در سرماخوردگی های ساده که علائم آن محدود به آبریزش بینی، عطسه و خستگی است و علائم عفونت باکتریال و ویروسی را ندارد از مصرف نابجای آنتی بیوتیک ها و کورتون ها پرهیز کنید و با چند نسخه ساده طب سنتی خود را در منزل درمان کنید.
فهرست محتوا پنهان
اصول درمانی سرماخوردگی
- کم بخورید: چرا که پرخوری باعث تجمع مواد در بدن و کند شدن هضم ماده بیماری می‌شود.
- کم بنوشید: چون آب مانع کندی هضم ماده بیماری به علت سردی و نیز افزایش آبریزش می شود.
- کم بخوابید: چون خواب باعث کاهش متابولیسم مغزی و کاهش قدرت هضم ماده بیماری توسط آن می‌شود. البته استراحت ضروری است.
- تا دو ساعت بعد از غذا نخوابید: چون خواب بعد از غذا باعث افزایش تبخیر مواد هضم نشده از معده و پر شدن سر از آن می‌شود.
- مواد معطر نخورید: مغز غذاهای معطر را دوست دارد و به خود جذب می‌کند و باعث افزایش آبریزش و خلط پشت حلق می‌شود.
- سرتان را همیشه حتی در خواب پوشانید: چون حرارتی که در سر باعث هضم ماده مرض می شود خارج شده و نیز مخصوصا در فصل پاییز بادهای ناسازگار، هضم ماده مرض را کند می کنند.
- بخور دهید: حتی بخار آب به تنهایی به هضم ماده مرض کمک می کند اما اگر بینی و گلو خارش یا سوزش دارد گل بنفشه و اگر ندارد گل بابونه را کنی با آب بجوشانید.
- غذاهای سنگین نخورید: چون حرارت غریزی متوجه هضم ماده مرض نخواهد بود.
- از دود استفاده کنید: دودهای مثل دود کندر در موارد گرفتگی مجاری تنفسی باعث بازگشایی و در موارد عفونت موجب پخته شدن و دفع مواد عفونی می شود.همچنین مانع سرایت بیماری به دیگران است.
- روزها نخوابید: خورشید مواد را به سر و ظاهر بدن جذب می کند و در خواب میل حرارت غریزی به سمت عمق بدن است. بدین سان مواد در سر جمع می شود و تحلیل نمی‌رود.
- حمام کنید: حمام باعث پخته شدن مواد است. مراقب باشید چون بایستی سر و صورت خوب خشک شود و تا رفع کامل التهاب حمام پوشیده باشد.
- مراقب یبوست باشید: یبوست صعود بخارات عفونی به سر و ضعف بیشتر می شود. بهتر است از غذاهای ملین استفاده کنید چون روانی شکم می‌تواند باعث تسریع در دفع ماده مرض شود.
- عرقیات سرد میل کنید: این مورد در سرماخودگی‌های طول کشیده مناسب نیست. عرقیات سرد باید نیم ساعت قبل از غذا میل شود و بوی عطر نداشته باشد.
توصیه های ضروری در ابتدای ابتلاء به سرماخوردگی
سرماخوردگی معمولا یک بیماری بی خطر و خودمحدودشونده بوده و اصولا در بیش از 80% موارد، نیازمند مراجعه به پزشک نمی‌باشد. به همین سبب توصیه می شود در افراد مبتلا به سرماخوردگی که از جنبه های دیگر سالم بوده و مستعد ابتلاء به عارضه خاصی نمی باشند توصیه های ذیل را بکار گیرند:
- عدم جلوگیری ازخروج ترشحات معمولی و قابل تحمل سرماخوردگی (آبریزش بینی، اشک ریزش و عطسه قابل تحمل)،
- عطسه شدید در ابتدای سرماخوردگی باید درمان شود ولی در انتهای بیماری، تا حد امکان نباید مانع عطسه گردید.
- استحمام در ابتدای زکام بخصوص اگر با تب همراه باشد مضر می باشد.
- بیمار در طول درمان از مصرف خوراکی های نفاخ مثل نخود و لوبیا، غذاهای غلیظ مانند پیتزا، ماکارونی، لازانیا، آش رشته، حلیم و کله پاچه، قابض، شور، ترش ، لبنیات و میوه های دارای رطوبت زیاد( خیار، هندوانه، نارنگی و…) پرهیز نماید.
- اجتناب از مصرف گوشت و روغن تا بهبودی کامل (در صورت ضرورت مصرف گوشت، در انتهای دوره بیماری، می تواند مقدار کمی گوشت لطیف و دارای هضم آسان مثل گوشت راستای گوسفند جوان ،جوجه، بال و گردن مرغ در سوپ جو ویا شوربا استفاده نماید.)
- عدم مصرف گردو، پنیر کهنه، سیرخام، پیاز خام و سبزی تره،
- عدم روغن مالی واستفاده از ژل در سر.
نسخه های خانگی طب سنتی برای درمان سرماخوردگی های ساده
دمنوش ها و جوشانده ها
- دم کرده پونه کوهی و آویشن شیرازی در فصل پاییز و زمستان بسیار مناسب بوده، خاصیت ضد عفونی کنندگی داشته و برای سرماخوردگی نیز بسیار مفید است.
- این دمنوش را می توان با مقداری عسل مخلوط نموده و روزانه چند نوبت میل نمود.
- از دیگر داروهای گیاهی برای درمان سرماخوردگی، جوشانده گیاهان اسطوخودوس، پونه، نعناع و آویشن می باشد.
