت غریزی بدن و در نتیجه بخار شدن خلط ها در بدن فرد
- افت عملکرد مغزی
- کاهش هضم درست غذا
- کاهش تولید اخلاط سالم و در نتیجه نارسایی در تغذیه سلول های بدن
- کاهش ترمیم بافت ها
- کاهش دفع سموم و انباشته شدن آن‌ها در بدن
- افت عملکرد همه اعضای بدن به‌خصوص دستگاه گوارش
- سریع‌تر شدن فرآیند پیری و بروز انواع بیماری‌ها
بهترین مدت زمان برای خوابیدن
بهترین زمان برای خوابیدن از ساعت 9 یا 10 شب تا نزدیکی اذان صبح است, بنابراین مدت زمان یک خواب استاندارد و طلایی حدود 8 ساعت است و متعادل محسوب می‌شود و بعضی از متخصصان نیز معتقدند که بین 7 تا 9 ساعت می‌تواند خواب طبیعی باشد که برای افراد بین 18 تا 64 سال توصیه می‌شود.
رابطه بین مزاج فرد و مدت زمان خواب
میزان خواب برای افراد و مزاج‌های مختلف متفاوت است:
- برای فردی با مزاج گرم و خشک ممکن است چهار الی پنج ساعت خواب کافی باشد.
- اما فردی با مزاج سرد و تر معمولاً به هفت الی هشت ساعت خواب نیاز دارد.
بهترین خواب، چه نوع خوابی است؟
بهترين خواب، خواب عميق، پيوسته و به اندازه‌ی مناسب و کافی است كه پس از گوارش و شروع جذب آن صورت پذيرد؛ بدين ترتيب احتمال نفخ و مشكلات هضمی كاهش می‌يابد. كسانی كه بعد از نيمه شب می‌خوابند، بايد كم كم عادت خود را به يكی دو ساعت قبل از نيمه شب تغيير دهند.
بهترین حالت خوابیدن
یکی از بهترین حالات خواب، خوابیدن به پهلو و قرار دادن یک بالش در میان زانوهاست. بلندی بالش زیر سر نیز باید به گونه‌ای باشد که سر و گردن کاملاً در راستای ستون فقرات قرار گیرند.
بهترین زمان برای خوابیدن از نگاه طب سنتی
در قدیم وقتی که کسی خیلی دیر میخوابید، می‌گفته‌اند تا پاسی از شب بیدار بوده است. هر شب ۴ پاس است که در طول سال مدت آن تفاوت دارد و حداکثر ۳ ساعت خواهد بود. بنابراین حداکثر باید ۳ ساعت بعد از اذان مغرب خوابید.
همچنین از نظر حکیم جرجانی؛ بهترین وقت خواب زمانی است که طعام از فم معده فروگذشته باشد و در قعر معده افتاده و قوت هاضمه معده بر آن، تصرفی تمام کرده باشد. البته با معده خالی خفتن نیز زیان دارد و حرارت غریزی را ضعیف می کند و تن را لاغر می‌گرداند.
اثرات زیاد خوابیدن بر سلامت بدن
- خوابیدن زیاد سرد مزاجی بدن را به دنبال دارد.
- منجر به سستی, تنبلی و رخوت شده و در کل روند پیری را تسریع می‌کند.
- موجب افت عملکرد مغزی, افسردگی و اختلالات گوارشی می‌شود.
- بین زیاد خوابیدن و دیابت رابطه مستقیم وجود دارد.
- خطر ابتلاء به مرگ؛ ناباروی؛ حملات قلبی و مغزی و … را بالا می‌برد.
آثار شگفت انگیزی که اگر به موقع و به اندازه بخوابید برایتان اتفاق می‌افتد
- کمتر بداخلاق خواهید شد.
- استرس و اضطرابتان کمتر می‌شود.
- با خوابیدن به موقع، ظاهرتان زیبا و پوستتان بهتر خواهد شد.
- کارآمدتر شده و بازده کاریتان بالاتر خواهد رفت.
- سرحالتر و با انرژی‌تر می‌شوید.
- کمتر بیمار می‌شوید.
- با به موقع خوابیدن کابوس کمتری می‌بینید.
- قدرت حافظهتان افزایش می‌یابد.
- وقت شناس‌تر می‌شوید.
- خوش اندام‌تر شده و روند رو به چاقی شما کاهش می‌یابد.
