در ایام نوروز به دلیل دیدوبازید و معاشرتهایی که انجام میشود، توجه به رژیم غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است. چند مورد از پرهیزات غذایی در این دوران در ادامه آمده است.
- گوشت به میزان زیاد: مصرف زیاد گوشت -مخصوصا گوشت قرمز- باعث افزایش گرمى و ترى در بدن مىشود و با توجه به اینکه مزاج فصل بهار هم گرم و تر است، افزایش بیش از حد گرمى و ترى بدن را دچار مشکل مىکند.
- غذاهاى شور و غلیظ: بهتر است در فصل بهار از خوردن غذاهاى شور و غلیظ مانند کله پاچه، گوشت گاو، خامه و ماست ترش پرهیز شود. مصرف زیاد آجیل شور نیز که در نوروز مرسوم است. مناسب فصل بهار نیست.
- بهتر است ادویهجات تند مانند دارچین، فلفل، زنجبیل و … کمتر مصرف شوند.
توصیه هاى غذایى
حکماى طب سنتى عقیده دارند که در فصل بهار باید به «تلطیف غذا» پرداخت. کلمه تلطیف غذا ممکن است در ذهن این معنى را ایجاد کند که باید غذایى خورده شود که از آن خون رقیق تولید شود. یا ممکن است کسى با شنیدن این کلمه فکر کند که باید غذاى کمترى مصرف کند.
درحالى که مقصود از تلطیف غذا، هیچ کدام از این دو معنى نیست. غذاهایى که خون رقیق در بدن تولید مىکنند، اغلب طبیعت گرم دارند و مصرف غذاهاى داراي طبیعت گرم در این فصل مناسب نیست. بلکه باید غذاهایی با طبیعت مایل به سرد مصرف شود تا هیجان و رقت اخلاط و مواد را تعدیل کند.
از سوى دیگر درون بدن و دستگاه گوارش گرم شده و به همین خاطر هضم تقویت مىشود و بدن به غذاى بیشترى احتیاج دارد. به علاوه گرسنگى باعث تحریک بیشتر اخلاط مىشود. پس کم کردن مقدار غذا نیز در بهار صحیح نیست. منظور اطباى سنتى از تلطیف غذا، خوردن غذایی است که هر چند از لحاظ مقدار زیاد است ولی غذاییت کمى دارد؛ مانند میوهها و سبزیجات. در واقع باید با مصرف مقدار زیاد غذا با غذائیت کم، دستگاه گوارش را فریب داد و سرگرم کرد تا خیال کند که غذاى زیادى مصرف شده ولى در عمل مواد زیادى وارد عروق نشود و به هیجان اخلاط و مواد نیفزاید. بدین ترتیب باید به طبیعت فرصت داد که اخلاط اضافه را آماده کرده و از بدن دفع کند.
برخی از غذاها و ترکیباتی که مصرف آن ها در فصل بهار توصیه می شود:
- آش سبزیجات -گشنیز، شوید، اسفناج، هویج و …
- بورانی اسفناج
- کاهو با سکنجبین
- آش یا سوپ جو با روغن زیتون و آبغوره
- زرده تخم مرغ عسلی
- گوشت پرندگان، مانند بلدرچین، کبک و جوجه مرغ
- ماش پلو با خرفه
- ماءالشعیر طبی: جو را 24 ساعت خیسانده و سپس با 14-20 برابر آن آب، روي حرارت قرار دهید. به محض شکفته شدن جو، از روي حرارت برداشته و بلافاصله آب روي آن را صاف کنید.
- شربت تمر هندی
- شربت سیب و زرشک و لیمو: 400گرم آب زرشک را با 400گرم آب سیب شیرین تازه، 200گرم آب لیمو ترش تازه و کمی شکر به قوام شربت بیاورید.
- خورش ریواس: ریواس جوان خرد شده، کمی نعنا و جعفري و آبغوره و پیاز و زردچوبه
- شیربادام: 15عدد بادام درختی خام پوستکنده را با یک لیوان آب و کمی عسل یا شکر یا نبات، در مخلوط کن ریخته و مخلوط کنید.
- حریره بادام
- خورش سیب زمینی: سیب درختی شیرین، غوره تازه یا آبغوره، گوشت پرندگان و کمی آلو بخارا یا آلوچه و پیار و زردچوبه
- والک پلو: مقداری والک را شسته و خرد کنید و با کمی نمک و روغن زیتون، با برنج به صورت کته یا آبکش تهیه کنید.
- دمکرده عناب با کمی عسل، به جای چای