- برای تهیه جوشانده این گیاهان بهتر است میزان مساوی از هر گیاه را در ظرفی ریخته و دو لیوان آب به آن اضافه کنید. پس از جوشیدن آن را در چندین نوبت بنوشید.
بیشتر بخوانید!
کدو حلوایی
- برای سرماخوردگی های ساده در فصل سرد، کدو حلوایی یی درمان مناسب است که می تواند به صورت بخار پز به همراه کمی پودر نبات و دارچین مصرف شود.
- کدو حلوایی منبع مناسب ویتامین E، C و بتاکاروتن است که همه آن ها خاصیت آنتی اکسیدانی دارند.
زنجبیل
- زنجبیل تازه از جمله گیاهان دارویی است که تاثیر فوق العاده ای در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی در فصول سرد دارد.
- این گیاه خاصیت ضد باکتری و ضد ویروسی داشته و یکی از بهترین محرک ها برای تقویت و افزایش توان سیستم ایمنی و دفاعی بدن محسوب می‌شود.
- این گیاه را می توان به عنوان مواد اولیه برای تهیه غذا در وعده های روزانه استفاده کرد و یا آن را به صورت دمنوش زنجبیل مصرف نمود.
شیرین بیان
- مصرف ریشه گیاه شیرین بیان یکی از داروهای مناسب برای درمان سرفه های ناشی از سرماخوردگی است.
- توصیه می شود مقدار اندکی از ریشه شیرین بیان با اندکی آب جوشانده، سپس آن را با کمی عسل مخلوط کرده و نوشید. (البته تعیین میزان مصرف شیرین بیان باید با نظر پزشک انجام شود، زیرا زیاده روی در مصرف گیاه شیرین بیان عوارضی جدی را به دنبال دارد).
آش ها و شورباهای ساده
- مصرف آش های ساده مثل اسپیدبا (اسفیدباج) برای بهبود حال افراد در زمان سرماخوردگی می‌تواند مناسب باشد.
- این آش به راحتی با استفاده از برنج، جعفری و گشنیز، کمی تره و شنبلیله، بال و گردن مرغ، کمی روغن زیتون، مقدار کمی نمک، زردچوبه یا زعفران، زیره و در صورت تمایل مقداری کدو آماده می‌شود.
درمان سرفه
- جهت کنترل سرفه های خشک، می‌توان یک قاشق غذاخوری به دانه را در یک لیوان آب خیساند تا حالت ژله ای پیدا کند و هر چند ساعت یکبار، یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.
- دانه های به را در دهان نگهدارید و لعاب آن را قورت دهید.
معجونی برای رفع تب، گلو درد، عفونت گلو و گرفتگی صدا
اگر تب، گلو درد، عفونت گلو و گرفتگی صدا دارید چه در بزرگسالان و چه در نوزادان این روش پاسخگوست:
- دو قاشق غذاخوری جو پوست کنده را به همراه ده عدد عناب و پنج گرم بنفشه را داخل 3 تا 4 لیوان آب بجوشانید تا لعاب دار شده و خوب پخته شود.
- بعد مواد را صاف کرده و لعابش را به شخص بیمار بخورانید.
- اگر بار اول بهبودی حاصل نشد تکرار کنید.
تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان نزله سرد
بهتر است در فصول سرد و به خصوص در موارد شک به بیماری سرماخوردگی از مصرف نوشیدنی های سرد اجتناب کرد.
- نوشیدن یک تا دو لیوان دم کرده دارچین در طول روز سیستم دفاعی بدن را نسبت به ابتلا به سرماخوردگی و زکام مقاوم و ایمن می کند.
- در ضمن در نزله سرد (سرماخوردگی طول کشیده با ترشحات غلیظ و لزج، که به سختی از مجاری تنفسی جدا می‌شود و می‌تواند بیشتر به رنگ سفید و کمتر به رنگ های زرد و سبز و تیره باشد) نیز از بهترین دمنوش ها است.
- در این مرحله از بیماری، طب ایرانی پیش از هر چیز برای رقیق کردن و دفع اخلاط غلیظ بدن دست به کار می شود.
- بدین منظور، از بیمار خواسته می شود که سر خود را بپوشاند و حتی آن را با کمک حوله ای که گرم شده، گرم نگاه دارد.
- استفاده از بخور ترکیبی از گیاهان دارویی شوید، بابونه، بومادران و آویشن و مرزنجوش برای درمان نزله سرد بسیار مفید و مناسب است.
- همچنین نوشیدن یک فنجان از جوشانده صاف شده از این ترکیب، هر چند ساعت یکبار، نیز به بیماران مبتلا به نزله سرد توصیه می شود.
- در کنار این موارد استفاده از غذاهای سبک از قبیل حریره سبوس گندم (تهیه شده از آب، سبوس گندم، نشاسته، کتیرا، روغن بادام و شکر و همچنین مصرف مغز بادام، روغن بادام شیرین و کره گاو) نیز توصیه می‌شود.
- همین طور نوشیدن جوشانده ای که از گیاهانی چون زوفا، ریشه شیرین بیان و انجیر تهیه شده باشد، برای نرم کردن سینه مبتلایان به نزله سرد که خلط های غلیظ دارند، مفید است.
منبع: نشریه حکیم ایرانی، زمستان 94 و با تشکر از دکتر روح الله شعرا برای ارائه مطلب اصول درمان سرماخوردگی
