برخی از سالمندان به دلیل اعتقادات مذهبی، نسبت به روزه‌داری و روزه گرفتن مستمر در ایام ماه مبارک رمضان به ویژه در ایام کهنسالی خود اصرار دارند. همان‌طور که می‌دانیم افراد در این سن، دچار ضعف جسمانی و آسیب‌پذیری شدید هستند. حال می‌خواهیم بدانیم که آیا روزه‌داری بر جسم فرد کنهسال تأثیر مثبت می‌گذارد یا تأثیر منفی!!!
در این پست با ما همراه باشید. می‌خواهیم به سوال شما از نگاه « مارک ماتسون» دکتر عصب شناسی دانشگاه جان هاپکینز که در مورد تأثیر روزه بر بدن مطالعات بسیاری داشته است، پاسخ دهیم.
تأثیر روزه و روزه‌داری بر کهنسالی از دیدگاه دکتر مارک ماتسون
دکتر ماتسون، معتقد است که روزه تأثیرات شگفت‌انگیزی را در دوران پیری و کهنسالی بر جسم مسلمانان روزه‌دار می‌گذارد. شاید آن‌ها اطلاع نداشته باشند اما با روزه گرفتن از بیماری‌های بسیاری در امان می‌مانند.
تا مدت‌ها تصور می‌شد، نورون‌هایی که با افزایش سن از بین می‌روند دیگر قابل احیا و بازسازی نیستند که در نتیجه بیماری‌هایی مانند آلزایمر و افسردگی‌های حاد بروز می‌کنند.
اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که روزه می‌تواند:
- نورون‌هایی را که از بین رفته‌اند را بازسازی کند.
- می‌تواند باعث تحریک سلول‌های عصبی شود. این امر نتیجه‌ای جز بهبود روند عملکرد شناختی و همینطور سلول‌های عصبی را در بر ندارد.
- محدودیت کالری در مدت روزه‌داری باعث مصرف چربی‌های ذخیره شده می‌شود. همچنین سلامتی انسان را نیز به دنبال دارد. در افرادی که روزه نمی‌گیرند تجمع دائمی چربی‌ها باعث تشدید بیماری‌ها در دوران کهنسالی می‌شود.
بنابراین، تحقیقات دکتر ماتسون نشان می‌دهد که مسلمانان نسبت به سایر افراد با درصد کمتری از بیماری‌های دوران کهنسالی و پیری روبرو هستند.
توصیه‌های مهم به افراد کهنسال در ماه روزه‌داری
اما با این حال، افراد کهنسال چون به تبع سن خود با یک سری از مشکلات و ضعف‌های جسمی روبرو هستند،بهتر است در هنگام روزه‌داری نکات زیر را نیز مدنظر قرار دهند:
- برنامه غذایی و وضعیت غذایی خود را به هنگام روزه‌داری، به درستی تنظیم کنند. اگر به دلیل روزه‌داری، انتخاب و دریافت غذا این افراد به درستی صورت نگیرد، ممکن است مواد ضروری کمتری از حد مطلوب دریافت کنند و ضعف و بیماری آن‌ها تشدید یابد.
- وجود پروتئین در رژیم غذایی برای تامین نیازهای ضروری بسیار مهم است. پس در برنامه غذایی افطار و سحر خود، مصرف مرغ، ماهی، حبوبات و مغزها را بگنجانید.
- حتماً سحری میل کنید. روزه بدون سحری به هیچ عنوان برای این افراد مناسب نیست.
- از پرخوری در وعده افطار و سحر پرهیز نموده . در عوض تعداد دفعات غذا خوردن بین افطار تا سحر را افزایش دهید.
- به جای مصرف مواد غذایی سرخ شده، پرادویه، چرب و شیرین که باعث احساس سنگینی و ترش کردن معده می‌شود، بهتر است از مواد حاوی فیبر مثل میوه و سبزیجات که به تنظیم اسید معده آن‌ها کمک می‌کند (به صورت خام یا پخته) مصرف کنند.
- یبوست در افراد سالمند بیشتر است. بهتر است این افراد در وعده سحر و افطار خود، مصرف سبزیجات و میو‌ه‌های تازه، مصرف نان سبوس‌دار، نخود فرنگی، لوبیا سبز و نوشیدن آب آلو یا آب برگه که باعث تسهیل حرکات منظم روده‌ها و جلوگیری از یبوست می‌شود را بگنجانند.
- بیشتر آب و مایعات (۶ تا ۸ لیوان آب، مصرف سوپ رقیق، آب میوه، شیر یا دوغ) بنوشند. چون 1) میزان احساس تشنگی آن‌ها کمتر است. ۲) مواد زائد و سموم آهسته‌تر از بدن آن‌ها دفع می‌گردد.
- در بدن افراد کهنسال، میزان جذب کلسیم پایین‌تر و میزان دفع آن بالاتر است. پس لازم است، در برنامه سحر و افطار آن‌ها، حتما لبنیات به صورت ساده یا ترکیب در غذا (سوپ، فرنی و . . .) مصرف شود.
- ماهی و خشکبار بیشتر استفاده کنند.
- در صورتی که داروی خاصی مصرف می‌کنند؛ حتماً با پزشک خود در رابطه با روزه‌داری و نحوه مصرف داروها مشورت نمایند.
نکته آخر…
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که تغییر در متابولیسم بدن می‌تواند به بهبود عملکرد ذهن و مغز هم کمک کند. بنابراین افراد کهنسالی که روزه گرفته و از رژیم‌های کم‌کالری استفاده می‌کنند، حافظه بهتری نسبت به همسن‌های خودشان دارند، حتی عملکرد جسمی آن‌ها نیز تا حدودی بهبود می‌یابد.
